Khúc hát mùa xuân

Những ca khúc mùa xuân trong chương trình nghệ thuật chào năm mới 2025. Ảnh: THIÊN LÝ

1. Trong nền âm nhạc Việt Nam, Văn Cao là một trong những nhạc sĩ có sức ảnh hưởng lớn. Ông đã cống hiến cho đời những tác phẩm bất hủ, ghi dấu ấn đậm nét trong lòng người dân Việt. Nhưng ít ai biết rằng, hành trình sáng tác của ông cũng ẩn chứa nhiều câu chuyện thú vị, đặc biệt là ca khúc Mùa xuân đầu tiên.

Mùa xuân đầu tiên được nhạc sĩ Văn Cao sáng tác vào dịp giáp tết Bính Thìn (1976). Đây là ca khúc được viết lại sau 20 năm, kể từ lần cuối cùng Văn Cao tuyên bố gác bút, từ bỏ sự nghiệp sáng tác. Ông tâm sự với con trai trưởng là họa sĩ Văn Thao: “Cha sáng tác bài hát này mừng mùa xuân đầu tiên đất nước mình thống nhất”.

Bài hát được xem như là tuyệt phẩm cuối cùng của ông. Ông đã vẽ trên nền âm nhạc bức tranh mùa xuân ấy bằng những hình ảnh đơn sơ nhưng ấm cúng biết bao. Bức tranh thanh bình với bầu trời mùa xuân chim én bay về, với dòng sông mùa xuân bảng lảng sương khói, với tiếng gà gáy trưa mùa xuân vui vẻ trong những làng xóm trù phú bên sông. Thật giản dị biết bao! Âm nhạc cũng giản dị, như mùa về bình thường trong năm, như đông qua xuân tới, nhưng cảnh thanh bình giản dị này lại là khát khao của biết bao thế hệ đồng bào ta kinh qua chiến tranh bom đạn: Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về/ Mùa bình thường mùa vui nay đã về/ Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên/ Với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông/ một trưa nắng cho bao tâm hồn…

2. Nhắc đến nhạc sĩ của mùa xuân không thể bỏ qua cái tên Xuân Hồng. Ông không chỉ là một nhạc sĩ tài năng với những sáng tác đa dạng thể loại, mà còn là người thổi hồn mùa xuân vào từng nốt nhạc, khiến lòng người rạo rực, lâng lâng cảm xúc khó tả. Những sáng tác của ông về mùa xuân không đơn thuần chỉ là miêu tả cảnh sắc thiên nhiên, mà còn là bức tranh sinh động về tâm hồn, về tình người, về khát vọng tươi đẹp của một đất nước đang hồi sinh và phát triển.

Các ca khúc Xuân chiến khu, Mùa xuân bên cửa sổ và Mùa xuân trên TP Hồ Chí Minh là minh chứng rõ nét. Xuân chiến khu vang lên giữa bom rơi đạn nổ, thể hiện khí thế hào hùng, niềm tin vào chiến thắng: Mùa xuân về trong chiến khu/ Tiếng chim rừng vang hót khắp nơi/ Mùa xuân về trong chiến khu/ Gió đưa cây rừng cành lá vi vu/ Chim hót mừng mùa xuân thắng lợi... Mùa xuân bên cửa sổ lại nhẹ nhàng, sâu lắng, gợi lên nỗi nhớ quê hương da diết: Cao cao bên cửa sổ, có hai người yêu nhau/ Chim ơi đừng bay nhé, hoa ơi hãy tỏa hương/ Cây ơi lay thật khẽ, cho đôi bạn trẻ đón xuân về (lời thơ Song Hảo)… Còn Mùa xuân trên TP Hồ Chí Minh rạo rực, hiện đại, phản ánh sự đổi thay, phát triển của đất nước: Mùa xuân này về trên quê ta/ Khắp đất trời biển rộng bao la/ Cây xanh tươi ra lá trổ hoa/ Chào mùa xuân về với mọi nhà/ TP Hồ Chí Minh quê ta/ Đã viết nên thiên anh hùng ca… Tất cả đều mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước và niềm tin vào tương lai tươi sáng. Âm nhạc Xuân Hồng là bản giao hưởng mùa xuân bất diệt, lay động lòng người qua bao thế hệ.

3. Đất nước hòa bình, cùng với công cuộc kiến thiết quê hương, nhiều nhạc phẩm viết về mùa xuân gần gũi và tràn trề tinh thần xuân như: Mùa xuân nho nhỏ (nhạc Trần Hoàn, thơ Thanh Hải) - một bài ca nhẹ nhàng, sâu lắng về tình yêu quê hương đất nước; Cung đàn mùa xuân (Cao Việt Bách) với giai điệu du dương gợi lên hình ảnh mùa xuân thanh bình, hay Lời tỏ tình của mùa xuân (Thanh Tùng) - một lời tỏ tình ngọt ngào, lãng mạn như chính mùa xuân đang tràn ngập yêu thương. Còn những ca khúc như Sông Đắkrông mùa xuân về (Tố Hải) mang âm hưởng dân ca Tây Nguyên hùng vĩ, hay Mùa xuân từ những giếng dầu (Phạm Minh Tuấn) lại khắc họa hình ảnh mùa xuân ở một góc nhìn khác, đầy khí thế lao động và xây dựng.

Khó có thể kể hết những lời ca, tiếng hát ca ngợi mùa xuân của đất trời, mùa xuân của lòng người, mùa xuân của tình yêu quê hương, đất nước, mùa xuân của tình yêu tuổi trẻ với những giai điệu, tiết tấu tha thiết, ân tình, hương sắc đậm đà, dạt dào nhựa sống… Những nhạc sĩ này đã góp phần không nhỏ vào việc làm phong phú thêm di sản âm nhạc về mùa xuân của dân tộc Việt Nam. Bằng tài năng và tâm huyết, họ đã tạo ra những bản nhạc lưu lại trong lòng người yêu nhạc, tạo ra sức hút mãnh liệt và lan tỏa tình yêu với đất nước và mùa xuân đẹp đẽ.

Anh Trần Ngọc Hiếu, một người yêu nhạc ở TX Đông Hòa chia sẻ: Mùa xuân về trên những nốt nhạc, không chỉ là sự thay đổi của tiết trời mà còn là sự chuyển mình trong tâm hồn người nghe. Những giai điệu du dương, rộn rã, từ những bản nhạc truyền thống đến những ca khúc hiện đại, đều mang theo hơi thở ấm áp của mùa xuân. “Tôi cảm nhận được sự tươi trẻ, tràn đầy hy vọng trong từng câu hát, từng nốt trầm bổng. Có lúc, tôi thấy lòng mình thư thái, nhẹ nhàng như cánh én bay giữa trời xuân. Có lúc, tôi lại cảm thấy náo nức, rạo rực, muốn hòa mình vào không khí tưng bừng của lễ hội. Mỗi giai điệu xuân đều chạm đến một cung bậc cảm xúc riêng, tạo nên bức tranh âm nhạc đa sắc màu, phản ánh trọn vẹn mùa xuân trong lòng mỗi người”, anh Hiếu bày tỏ.

THIÊN LÝ