Khuyến khích tối đa cơ chế đặc thù, tạo động lực cho KHCN, đổi mới sáng tạo

Quang cảnh cuộc họp.

Khuyến khích tối đa các cơ chế đặc thù

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia có đặc thù là “hình thành không vì mục tiêu lợi nhuận, không sử dụng ngân sách nhà nước. Đây là trung tâm đầu tiên của Nhà nước, do Nhà nước, bởi Nhà nước và phục vụ lợi ích của Nhà nước”. Trên thế giới chưa có mô hình này. Các trung tâm này trên thế giới đều thuộc các tập đoàn, doanh nghiệp, do doanh nghiệp quản lý và phục vụ cho mục đích của họ, hoặc thu lợi nhuận.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia của nước ta hoạt động phi lợi nhuận, phục vụ lợi ích chung, lợi ích của doanh nghiệp, phục vụ cho nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ, ứng dụng công nghệ, hỗ trợ start-up… Ra đời đầu tiên, theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nên những gì vượt trội nhất, cạnh tranh nhất đều tập trung vào cho Trung tâm này. Tuy nhiên, theo ông, lúc đó chúng ta “vừa chạy, vừa xếp hàng” nên nhiều chính sách chưa được tính đến và chưa rõ trong Nghị định 94. Chính vì vậy dẫn đến nhiều bất cập, như cơ sở vật chất đã có rồi mà không cho thuê hết được; đã cấp tiền, xin được đất để xây dựng khu chuyên gia nhưng không xây được; không liên doanh, liên kết được...

“20 năm nay ở Hòa Lạc không thành công được chính là do không có khu chuyên gia, các kỹ sư về Hà Nội hết, không ai lên”, ông nói.

Nêu rõ là trung tâm có ý nghĩa hết sức quan trọng, có sứ mệnh tiên phong, đi trước mở đường cho Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia triển khai các cơ chế đặc thù thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, việc sửa đổi Nghị định 94 “không thể chậm trễ”, “làm sao khuyến khích tối đa các cơ chế đặc thù, vượt trội và phải nhân rộng ra các trung tâm khác trên cả nước, kết nối với nhau, với quốc tế, tạo động lực cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ở Việt Nam”.

Phó Thủ tướng cho rằng, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia đã hoạt động tốt, nhưng phải đẩy mạnh hơn nữa.“Cái tôi tâm huyết mà chưa làm được là hình thành ở đây 9 ngành công nghệ quan trọng bậc nhất của Việt Nam, chúng ta mới tập trung vào được 2 ngành là công nghiệp bán dẫn và AI, còn các ngành khác chúng ta chưa triển khai được: Sản xuất thông minh, đô thị thông minh, truyền thông số, an ninh mạng, hydrogen, môi trường, y tế”, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chia sẻ; đề nghị hình thành cho được 9 ngành công nghệ hết sức quan trọng này.

Theo ông, khi xây dựng Nghị định 94 chưa có những tư tưởng mạnh mẽ như hiện nay, chưa có Nghị quyết 57, nên cần phải rà lại Nghị định này, những tư tưởng mới mà “đã chín, đã rõ” thì đưa vào để hoạt động ngay, còn lại những vấn đề chung Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ hướng dẫn, Bộ Tài chính rà soát lại một số nội dung và vấn đề kỹ thuật, chỉnh sửa hoàn thiện lại dự thảo Nghị định.

Thống nhất với việc thành lập quỹ mang tên Quỹ đổi mới sáng tạo Quốc gia, Phó Thủ tướng cho hay, việc có quỹ là cần thiết, để dễ thu hút các nguồn lực, hình thành được quỹ là vấn đề quan trọng để thực hiện được Nghị quyết 57.

Đề nghị các bộ, ngành ủng hộ lẫn nhau, để Trung tâm hoạt động hiệu quả, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cũng nêu ý kiến về các vấn đề tài trợ, viện trợ không hoàn lại, viện trợ của tư nhân, tổ chức, cá nhân. Liên quan đến quy định về miễn tiền thuê đất, Phó Thủ tướng đề nghị thực hiện theo quy định của Luật Đất đai và có quy định chuyển tiếp trong Nghị định thay thế Nghị định 94, không để khoảng trống pháp lý.

Một số chính sách mới, đảm bảo khả thi, hiệu quả

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cho biết, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 94/2020/NĐ-CP được xây dựng theo tinh thần bám sát chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, đặc biệt là các chủ trương, chính sách gần đây, gồm Nghị quyết số 52-NQ/TW về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm và Nghị quyết số 03/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Dự thảo Nghị định đã được nghiên cứu, xây dựng với các quan điểm cơ bản: Hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc áp dụng các cơ chế chính sách ưu đãi, thuận lợi trong khuôn khổ pháp luật hiện hành để Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia phát huy được vai trò trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, thực hiện được các nhiệm vụ thu hút trí thức, chuyên gia trong và ngoài nước, các tập đoàn, doanh nghiệp công nghệ lớn từ các nước có trình độ công nghệ phát triển, đóng góp tích cực vào việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh quốc gia trong dài hạn.

Có chính sách đột phá cho Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia; quy định một số chính sách mới, đảm bảo khả thi, hiệu quả và không trái với các quy định của Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và thuộc thẩm quyền của Chính phủ.

Đến hết ngày 10/2, Bộ Tài chính đã nhận được 23/27 ý kiến thành viên Chính phủ, trong đó có 23/23 ý kiến đồng ý thông qua nội dung dự thảo Nghị định. Ngoài ra, có 4 thành viên Chính phủ có ý kiến bổ sung.

Tại cuộc họp, đại diện các Bộ: Tư pháp, Nội vụ, Khoa học và Công nghệ, Văn phòng Chính phủ đã trao đổi một số nội dung về thuê đất và miễn tiền thuê đất, ưu đãi thuế nhập khẩu, danh mục các dịch vụ sự nghiệp công của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia…

Bài, ảnh: Chu Thanh Vân (TTXVN)