Kiến tạo không gian phát triển mới

Sáng 16/6, Quốc hội thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), xác lập cơ sở pháp lý cho mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Ảnh: ST

Trong tiến trình đổi mới, cải cách và phát triển quốc gia, có những dấu mốc mang ý nghĩa thể chế; có những quyết định không chỉ điều chỉnh, tái cấu trúc không gian hành chính - lãnh thổ nhằm nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, quản trị địa phương, mà còn mang ý nghĩa lịch sử, chiến lược để thiết kế cho tương lai phát triển bền vững của đất nước.

Đây là những quyết định hội tụ sức mạnh của lịch sử, hiện tại và tương lai. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh: Vì đây là vấn đề hệ trọng, mang tính bước ngoặt lịch sử và thời đại nên đã được các cấp có thẩm quyền xem xét rất kỹ lưỡng, toàn diện, khoa học, thận trọng, thấu đáo, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, có tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Ngoài ra, việc triển khai còn dựa trên tổng hòa các yếu tố địa lý tự nhiên, địa chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng - an ninh và kết hợp hài hòa các tiêu chí: Quy mô dân số, diện tích tự nhiên, truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo và tín ngưỡng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cùng các cơ quan chuyên trách đã dành rất nhiều thời gian nghiên cứu, xem xét, thẩm tra khối hồ sơ đồ sộ do Chính phủ trình. Đặc biệt, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã làm việc xuyên ngày đêm, không kể ngày nghỉ để rà soát toàn bộ hồ sơ. Chủ tịch Quốc hội chỉ đạo sát sao, Phó Chủ tịch Quốc hội phụ trách lĩnh vực này thường xuyên theo dõi tiến độ, bảo đảm chất lượng và điều kiện trình Quốc hội.

Đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Ảnh: TL

Hiếm khi nào một cuộc “cách mạng” tổ chức bộ máy lại nhận được sự thống nhất và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, cùng với sự nỗ lực vượt bậc của cấp ủy, chính quyền địa phương. Đặc biệt là sự đồng thuận, phấn khởi của người dân, cử tri cả nước. Hơn 96% cử tri toàn quốc đồng thuận với chủ trương sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã; một số địa phương đạt trên 99%, có nơi lên đến 99,81%.

Trước đó, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 (ngày 13/02/2025), Tổng Bí thư Tô Lâm khi tham gia thảo luận tổ đã bày tỏ: “Tôi cho rằng đây là điều người dân mong đợi lâu rồi. Tinh gọn tổ chức, tiết kiệm ngân sách chỉ là một phần; điều quan trọng nhất là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy để phát triển đất nước. Đó mới là điều mong mỏi lớn nhất.” Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc với Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể Trung ương ngày 23/6, Tổng Bí thư Tô Lâm chia sẻ xúc động khi chứng kiến sự đồng thuận, ủng hộ rất cao từ nhân dân đối với chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, sáp nhập tỉnh, thành, cấp xã và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Tại phiên chất vấn mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cho biết việc tổ chức lại bộ máy chính quyền địa phương hai cấp là một chủ trương lớn, nhận được sự đồng tình trong toàn xã hội. Mô hình mới này giúp tạo ra bộ máy chính quyền gần dân hơn, xóa cấp trung gian, hình thành không gian phát triển kinh tế đủ lớn, đủ năng lực cạnh tranh trong nước và quốc tế. Đồng thời, bộ máy cũng trở nên tinh gọn hơn, đội ngũ cán bộ được chọn lọc kỹ lưỡng, biên chế được tinh giản.

Mô hình mới giúp tạo ra bộ máy chính quyền gần dân hơn, người dân được phục vụ tốt hơn. Ảnh: ST

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nhìn nhận, quá trình vận hành bộ máy mới sẽ gặp không ít khó khăn. “Khoảng hơn 100 nhiệm vụ từ cấp huyện được chuyển về cấp tỉnh; gần 600 nhiệm vụ chuyển về cấp xã. Việc vận hành và tiếp nhận khối lượng công việc mới không hề đơn giản,” ông nói. Để tháo gỡ vướng mắc, Chính phủ đã gấp rút xây dựng và hoàn thiện hệ thống nghị định, nhằm tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương.

Vừa qua, Chính phủ đã tổ chức tập huấn toàn quốc và có 3 cơ chế để giải đáp các yêu cầu của cơ sở và người dân: Thứ nhất, Chính phủ, các Bộ, ngành đã thiết lập đường dây nóng công khai trên toàn quốc để người dân và chính quyền địa phương có thể liên hệ khi cần hỏi về dịch vụ công, chức năng, nhiệm vụ. Thứ hai, triển khai trợ lý ảo ứng dụng trí tuệ nhân tạo, có khả năng cung cấp thông tin và 1.800 dịch vụ công, đồng thời giải đáp trực tiếp các thắc mắc của chính quyền cơ sở liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và thủ tục hành chính. Thứ ba, duy trì các ban chỉ đạo hướng dẫn địa phương vận hành bộ máy mới; đồng thời yêu cầu địa phương định kỳ báo cáo để Chính phủ kịp thời tháo gỡ khó khăn.

Bên cạnh đó, Bộ Chính trị cũng duy trì 19 đoàn công tác do các Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư làm trưởng đoàn, theo sát từng địa phương trong suốt quá trình thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, quá trình vận hành mô hình chính quyền hai cấp chắc chắn sẽ phát sinh những vấn đề, bất cập. Tuy nhiên, với tinh thần cải cách quyết liệt và sự quyết tâm chính trị cao, đây sẽ là nền tảng để nâng tầm bộ máy hành chính: Người dân được phục vụ tốt hơn, ngân sách sử dụng hiệu quả hơn, chính quyền gần dân hơn và hành chính công ngày càng hiện đại, minh bạch, liêm chính./.

LÊ HÒA