Kinh nghiệm quy phục tội phạm trốn truy nã ở đất Cảng

Theo Đại tá Lê Hồng Thắng, Trưởng phòng CSHS Công an TP Hải Phòng, trong mấy năm trở lại đây, rất nhiều vụ trọng án xảy ra trên địa bàn Hải Phòng đều được cơ quan Công an điều tra làm rõ trong thời gian ngắn. Nhưng cũng đa số các vụ trọng án, nghi phạm sau khi gây án đã “cao chạy, xa bay”, buộc lực lượng Công an phải tổ chức truy bắt…

Phạm Đức Thắng bị bắt sau 30 năm trốn tại tỉnh Bình Phước.

Nhớ lại vụ án xảy ra vào cuối 2023, nhóm thanh niên gồm Hoàng Ngọc T. (SN 1995, quê huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An) cùng 4 người khác đến hát tại quán karaoke ở địa chỉ 105 Kênh Dương (quận Lê Chân). Khi thanh toán tiền, nhóm này xảy ra xô xát với các nhân viên của quán, hậu quả là Hoàng Ngọc T. tử vong, 2 người khác trong nhóm bị trọng thương, các nghi phạm được xác định là Lê Văn Khánh (SN 1990, trú phường Đằng Lâm, quận Hải An) và Trần Viết Trung (SN 1988, trú phường Đông Khê, quận Ngô Quyền, cùng TP Hải Phòng).

Ngay sau khi gây án, các đối tượng này đã bỏ trốn, hiệp đồng giữa các lực lượng được tận dụng triệt để, từ Công an Hải Phòng đến các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an và Công an các tỉnh, thành, bám sát hành tung các đối tượng. Khi Khánh và Trung vừa đặt chân đến địa bàn xã Ea Nam, huyện Ea Hleo (tỉnh Đắk Lắk) thì bị các trinh sát từ Hải Phòng, phối hợp với lực lượng Công an tỉnh Đắk Lắk đón lõng, bắt giữ. Như vậy, chỉ hơn 1 ngày sau khi vụ án mạng xảy ra, các nghi phạm đều bị sa lưới, dù trên quãng đường di chuyển hơn 1 nghìn km chúng liên tục thay đổi phương tiện, ẩn giấu thân phận.

Đại tá Lê Hồng Thắng chia sẻ, trong hầu hết các vụ trọng án xảy ra trên địa bàn TP Hải Phòng đều có sự tham gia của Phòng CSHS Công an TP Hải Phòng cũng như lực lượng CSHS ở địa bàn cơ sở. Quá trình này đã rèn luyện đội ngũ CSHS thêm tinh thông, tích lũy được nhiều kinh nghiệm thực tiễn, kết hợp với những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ để thực thi nhiệm vụ. Nhưng đó là câu chuyện về truy bắt nóng, còn khi nghi phạm đã mất dấu vết, mọi việc khó khăn muôn phần, khiến quá trình tố tụng có khi bị ngưng trệ, có những vụ án kéo dài từ năm này qua năm khác, có những đối tượng đã thay tên đổi họ, thậm chí cả hình dáng cũng khác xa so với nhận dạng ban đầu.

Vụ án giết người xảy ra ở quận Kiến An (TP Hải Phòng) 30 năm trước là ví dụ. Hung thủ Phạm Đức Thắng (SN 1974, trú phường Trần Thành Ngọ, quận Kiến An) sau khi gây án đã nhanh chân tẩu thoát. Công tác truy vết đối tượng gặp nhiều khó khăn, bởi Thắng chưa có CMND, không có ảnh nhận dạng và giấy tờ tùy thân khác. Song, trinh sát của Đội CSHS Công an quận Kiến An đã lật lại hồ sơ, ngày đêm miệt mài nghiên cứu, từng bước lần tìm dấu vết tội phạm. Đến đầu năm 2024, khi được tin gia đình Thắng chuẩn bị vào Nam “ăn cưới con gái người trong họ”, từ linh tính nghiệp vụ, các trinh sát phán đoán rất có thể liên quan đến Phạm Đức Thắng. Chỉ có điều tên người này là Nguyễn Văn Thắng, có phải là Phạm Đức Thắng hay không lại là dấu hỏi lớn.

Phải mất gần 1 tháng thu thập tài liệu, bí mật thu mẫu giám định ADN, trinh sát đã chứng minh được Nguyễn Văn Thắng và đối tượng truy nã Phạm Đức Thắng là một. Trung tá Vũ Trọng Phan, Phó Đội trưởng Đội CSHS Công an quận Kiến An, người trực tiếp chỉ huy Tổ công tác truy bắt Phạm Đức Thắng tâm sự, quãng đường gần 2.000km từ Hải Phòng đến nơi Thắng ẩn náu (xã Tân Tiến, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước) quả thật vô cùng gian nan. Kể cả khi đã được di lý về Hải Phòng, Thắng vẫn quanh co, giấu giếm thân phận, nhưng cuối cùng cũng buộc phải thừa nhận lai lịch và hành vi phạm tội.

Một vụ việc khác xảy ra 36 năm trước, khi Lưu Trung Sáng (SN 1962, trú xã Nam Sơn, huyên An Dương, TP Hải Phòng) trong khi giải quyết mâu thuẫn tình ái giúp bạn gái, đã dùng hung khí đâm chết đối phương rồi bỏ trốn. Dù đã có lệnh truy nã đặc biệt, nhưng thời gian trôi qua, Lưu Trung Sáng vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật. Đến đầu năm 2024, hồ sơ vụ việc Lưu Trung Sáng được Công an huyện An Dương hồi lục và từng bước dựng lên hành trình lẩn trốn của đối tượng.

Trung tá Đỗ Việt Hùng, Đội trưởng Đội CSHS, Công an huyện An Dương cho biết, sau khi gây án, vốn là kẻ lưu manh, Sáng tìm đến một bãi đào vàng ở khu vực hẻo lánh của tỉnh Thái Nguyên, đổi họ là Nguyễn Văn Sáng, đổi quê quán và tên tuổi bố mẹ đẻ. Tiếp đó Sáng lấy vợ người địa phương, có 3 con, nhập khẩu vào nhà vợ ở thôn Đèo Nứa, xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên (tỉnh Thái Nguyên). Đến cuối tháng 2/2024, sau khi có đầy đủ tài liệu, chứng cứ, Tổ trinh sát Công an huyện An Dương đã bí mật xuyên rừng bắt gọn Lưu Trung Sáng ngay tại nhà của vợ chồng hắn, kết thúc hành trình 36 năm lẩn trốn.

Về nhiệm vụ truy bắt đối tượng truy nã, Trung tá Dương Quốc Hưng, Phó Đội trưởng Đội 4, Phòng CSĐT tội phạm về ma túy Công an TP Hải Phòng chia sẻ, truy vết đối tượng bị truy nã là nhiệm vụ rất khó khăn, đòi hỏi sự dày công và kiên nhẫn. Bởi qua quá trình lẩn trốn, kẻ phạm tội ngày càng ma mãnh, nhất là những kẻ có tố chất thông minh và có học thức. Trung tá Dương Quốc Hưng nhớ lại, vào tháng 12/2016 đơn vị phá vụ án ma túy lớn tại quán karaoke “Sao188” (số 188 Hai Bà Trưng, quận Lê Chân). Vụ án đã được đưa ra xét xử nhưng chủ của “động lắc” này là đối tượng Nguyễn Thanh Việt đã bỏ trốn và bị truy nã.

Điều đáng nói, Nguyễn Thanh Việt vốn rất thông minh, học giỏi, từng đoạt giải tin học toàn quốc và có thời gian dài làm việc cho một công ty viễn thông lớn. Vì vậy, khi bỏ trốn gã đã “lập trình” cho kế hoạch phiêu du của mình hết sức kín kẽ. Sau khi nắm được nguồn tin Việt đang lẩn trốn ở phía Nam, các trinh sát dày dạn kinh nghiệm đã nhập cuộc truy tìm. Nhưng với bản tính gian manh, Việt liên tục thay tên đổi họ, thay đổi chỗ làm và chỗ ở, khiến việc truy bắt của các trinh sát nhiều lần bị hụt. Đến đầu tháng 7 vừa qua, nhận tin đối tượng đang ở TP Vũng Tàu, Trung tá Dương Quốc Hưng đã chỉ huy Tổ công tác bay vào Nam, tổ chức bắt giữ thành công khi Nguyễn Thanh Việt đang trong vai một tài xế xe ôm Grab.

Tinh thần chủ động, mưu trí, dũng cảm và kiên trì, quyết liệt trong công tác truy bắt các tội phạm truy nã thành điểm sáng ở Công an TP Hải Phòng. Chỉ trong 9 tháng từ đầu năm đến nay, Công an các đơn vị, địa phương thuộc Công an TP đã bắt giữ, vận động đầu thú 191 đối tượng truy nã, trong đó có 103 đối tượng truy nã nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm. Trong đó có nhiều cách làm hay, sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới đã được áp dụng, góp phần nâng cao tỷ lệ điều tra, phá án và truy bắt tội phạm.

Chỉ đạo công tác điều tra, truy nã tội phạm, Thiếu tướng Vũ Thanh Chương, Giám đốc CATP đánh giá cao nỗ lực, cố gắng của Công an các đơn vị, địa phương, trong đó tiêu biểu là Văn phòng Cơ quan CSĐT, Phòng CSHS và Công an huyện An Dương…, góp phần quan trọng kéo giảm tỷ lệ phạm pháp hình sự.

Để nâng cao công tác điều tra, truy nã tội phạm, Thiếu tướng Vũ Thanh Chương yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy Công an các đơn vị, địa phương thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Công an, Giám đốc Công an thành phố, không để xảy ra bị động, đột xuất bất ngờ; chủ động đề ra cách làm hay, sáng tạo trong quả lý đối tượng từ cơ sở. Rà soát những khó khăn, bất cập của công tác điều tra, truy nã tội phạm trong thực tế để có những đề xuất, kiến nghị kịp thời, góp phần giữ vững ổn định ANTT trên địa bàn TP Hải Phòng.

V. Huy