Kịch bản tái vũ trang châu Âu với lá chắn hạt nhân của Pháp

Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đã nhắc lại lời kêu gọi Mỹ triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ nước này, cho rằng đây là biện pháp cần thiết để tăng cường khả năng răn đe trước các mối đe dọa.

Trong cuộc phỏng vấn với Financial Times công bố ngày 13/3, ông Duda nhấn mạnh nhu cầu cấp bách của Ba Lan trong việc có được trạng thái bảo hộ hạt nhân.

Lá chắn hạt nhân của Pháp

Đây không phải lần đầu lãnh đạo Ba Lan kêu gọi sự việc triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ nước này, theo Defense News.

Ngay từ năm 2022, tổng thống Ba Lan đã đề xuất vấn đề này với chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden. Tuy nhiên, Washington chưa có phản hồi chính thức về khả năng triển khai vũ khí hạt nhân đến Ba Lan.

Theo cố vấn của tổng thống Ba Lan, ông Wojciech Kolarski, việc có được sự bảo hộ hạt nhân sẽ giúp tăng cường an ninh cho Ba Lan, quốc gia nằm ở sườn phía đông của khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và có đường biên giới chung với Ukraine, Belarus cũng như vùng lãnh thổ Kaliningrad của Nga.

Phát biêỉu trên đài phát thanh RMF FM, ông Kolarski nói: “Một nền an ninh vững chắc hơn sẽ được đảm bảo nếu Ba Lan có thể tham gia vào cơ chế chia sẻ hạt nhân với Mỹ”.

Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda. Ảnh: Reuters.

Trong khi Ba Lan tìm kiếm sự bảo hộ từ Mỹ, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cũng tiết lộ rằng Warsaw đang đàm phán với Paris về một giải pháp thay thế: mở rộng khả năng răn đe hạt nhân của Pháp cho các đồng minh châu Âu.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gần đây đã tuyên bố mở một “cuộc tranh luận chiến lược” về việc sử dụng kho vũ khí hạt nhân của Pháp để bảo vệ châu Âu, trong bối cảnh có lo ngại về khả năng Mỹ giảm cam kết an ninh tại khu vực.

Theo khảo sát do Viện Elabe thực hiện cho BFMTV, 59% người dân Pháp cho rằng “việc bảo vệ các nước châu Âu khác, kể cả bằng vũ khí hạt nhân, là lợi ích của Pháp”. Đây là một tín hiệu quan trọng giữa bối cảnh an ninh khu vực đang ngày càng phức tạp, theo Militarnyi.

Hiện, Pháp sở hữu khoảng 290 đầu đạn hạt nhân, đứng thứ tư thế giới về số lượng. Chiến lược hạt nhân của nước này dựa trên nguyên tắc răn đe và chủ quyền quốc gia, với hai thành phần chính là lực lượng trên không và trên biển.

Trước các diễn biến này, Moscow đã gọi kế hoạch của Pháp là “hành động cực kỳ đối đầu”. Nga cho rằng bất kỳ sự hiện diện nào của vũ khí hạt nhân tại Ba Lan sẽ làm leo thang căng thẳng và đe dọa sự ổn định tại khu vực.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng đề xuất gia hạn lá chắn hạt nhân cho các nước đồng minh châu Âu. Ảnh: Reuters.

Pháp là quốc gia duy nhất trong Liên minh châu Âu (EU) sở hữu vũ khí hạt nhân, khiến đề xuất của Tổng thống Macron trở thành một chủ đề gây tranh cãi trong nội bộ EU, theo Defense News.

Những thách thức cho kế hoạch tái vũ trang châu Âu

Việc triển khai vũ khí hạt nhân của Mỹ tại Ba Lan, nếu xảy ra, có thể làm thay đổi đáng kể cán cân quân sự ở châu Âu. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng căng thẳng với các đối trọng trong khu vực, đặc biệt là giữa bối cảnh cuộc xung đột ở Đông Âu vẫn chưa được chấm dứt.

Giới quan sát nhận định rằng dù Mỹ có thể cân nhắc các biện pháp để củng cố an ninh cho đồng minh NATO, quyết định triển khai vũ khí hạt nhân tại Ba Lan sẽ cần một quá trình xem xét kỹ lưỡng và có thể đối mặt với nhiều thách thức ngoại giao.

Không chỉ Ba Lan, một số quốc gia khác ở lục địa già cũng được cho là đang cân nhắc kế hoạch tái vũ trang châu Âu. Tây Ban Nha, một thành viên tích cực của EU và NATO, đã tuyên bố cam kết đầu tư mạnh mẽ vào quốc phòng nhưng chưa chính thức đề cập đến khả năng phát triển vũ khí hạt nhân.

Việc phát triển vũ khí hạt nhân không chỉ đòi hỏi công nghệ tiên tiến mà còn là một khoản đầu tư tài chính khổng lồ. Chi phí để phát triển một quả bom nguyên tử cơ bản có thể vượt quá 1 tỷ USD, theo tờ Diplomat in Spain.

Ngoài chi phí nghiên cứu và sản xuất, các quốc gia còn phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng chuyên dụng, vật liệu như uranium làm giàu hoặc plutonium, cũng như đội ngũ nhân sự có trình độ cao. Những yếu tố này khiến việc sở hữu vũ khí hạt nhân trở thành một quyết định chiến lược đắt đỏ.

Không chỉ tốn kém trong khâu chế tạo, vũ khí hạt nhân còn yêu cầu bảo trì thường xuyên để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn. Ước tính, chi phí duy trì một đầu đạn hạt nhân có thể lên tới 110 triệu USD mỗi năm.

Ngoài ra, để vũ khí hạt nhân thực sự có giá trị răn đe, các quốc gia cần đầu tư vào hệ thống phóng, bao gồm tên lửa đạn đạo, tàu ngầm chiến lược và máy bay không kích. Những chi phí này tiếp tục làm tăng gánh nặng tài chính cho bất kỳ quốc gia nào muốn sở hữu vũ khí hạt nhân.

Mặc dù vũ khí hạt nhân có sức mạnh răn đe đáng kể, nhiều chuyên gia cho rằng đầu tư vào vũ khí thông thường và hệ thống phòng thủ chung của NATO sẽ hiệu quả hơn và ít rủi ro hơn.

Ví dụ, một máy bay chiến đấu hiện đại như F-35 có giá khoảng 80 triệu euro mỗi chiếc, nhưng lại có thể được sử dụng trong nhiều tình huống chiến đấu khác nhau, không chỉ phục vụ mục đích răn đe như vũ khí hạt nhân.

Cho đến nay, Tây Ban Nha vẫn ưu tiên hiện đại hóa lực lượng vũ trang thông thường, tập trung vào tàu chiến, máy bay và hệ thống phòng không.

Đại Hoàng