Khu tái định cư dở dang khiến trăm hộ dân cứ mưa to là chạy lũ

Một góc cụm dân cư Hòa Lam, xã Hưng Hòa, thành phố Vinh. Ảnh: HỒ VĂN NGỢI

Cứ mưa là… chạy lũ

Rạng sáng ngày 23-9, nước sông Lam dâng cao khiến hàng chục hộ dân ở cụm dân cư Hòa Lam thuộc xóm Thuận Hòa, xã Hưng Hòa (thành phố Vinh, Nghệ An) phải sơ tán khẩn cấp ngay trong đêm.

Theo người dân ở đây, mưa lớn mấy ngày qua khiến nước sông Lam dâng cao và tràn qua bờ kè vào khu vực cụm dân cư khiến nhiều người già, trẻ nhỏ phải đi sơ tán từ chiều ngày 22-9.

Đến khoảng 23 giờ 45 phút cùng ngày, nước sông tiếp tục dâng cao và tràn vào sân của nhiều hộ dân. Trước tình hình trên, ngay rạng sáng ngày 23-9, chính quyền xã Hưng Hòa đã tổ chức sơ tán khẩn cấp số người già và trẻ nhỏ còn lại đến nơi an toàn.

Bà Ngô Thị Đào, người dân thôn Thuận Hòa cho hay: “Nước sông Lam dâng cao, mạnh nhất là lúc 4 giờ sáng nay. Nhiều nơi ngập sâu, nước chảy xiết. Con cái chúng tôi được xã đưa đến nơi an toàn rồi, giờ hai vợ chồng ở lại lo chằng chống nhà cửa”.

Cũng theo bà Đào, cứ mỗi khi mưa lớn, đêm nằm nghe tiếng mưa rơi trên mái nhà mà nóng hết cả ruột gan. Thỉnh thoảng lại phải dậy xem nước sông đến đâu rồi. Nếu nước sông dâng cao là phải bỏ lại nhà cửa, chạy để giữ tính mạng.

Được biết, cụm dân cư Hòa Lam hiện là nơi sinh sống của 82 hộ dân với hàng trăm nhân khẩu làm nghề chài lưới nơi hạ nguồn sông Lam. Do nằm ngoài đê sông Lam nên cụm dân cư này thường xuyên phải chịu cảnh ngập sâu, nhất là vào mùa mưa bão. Có năm, nước sông dâng cao lên đến nóc nhà, người dân phải sơ tán lên đê lánh nạn.

Nhiều nhà dân trong cụm dân cư Hòa Lam sát mép nước sông Lam. Ảnh: HỒ VĂN NGỢI

Bà Hoàng Thị Thuyết, Trưởng thôn Thuận Hòa cho biết, hầu hết nhà cửa của các hộ dân nơi đây đều đã xuống cấp, nhưng cũng chỉ có thể vá víu tạm bợ. Vì vậy, vào năm 2013, khi nghe tin sẽ có dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai xã Hưng Hòa thì người dân vô cùng mừng rỡ. Tuy nhiên, hơn 10 năm đã qua, người dân cụm dân cư này vẫn phải thấp thỏm sống cảnh cứ mưa to là chạy lũ. “Đêm qua tới giờ mưa như trút nước, cả xóm thức trắng canh lũ…”, bà Thuyết nói.

Khu tái định cư di dân khẩn cấp hơn 10 năm để… bò gặm cỏ

Năm 2013, UBND tỉnh Nghệ An đã quyết định phê duyệt đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai xã Hưng Hòa, và giao cho Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Sở NN-PTNT Nghệ An làm chủ đầu tư, với tổng số tiền 36,6 tỷ đồng.

Mục tiêu dự án nhằm bố trí, sắp xếp cho 58 hộ dân cụm dân cư Hòa Lam nằm trong diện chịu ảnh hưởng bởi thiên tai đến khu tái định cư ở xóm Thuận Hòa, ngay phía đối diện trong đê sông Lam.

Mỗi khi nước sông Lam dâng cao, người dân Hòa Lam phải hối hả di tản. Ảnh: NDCC

Sau một thời gian dài triển khai nhưng không có vốn để thực hiện, mãi đến năm 2020, dự án này mới được khởi công. Ghi nhận thực tế những ngày giữa tháng 9, cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai xã Hưng Hòa đã hoàn thành xong các hạng mục, đáp ứng đủ điều kiện để cho các hộ dân vào ở. Tuy nhiên, nơi đây chỉ thấy cây cỏ um tùm và là nơi để chăn thả trâu bò. “Dự án tái định cư đến nay đã xong, nhưng không hiểu vì lý do gì mà người dân vẫn chưa được di dời”, bà Hoàng Thị Thuyết, Trưởng thôn Thuận Hòa nói.

Ông Trần Trung Quân, Chủ tịch UBND xã Hưng Hòa xác nhận, hạ tầng khu tái định cư bố trí cho 58 hộ xóm Thuận Hòa (giai đoạn 1) xây dựng cơ bản đã hoàn thành nhưng chưa được bàn giao đưa vào sử dụng. Do đó, đến nay công tác di dân vẫn chưa được thực hiện.

Theo Chủ tịch UBND xã Hưng Hòa, nhiều năm qua, địa phương liên tục phản ánh, đề nghị các cấp khẩn trương cho bà con cụm dân cư Hòa Lam được di dời ra khỏi vùng nguy hiểm lên vị trí xây dựng tái định cư mới để ổn định cuộc sống. Thế nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc.

Điều đáng nói, do dự án chậm tiến độ nên từ mục tiêu di dời cho 58 hộ dân ban đầu, đến nay cụm dân cư Hòa Lam đã phát triển lên 82 hộ khiến dự án phải điều chỉnh.

Vào ngày 28-9-2023, giai đoạn 2 dự án “Xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư để di dời khẩn cấp 24 hộ dân ra khỏi vùng thiên tai xóm Thuận Hòa” được UBND tỉnh phê duyệt.

Tuy nhiên, thời điểm này, công tác giải phóng mặt bằng tiếp tục gặp vướng mắc. Dự án có diện tích gần 1,9ha. Hiện đã có phương án giải phóng mặt bằng 1,3ha. Số diện tích còn lại đang dừng lại vì tỉnh đang phải điều chỉnh lại các quy định để phù hợp Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 1-8-2024.

Trước nguy cơ cụm dân cư Hòa Lam bị ngập sâu mùa mưa bão khi nước sông Lam dâng cao sẽ gây ảnh hưởng đến tính mạng, cuộc sống và tài sản của người dân, ngày 9-9 vừa qua, UBND xã Hưng Hòa tiếp tục đề nghị cấp trên giải quyết các vướng mắc.

Trong khi đó, ông Lê Văn Lương, Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn Nghệ An cho biết, giai đoạn 1 của dự án đã hoàn thành và mới được nghiệm thu. Mới đây, đơn vị đã có văn bản kiến nghị UBND Thành phố Vinh tiếp nhận dự án để tiến hành di dân vào ở trước mùa mưa lũ năm 2024, và chỉ đạo các phòng ban liên quan của thành phố để hướng dẫn UBND xã Hưng Hòa trong quá trình tiếp nhận, thực hiện các bước để di dời dân đến khu tái định cư giai đoạn 1. Cùng với đó, Chi cục kiến nghị UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo địa phương đẩy nhanh tiến độ đền bù giải phóng mặt bằng để thực hiện giai đoạn 2 của dự án.

HỒ VĂN NGỢI