Kinh nghiệm tinh gọn tổ chức bộ máy, nhìn từ Bộ Công an

Sau 7 năm thực hiện Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương, tổ chức bộ máy Bộ Công an đã được sắp xếp tinh gọn, đội ngũ cán bộ được cơ cấu hợp lý theo hướng tăng cường cho lực lượng trực tiếp chiến đấu và tăng cường cho cơ sở. Các mặt công tác Công an đều đạt được kết quả toàn diện, tình hình ANTT có chuyển biến tích cực, chất lượng phục vụ nhân dân được nâng lên rõ rệt.

Qua 2 lần kiện toàn, chức năng, nhiệm vụ tổ chức bộ máy của lực lượng CAND đã được đổi mới, sắp xếp cơ bản tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Giảm 6 Tổng cục, 1 đơn vị tương đương Tổng cục, 55 đơn vị cấp Cục

Quán triệt Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết số 18, Đảng ủy Công an Trung ương đã khẩn trương xây dựng Đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt và ban hành Nghị quyết số 22 ngày 15/3/2018, về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Đảng ủy Công an Trung ương đã xây dựng Đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt ban hành Nghị quyết số 12 ngày 16/3/2022, về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, trong đó có nội dung tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy.

Triển khai thực hiện hai nghị quyết đặc biệt quan trọng là Nghị quyết số 22 và Nghị quyết số 12, Đảng ủy Công an Trung ương đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 01 ngày 6/8/2018, của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Công an; Bộ trưởng Bộ Công an ban hành các thông tư, quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của các đơn vị trong CAND; tiến hành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy Bộ Công an, không tổ chức cấp Tổng cục, tinh gọn đơn vị cấp Cục trực thuộc Bộ và Công an địa phương, sắp xếp lại các đơn vị cấp phòng, cấp đội.

Từ năm 2018 đến nay, qua 2 lần kiện toàn, tổ chức bộ máy của Bộ Công an đã giảm 6 Tổng cục, 1 đơn vị tương đương Tổng cục, 55 đơn vị cấp Cục, 7 trường CAND, 20 đơn vị Cảnh sát PCCC cấp tỉnh, gần 1.200 đơn vị cấp phòng và trên 3.500 đơn vị cấp đội.

Căn cứ mô hình tổ chức bộ máy mới, Bộ Công an đã tiến hành đồng bộ các giải pháp cơ cấu lại đội ngũ cán bộ ở các cấp Công an theo phương châm "Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở". Cụ thể là, xây dựng khung tiêu chí, tiêu chuẩn bố trí cán bộ ở 4 cấp Công an; xây dựng khung danh mục vị trí, việc làm; ấn định biên chế mới cho Công an các đơn vị, địa phương, triển khai kế hoạch rà soát, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, tạo nguồn cán bộ xây dựng Công an xã, thị trấn chính quy.

Đến nay, Bộ Công an đã điều tiết từ cơ quan Bộ, Công an cấp tỉnh, Công an cấp huyện về Công xã, thị trấn trên 58.000 cán bộ, hoàn thành xây dựng Công an xã chính quy theo Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị mà không làm tăng biên chế của Bộ Công an (giữ nguyên biên chế theo phê duyệt của Bộ Chính trị năm 2018).

Hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương năm 2024, diễn ra ngày 17/12 vừa qua đã thống nhất đánh giá, Đảng ủy Công an Trung ương tiên phong, gương mẫu đi đầu trong thực hiện Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Qua 2 lần kiện toàn, chức năng, nhiệm vụ tổ chức bộ máy của lực lượng CAND đã được đổi mới, sắp xếp cơ bản tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Tại hội nghị quan trọng này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá, việc lực lượng CAND bố trí CBCS tăng cường ở cơ sở là có tính khoa học và thực tiễn, kết quả vừa qua đã chứng minh Bộ Công an "đang đi đúng hướng". Cùng với đó, tiềm lực cơ sở phát triển lực lượng CAND được củng cố, tăng cường và đang tiến đến hiện đại.

Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao Đảng ủy Công an Trung ương tiếp tục gương mẫu, đi đầu trong thực hiện Nghị quyết số 18, đặc biệt là Đề án tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 18 theo chỉ đạo của Trung ương. Chẳng hạn Công an cấp tỉnh làm 24 việc, rất cụ thể, từ 24 việc đó thì xây dựng bộ máy tổ chức như thế nào; cấp Bộ làm những việc gì. "Bộ cần tập trung đẩy mạnh nghiên cứu, đề xuất những vấn đề chiến lược, chỉ đạo chiến lược và xây dựng thể chế, thúc đẩy hợp tác quốc tế, giảm những việc trực tiếp. Phân cấp hay lắm, vừa qua các đồng chí làm những vụ án "long trời lở đất", khi hỏi ai làm thì là Công an cấp huyện. Mấy nghìn người bị lừa, cả trong nước và thế giới, thu về 5.200 tỷ tài sản lừa đảo, mà nếu làm triệt để là hàng tỷ USD... Huyện có thể làm được những việc như thế thì xã cũng có thể làm được, khi được Bộ hướng dẫn, cung cấp thông tin. Đây là nền tảng, cơ sở để nghiên cứu tổ chức bộ máy cấp huyện, càng trực tiếp ở xã càng tốt. Bà con đi mấy trăm cây số mới đến huyện, đến tỉnh rất vất vả. Đây là sự chuyển biến rất lớn của lực lượng CAND, gương mẫu đi đầu, để lại nhiều bài học kinh nghiệm" - Tổng Bí thư nhìn nhận.

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng cho rằng, sau 4 năm thực hiện Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị, sự gương mẫu khác hẳn, nhìn thấy tính chính quy, tinh nhuệ, hiện đại ngay từ trong lực lượng CAND: hoàn thành cơ bản trụ sở Công an xã, trang bị phương tiện, hoạt động rất hiệu quả; ngay từ xã giải quyết rất nhiều vấn đề ANTT ở cơ sở, giải quyết các yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Lực lượng CAND đã sát với dân, sát với cơ sở hơn, giải quyết ngay từ sớm, từ đầu các thủ tục hành chính cho nhân dân.

"Dân giờ không cần lên tỉnh, lên huyện mà có thể ở nhà làm các thủ tục, rất thuận lợi, không phải "một cửa", mà chẳng còn cửa nào nữa", Tổng Bí thư ghi nhận, biểu dương. Cùng với đó, bộ mặt của lực lượng Công an từ Bộ đến địa phương được cải thiện hơn rất nhiều, trụ sở các Cục, Công an cấp tỉnh đều được xây dựng đồng bộ. 92% Công an cấp xã tham gia cấp ủy ở xã, với tốc độ rất nhanh hoàn thiện bộ máy, rất đúng với chủ trương...

Bộ Công an đã hoàn thành xây dựng Công an xã chính quy theo Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị mà không làm tăng biên chế. Ảnh: Công an xã bám cơ sở, thăm hỏi người dân.

Quyết đoán những vấn đề "đã rõ, đã chín", đảm bảo yêu cầu tinh gọn

Qua thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, Ban Thường vụ Đảng ủy Công an Trung ương đã rút ra một số kinh nghiệm. Trước hết, trong quá trình đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an phải luôn tuân thủ nguyên tắc bảo đảm tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với lực lượng CAND, trong đó có công tác xây dựng lực lượng CAND. Đảng ủy Công an Trung ương và các cấp ủy đảng trong CAND luôn trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo từng Công an đơn vị, địa phương trong việc triển khai kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy theo Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương; Nghị quyết số 22 và Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị; Nghị định số 01 của Chính phủ và Đề án 106 của Đảng ủy Công an Trung ương.

Việc triển khai đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, cán bộ là công việc hệ trọng, phức tạp, nhạy cảm nên trong quá trình thực hiện phải đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ, khách quan, công tâm; nhưng đồng thời phải hành động quyết liệt, với quyết tâm cao, nỗ lực lớn. Quá trình triển khai thực hiện, bên cạnh việc quan tâm lắng nghe, tiếp thu những ý kiến đóng góp xác đáng, cần hành động quyết liệt, quyết đoán trong quyết định những vấn đề "đã rõ, đã chín" để đảm bảo yêu cầu tinh gọn.

Đồng thời, quá trình quán triệt, triển khai phải xác định, phân công rõ nhiệm vụ, trách nhiệm cụ thể đối với từng cấp ủy, tổ chức đảng, Công an các đơn vị, địa phương và người đứng đầu để đảm bảo việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp một cách đồng bộ, toàn diện, hiệu quả; với tinh thần "khẩn trương nhất, không để kéo dài, không để ảnh hưởng đến các mặt công tác Công an".

Đi đôi với việc thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, bố trí cán bộ, cần chú trọng đẩy mạnh công tác chính trị tư tưởng cho đội ngũ đảng viên, CBCS lực lượng CAND; đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền nhằm tạo sự đồng thuận, ủng hộ tích cực của toàn thể CBCS trong CAND và các cấp, các ngành, quần chúng nhân dân đối với chủ trương đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Bộ Công an; kiên quyết phòng, chống việc lợi dụng chủ trương này để tiêu cực, tham nhũng...

Thời gian tới, trên cơ sở kết quả tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, Đảng ủy Công an Trung ương tiếp tục nghiên cứu báo cáo Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết số 18 cho chủ trương để tiếp tục rà soát chức năng, nhiệm vụ của Bộ Công an, báo cáo Bộ Chính trị cho chủ trương xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 01 ngày 6/8/2018 của Chính phủ theo hướng khắc phục những nhiệm vụ còn trùng giẫm, chồng chéo giữa Bộ Công an với các bộ liên quan; báo cáo Bộ Chính trị cho chủ trương nghiên cứu tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy của Công an đơn vị, địa phương đảm bảo tinh, gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Phát biểu kết luận Hội nghị tổng kết công tác đảng năm 2024, phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2025 trong Đảng bộ Công an Trung ương, chiều 25/12/2024, Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an khẳng định, sau khi triển khai kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong theo Đề án 19, bố trí điều tra viên theo Phương án số 01, sắp xếp, luân chuyển, bố trí cán bộ... đã góp phần đưa những chủ trương của Đảng, của Đảng ủy Công an Trung ương nhanh chóng đi vào thực tiễn công tác bảo đảm ANTT. "Khi chúng ta nêu chủ trương Công an chính quy về xã, nhiều đồng chí xung phong từ cấp Bộ về thẳng cơ sở, về Công an cấp xã, vùng giáp biên. Nhiều đồng chí dù hết thời hạn nhưng vẫn xung phong ở lại cơ sở thêm một thời gian để thực hiện các công việc còn dang dở... Các bước đi, cách bố trí của lực lượng CAND có thể làm kinh nghiệm cho các cấp, ngành. Chúng ta thực hiện Đề án 19, kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong và đang tiếp tục, đây là mệnh lệnh công tác, làm sao bố trí phù hợp, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả", Bộ trưởng chỉ rõ.

Bộ trưởng Lương Tam Quang cho biết, hiện Đảng ủy Công an Trung ương đang chỉ đạo nghiên cứu, khẩn trương hoàn thiện 2 Đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt ngay trong tháng 1/2025, về tiếp tục điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của Bộ Công an và sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy Công an địa phương, tiếp tục giảm cấp trung gian. Từ đó, Bộ trưởng khẳng định, Đảng ủy Công an Trung ương sẽ tiếp tục lãnh đạo toàn lực lượng CAND gương mẫu đi đầu trong thực hiện các chủ trương về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

"Cấp ủy, thủ trưởng Công an các cấp quán triệt, làm tốt công tác chính trị tư tưởng và quan tâm thực hiện chính sách cán bộ theo quy định, nhất là số cán bộ chịu tác động trực tiếp. Đây là tinh thần chung của toàn Đảng, toàn dân, là mệnh mệnh mà lực lượng vũ trang phải đi đầu. Vì, thời gian không đợi chờ ai, kế hoạch triển khai theo ngày" - Bộ trưởng nhấn mạnh thêm.

Quỳnh Vinh