Kinh đô ẩm thực xứ Huế

“Thiên đường ẩm thực”

Từng là trung tâm chính trị, văn hóa của đất nước dưới triều Nguyễn, thời gian không ngừng trôi, vùng đất Cố đô Huế vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính cùng nhiều di sản được thế giới công nhận.

Không chỉ nổi bật bởi những công trình kiến trúc rực rỡ và cảnh quan nên thơ, Huế còn níu chân du khách bằng nét văn hóa sống động lan tỏa trong đời sống thường ngày, từ lời ca điệu hò đến hương vị của từng món ăn.

Hấp dẫn tô bún bò Huế.

Ẩm thực nơi đây dù đơn sơ như món ăn chợ quê hay cầu kỳ như bữa tiệc cung đình đều mang trong mình hồn cốt xứ Huế. Món ăn không chỉ để thưởng thức, mà còn để chiêm ngưỡng. Từng hương vị, sắc màu, cách trình bày đều toát lên sự thanh nhã và đầy tự hào về mảnh đất đã hun đúc nên bao giá trị văn hóa lâu đời.

Ăn một món ăn Huế như chạm vào một phần ký ức, một phần văn hóa đã được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Nói đến nơi được xem như “cái nôi ẩm thực Việt Nam”, người ta dễ dàng liệt kê ra hàng loạt món ăn từ bún bò, cơm hến đến nem công, chả phượng...

Thời gian trôi qua, những hàng quán như bún bò mệ Kéo, bún mệ Rớt... đã trở thành địa chỉ quen thuộc níu chân thực khách. Du khách ấn tượng với nồi nước dùng đậm chất Huế được ninh kỹ từ xương bò, heo hòa quyện cùng sả, ruốc, ớt mang đến hương vị ngọt thanh, cay nồng đặc trưng...

Theo Nghệ nhân Trần Thị Hồng Loan, bún bò là món ăn truyền thống cha ông ta để lại. Dù đi đâu từ trong nước đến nước ngoài, nghệ nhân này vẫn luôn tự hào với món bún bò Huế.

“Ruốc Huế khác hẳn với cả nước về vị tươi, ngọt, đặc trưng. Sả phải là sả tím Huế để có độ thơm hơn. Nồi bún bò tạo được hương vị từ xa nhờ sả và ruốc. Về định lượng xương, trong bún bò, có giò, bò, heo tạo được vị ngọt thanh... Khi đặt trọn tâm huyết, món ăn sẽ tăng thêm vị ngon”, Nghệ nhân Hồng Loan chia sẻ.

No nê với món ăn “quốc dân”, sự lựa chọn cho bữa trưa nhẹ nhàng nhưng không kém phần đặc sắc mang tên cơm hến, bún hến. Cơm nguội hay bún trộn cùng hến xào, tóp mỡ, đậu phộng rang, rau thơm, mắm ruốc Huế và nước hến nóng hổi mang đến món cơm hến, bún hến làm say lòng thực khách.

Thưởng thức tô bún hến.

Cái vị mặn mòi, béo ngậy pha chút cay nhẹ tạo nên tổng thể hài hòa, kích thích vị giác. Những quán nổi tiếng như cơm hến Hoa Đông, cơm hến Hàn Mặc Tử... đều đậm chất dân dã.

Bưng tô cơm hến, bà Hồ Thị Hoa (64 tuổi, chủ quán cơm hến Hoa Đông) cho hay, cùng với hến từ sông Hương, nhà bà làm tóp mỡ, đậu phộng... để cho ra tô cơm hến, bún hến thơm ngon, đậm đà hương vị.

Vùng đất ở miền Trung này còn nổi tiếng với món chè. Món tráng miệng này thanh mát, tinh tế cả về hương vị lẫn cách trình bày bắt mắt. Huế nổi tiếng với hàng chục loại chè từ chè bắp ngọt thơm đến chè long nhãn bọc hạt sen nên nhiều người gọi vui Huế là “thiên đường chè”. Quán chè Hẻm, chè Mợ Tôn Đích, hay chè cô Ánh... tấp nập khách mỗi chiều.

Nhìn vào quán chè, bà Ngọc Ánh (54 tuổi), cho hay: “Học nghề từ mẹ tôi, hàng chục năm qua, tôi mở quán chè Huế với nhiều loại chè. Mỗi ngày, khách ủng hộ 400-500 ly, nhiều nhất là chè thập cẩm, chè bộc lọc heo quay. Chúng tôi vui mừng và vinh dự khi góp phần nhỏ lan tỏa ẩm thực Huế”.

Từ món ăn dân dã đến món ăn cung đình tinh tế, ẩm thực Huế đa dạng với nhiều hương vị. Vừa thưởng thức “thiên đường ẩm thực”, du khách Minh Phụng, tâm sự: “Lâu nay, nghe ẩm thực Huế rất ngon nên mình quyết tâm sắp xếp thời gian đến đây. Chuyến đi Huế này, mình được ăn nhiều món ngon, rẻ. Đồ ăn Huế không chỉ thỏa mãn vị giác, mà còn kích thích thị giác, khứu giác”.

Kinh đô ẩm thực xứ Huế

Cầm 50-100 nghìn đồng và “ăn sập Huế”, nhiều bạn trẻ được thưởng thức nhiều món ăn không chỉ ngon miệng, mà còn có giá thành phải chăng. Những video được đăng tải trên mạng xã hội nhận được sự khen ngợi của mọi người.

Bên sông Hương êm đềm, chương trình “Huế - Kinh đô ẩm thực” diễn ra trong dịp lễ 30/4-1/5 với gần 70 gian hàng từ nhiều tỉnh, thành. Qua đó, đặt Huế vào vị trí trung tâm trong việc kết nối văn hóa ẩm thực của cả nước. Giữa không gian ẩm thực rộng lớn, thực khách đến gian hàng bún bò, chè Huế... thưởng thức những tô bún nóng hổi, những ly chè thơm ngon...

Bắt mắt những món chè Huế.

Bà Trần Thị Hoài Trâm - Giám đốc Sở Du lịch TP Huế cho hay, Huế sở hữu kho tàng ẩm thực vô cùng phong phú và đa dạng, từ các món ăn cung đình tinh tế cho đến những món ăn dân dã, quen thuộc. Trong khoảng 3.000 món ăn của Việt Nam, riêng Huế đã sở hữu 1.700 món, cùng với những nghệ thuật chế biến bày biện món ăn, mâm cỗ đặc sắc.

“Các món ăn Huế rất đa dạng và phong phú được chia thành ba loại chính: ẩm thực dân gian, ẩm thực cung đình và ẩm thực chay. Mỗi loại đều mang những đặc trưng riêng biệt, phản ánh sâu sắc văn hóa và lối sống của người dân Cố đô”, bà Trâm nói.

Theo lãnh đạo Sở Du lịch TP Huế, khi đến Huế, ngoài việc trải nghiệm cơm cung đình, tiệc cung đình và các món chay, du khách còn muốn khám phá những món ăn truyền thống đậm đà hương vị xứ Huế như: bún bò Huế, cơm hến, bánh canh, nem lụi, bánh khoái, các loại bánh Huế đặc sắc và các món chè thơm ngon, được chế biến bởi chính tay người dân địa phương. Tất cả những món ăn này đều mang đến những trải nghiệm đích thực, giúp du khách thưởng thức trọn vẹn những sản phẩm “nguyên bản” của ẩm thực Huế.

Nhằm khẳng định Huế là trung tâm ẩm thực có bản sắc riêng biệt, với những món ăn đặc trưng, giàu tính nghệ thuật và giá trị văn hóa, thời gian qua, địa phương này đã xây dựng thương hiệu “Huế - Kinh đô ẩm thực”.

Để xây dựng thương hiệu này, ngành du lịch TP Huế tập trung triển khai nhiều việc làm cụ thể như xác định được đặc trưng của đặc sản ẩm thực Huế; Nhãn hiệu chứng nhận “Huế - Kinh đô ẩm thực” được đăng ký bảo hộ, sử dụng, quản lý và khai thác có hiệu quả trên thực tế; Xây dựng hệ thống tổ chức, công cụ, phương tiện, điều kiện để quản lý, khai thác và phát triển sản phẩm, dịch vụ mang nhãn hiệu chứng nhận được thiết lập và triển khai vận hành trên thực tế...

Nghệ nhân Hồng Loan bên nồi nước dùng bún bò thơm phức mùi sả, ruốc...

Lãnh đạo Sở Du lịch TP Huế cho hay, đến nay, hoạt động này đã đạt được nhiều kết quả như hình ảnh ẩm thực Huế ngày càng được quảng bá rộng rãi thông qua các hoạt động truyền thông, lễ hội và sự kiện ẩm thực, văn hóa, du lịch; nhiều tour du lịch ẩm thực Huế được hình thành và đưa vào khai thác, thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước.

“Hoạt động đào tạo nhân lực du lịch ẩm thực (thông qua các lớp bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, tay nghề cho nghệ nhân và người làm du lịch cộng đồng), kết nối vùng nguyên liệu và hỗ trợ doanh nghiệp, địa phương cũng được đẩy mạnh, từ đó góp phần tăng doanh thu du lịch, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Ngoài ra, phát triển thương hiệu ẩm thực Huế sẽ không chỉ gắn liền với du lịch, mà còn với việc xuất khẩu các sản phẩm đặc sản, đưa những món ăn ra thế giới...”, bà Trâm cho hay.

Thương hiệu “Huế - Kinh đô ẩm thực” đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển du lịch Huế theo hướng bền vững như khơi dậy niềm tự hào, ý thức giữ gìn và phát huy truyền thống lịch sử, những giá trị văn hóa đặc sắc, tinh hoa văn hóa ẩm thực Huế trong cộng đồng, du khách trong và ngoài nước một cách chuyên nghiệp, ấn tượng, hấp dẫn. Ngoài ra, còn góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch trải nghiệm ở Huế, kéo dài thời gian lưu trú, tăng mức chi tiêu của du khách và từ đó mang lại giá trị kinh tế thiết thực cho địa phương...

“Khi là kinh đô, Huế hội tụ sản vật và tinh hoa bốn phương, cộng thêm các giá trị bản địa, được thăng hoa bằng sự công phu, tinh tế, sang trọng, mang nhiều chức năng: dinh dưỡng, y học, lễ nghi cúng tế, lễ Tân Khánh tiết, phục vụ đời sống thường Nhật, tôn giáo tín ngưỡng... Tất cả đã làm nên di sản ẩm thực phong phú, đa dạng, rất đặc trưng, tiêu biểu như hệ món xôi, cơm, cháo, bún, bánh, chè...”, Tiến sĩ Trần Đình Hằng, Phân Viện Trưởng - Phân Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Trung, chia sẻ.

Nguyễn Hiệp