Kiến trúc sư mê sách xây thư viện khắp Hà Nội

Bắt đầu từ một căn phòng nhỏ và 500.000 đồng

Sinh năm 1986 tại Hà Nội, kiến trúc sư Nguyễn Công Hiệp hiện là giảng viên bộ môn Lịch sử Kiến trúc tại Đại học Kiến trúc Hà Nội. Đằng sau sự nghiệp giảng dạy, anh đã dành trọn hơn một thập kỷ nỗ lực để xây dựng chuỗi thư viện CA' - một trong những hệ thống không gian đọc chuyên về sách kiến trúc và nghệ thuật. Hành trình kiến tạo thư viện CA' của Nguyễn Công Hiệp bắt đầu từ những ngày còn là sinh viên năm thứ hai, cách đây gần 20 năm. Khi ấy, việc tiếp cận tài liệu kiến trúc rất khó khăn và tốn kém, mỗi cuốn sách đều là một tài sản quý giá. Với khoản tiền thực tập đầu tiên vỏn vẹn 500.000 đồng, anh không ngần ngại dùng toàn bộ để mua sách. Từ đó, thói quen tích lũy tài liệu hình thành và kéo dài suốt nhiều năm. Năm 2014, sau nhiều năm miệt mài tích lũy, anh Hiệp quyết định chia sẻ kho sách cá nhân của mình với cộng đồng bằng cách mở một phòng sách nhỏ chỉ khoảng 20m², đặt trong một căn tập thể cũ ở Hà Nội. Được sự giúp đỡ từ người thân và bạn bè cùng chí hướng, không gian ấy nhanh chóng trở thành nơi gặp gỡ của giới trẻ yêu kiến trúc. Tại đây, mọi người có thể đọc sách, xem phim ảnh và tham gia các buổi trò chuyện chuyên đề gắn kết những tâm hồn cùng chung đam mê. Mặc dù diện tích hạn chế, chỉ có chỗ cho 8-10 người mỗi lần, Thư viện 303 (tên gọi ban đầu) đã tổ chức thành công những sự kiện thu hút tới cả 50 người, đến mức không gian chật kín từ trong phòng ra đến cầu thang. Sự mộc mạc, tự phát nhưng đầy nhiệt huyết đó trở thành bản sắc không thể thay thế của hệ thống thư viện CA’ Library ngày nay. Khoảng ba, bốn năm sau ngày thành lập, anh Hiệp và những người bạn chuyển thư viện đến địa điểm mới tại phố Hòa Mã, hoạt động trong không gian do đơn vị kiến trúc khác tài trợ. Tại đây, thư viện CA' tiếp tục sứ mệnh kết nối cộng đồng trong suốt sáu năm, trước khi hành trình mới mở ra với nhiều cơ sở liên kết trên khắp Hà Nội. Theo chân KTS Nguyễn Công Hiệp, phóng viên Tri Thức - Znews đã có mặt lần lượt tại các chi nhánh của CA' Library ở Hà Nội: Số 8 Tràng Thi, số 210 Giải Phóng và Complex 01 ngõ 167 đường Tây Sơn.

Nhiều cơ sở chuyên đề được hình thành

Ngày nay, thư viện CA' đã phát triển thành hệ thống gồm tám cơ sở khác nhau. Mỗi nơi chuyên sâu về một lĩnh vực. Chẳng hạn, địa chỉ số 210 Giải Phóng tập trung sách kiến trúc tổng hợp. Địa chỉ Complex 01 Tây Sơn có các tài liệu về quy hoạch đô thị, văn hóa, lịch sử, xã hội. Địa chỉ tại só 8 Tràng Thi chuyên về nội thất và thiết kế sản phẩm. Mô hình hoạt động của thư viện vẫn giữ nguyên tinh thần tự giác từ những ngày đầu: không nhân viên trực, không kiểm soát gắt gao, tất cả đều vận hành bằng niềm tin và ý thức cộng đồng. Người đến đọc hoặc mượn sách tự mình quản lý việc mượn trả qua hệ thống hướng dẫn đơn giản. Sau 11 năm, thư viện CA' tiếp tục phát triển. Tuy nhiên, anh Hiệp cho biết: “Bản thân tôi không theo đuổi sự hoàn hảo, mà giữ cho mình sự gần gũi, mềm mại của một không gian sinh ra vì tri thức cộng đồng. Sự không hoàn thiện không phải là trì trệ, mà là một bản sắc riêng. Mình tin rằng, trong sự mộc mạc ấy, cái hồn của thư viện - một không gian mở, tự do và gắn kết - mới được bảo toàn”.

Sự đóng góp của cộng đồng kiến trúc

Nơi đây ngày càng có nhiều ấn phẩm giá trị được đóng góp bởi các kiến trúc sư trong ngành. Tiêu biểu là KTS Mai Thế Nguyên. Khi phải sang nước ngoài trị bệnh, ông đã gọi anh Hiệp tới để trao tặng toàn bộ sách cho thư viện. Sự quan tâm này khiến anh Hiệp ngỡ ngàng và xúc động. Ngoài ra còn có GS Phạm Đình Việt, ông đã quyên góp toàn bộ số sách của mình tích lũy trong hơn 50 năm làm nghề kiến trúc cho thư viện. Ước tính lên tới hơn 1.000 đầu sách. "Thành công của chuỗi thư viện CA’ Library có được là nhờ tình yêu đến từ cộng đồng kiến trúc" Nguyễn Công Hiệp tâm sự. Từ căn phòng nhỏ năm nào cho đến hệ thống tám cơ sở ngày nay, thư viện CA' đã ghi dấu một hành trình âm thầm nhưng bền bỉ.

Việt Linh, Đức Huy