Không thể để lỡ cơ hội phát triển của đất nước chỉ vì những điểm nghẽn của pháp luật

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội phát biểu thảo luận.

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn) bày tỏ sự đồng tình cao với đề xuất cho phép Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội được quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xử lý các mâu thuẫn, chồng chéo pháp luật trong khi chờ sửa luật. Bên cạnh đó, đại biểu cũng đưa ra loạt kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện cơ chế pháp lý này đảm bảo kịp thời, hiệu quả và đúng pháp luật.

Khẳng định tính cấp thiết, đặc biệt của việc ban hành Nghị quyết, ngoài những lý do đã được nêu trong Tờ trình, đại biểu Nguyễn Thị Thủy phân tích và bổ sung thêm ba lý do sau: Thứ nhất, nhấn mạnh yêu cầu thực hiện hai mục tiêu trăm năm: Đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, đại biểu cho rằng Việt Nam phải duy trì tốc độ tăng trưởng cao liên tục và việc tháo gỡ điểm nghẽn thể chế là điều kiện tiên quyết; Thứ hai, đại biểu chỉ rõ, Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị đã đặt thời hạn trong năm 2025 phải cơ bản tháo gỡ các điểm nghẽn pháp lý, nhưng hiện đã đi qua nửa chặng đường năm 2025, số lượng luật và nghị quyết cần rà soát là rất lớn, nếu vẫn áp dụng quy trình làm luật thông thường thì không thể đáp ứng tiến độ đề ra; Thứ ba, đại biểu khẳng định đây là thời điểm quyết định: “Không thể để lỡ con tàu tốc hành mang đến cơ hội phát triển của đất nước chỉ vì những điểm nghẽn của pháp luật”. Do đó, đại biểu đề nghị Quốc hội cần tạo cơ chế đặc biệt, vận hành ngay sau khi Nghị quyết được thông qua.

Đi sâu vào nội dung dự thảo nghị quyết, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đưa ra bốn kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện dự thảo và bảo đảm tính chặt chẽ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Trước hết, về phạm vi điều chỉnh, đại biểu đề nghị loại trừ các lĩnh vực liên quan đến quyền con người, quyền công dân, tội phạm và tố tụng tư pháp khỏi phạm vi nghị quyết. Theo đại biểu, đây là những vấn đề "liên quan trực tiếp đến sinh mệnh chính trị và tự do của con người" nên chỉ Quốc hội mới có thẩm quyền quyết định, không nên trao quyền cho Chính phủ hay Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi.

Về nguyên tắc xử lý vướng mắc, đại biểu kiến nghị bổ sung nguyên tắc đảm bảo tính hợp hiến, thống nhất của hệ thống pháp luật, tránh tình trạng xử lý vướng mắc ở luật này lại phát sinh mâu thuẫn ở luật khác, gây khó khăn trong áp dụng thực tế.

Đối với phương án xử lý tại Điều 4, đại biểu cơ bản tán thành việc trao quyền cho Chính phủ ban hành nghị quyết sửa luật, kể cả các luật không do Chính phủ trình, với điều kiện phải xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung yêu cầu, Chính phủ phải gửi kèm ý kiến của cơ quan đã trình luật gốc (ví dụ như Tòa án nhân dân tối cao trình thì Chính phủ phải xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội), để đảm bảo tính khách quan và cẩn trọng khi điều chỉnh.

Về trách nhiệm của cán bộ, đại biểu đồng tình với quy định tại Điều 6 của dự thảo Nghị quyết. Theo đó, cán bộ nếu không có vụ lợi, làm đúng quy trình nhưng vẫn gây thiệt hại thì có thể được xem xét miễn trừ trách nhiệm. Tuy nhiên, đại biểu nhấn mạnh sự khác biệt giữa "loại trừ trách nhiệm" (không phải chịu trách nhiệm) và "miễn trách nhiệm" (có trách nhiệm nhưng không bị xử lý), đồng thời đề xuất giao Chính phủ quy định rõ hai khái niệm này để bảo đảm sự thống nhất trong tổ chức thực hiện, tránh nhầm lẫn, lạm dụng.

Với những lý lẽ trên, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị Quốc hội nhanh chóng thông qua Nghị quyết và cho phép có hiệu lực thi hành ngay từ ngày được bấm nút thông qua. Đại biểu nhấn mạnh: “Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật lập pháp mà còn là thời cơ chiến lược. Không thể để chậm trễ vì sự cứng nhắc trong thể chế khiến chúng ta đánh mất cơ hội tăng tốc, đột phá”./.

Ái Vân