Không nên phóng sinh rùa đất xuống Hồ Gươm

Phóng sinh rùa cạn vào Hồ Gươm là không nên

Mới đây, video một cô gái phóng sinh rùa xuống Hồ Gươm được cộng đồng mạng chia sẻ rộng rãi.

Trong video, cô gái phóng sinh hai cá thể rùa giống lạ xuống Hồ Gươm. Bạn của cô gái chia sẻ, hai con rùa này được một người bắt lên từ sông Hồng, sau đó cô gái đã mua lại với giá 4,6 triệu đồng/con để về phóng sinh. Hai con rùa được mua với giá gần 10 triệu đồng.

Cô gái thả 2 cá thể rùa xuống Hồ Gươm.

Người này còn nhấn mạnh, nhất định phải phóng sinh ở Hồ Gươm chứ không phải nơi nào khác để tránh bị người ta "câu lại". Video được chia sẻ rộng rãi trên các diễn đàn mạng xã hội, thu hút hàng nghìn lượt xem. Dân mạng để lại nhiều bình luận tranh cãi về hành động phóng sinh rùa xuống Hồ Gươm của cô gái trẻ.

"Phóng sinh rùa là công đức vô lượng"; "Giống rùa cạn mà phóng sinh xuống nước thì làm sao sống được"; "Đây là giống rùa đất, sống ở vùng bán ngập, thả xuống Hồ Gươm nó không chết nhưng nó cần có chỗ lên phơi nắng và làm tổ"... là một số bình luận của người dùng mạng.

Theo nhà rùa học, PGS Hà Đình Đức, hai cá thể rùa trong video thuộc giống rùa đất, sinh trưởng ở miền Nam. Giống rùa này không phù hợp để sống trong môi trường ở Hồ Gươm. Khi thả xuống đây, chúng khó tồn tại, gây ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái chung của hồ. Muốn biết chính xác chúng thuộc giống rùa nào, có thể tồn tại bao lâu, phù hợp với môi trường sống nào thì cần nghiên cứu sâu hơn, kỹ lưỡng hơn.

Rùa đất lớn có mai cao, thường có một gờ sống lưng. Bờ sau mai có răng cưa rõ rệt. Đặc biệt tấm bìa một thường có góc lồi khỏi bờ mai rõ ràng và có hình tam giác. Bờ trước yếm gần như thẳng, bờ sau yếm khuyết, đuôi rất ngắn. Mai rùa màu nâu thẫm. Yếm màu vàng nhạt hoặc nâu nhạt, các tấm vảy yếm có những khía tia màu nâu sẫm hoặc đen. Chiều dài mai khoảng 40cm.

Rùa đất lớn ăn thực vật chúng dễ nuôi và rất thích ăn chuối chín (công viên Thủ Lệ - Hà Nội). Rùa đất lớn thường sống ở ao, sông, suối, có nước chảy chậm, trên địa hình có độ cao khác nhau. Chúng rất bạo dạn khi gần người.

Rùa đất phân bố ở Lào, Mianma, Thái Lan, Campuchia, Malaixia. Ở Việt Nam, rùa đất lớn phân bố ở Gia Lai, Đắk Lắk (Nam Đà), Đồng Nai (Cát Tiên, Định Quán, Vĩnh Cửu), Bình Phước (Bù Gia Mập). Rùa đất lớn có giá́ trị khoa học, thương mại, thực phẩm, dược học và thẩm mỹ.

Rùa đất lớn hiện có số lượng rất ít do bị săn bắt gắt gao. heo Sách đỏ Việt Nam (2007), Rùa đất lớn được xếp hạng ở mức độ: Sẽ nguy cấp (VU), theo Nghị định 32/2006/NĐ-CP:thuộc Nhóm IIB.

PGS Hà Đình Đức nói thêm, người có trách nhiệm trông coi, bảo vệ khu vực Hồ Gươm cần quan sát kỹ, tránh để mọi người phóng sinh những cá thể lạ xuống đây, ảnh hưởng đến hệ sinh thái dưới lòng hồ.

Khi muốn phóng sinh rùa, hãy giao cho cơ quan chức năng

Theo Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV), điện thoại đường dây nóng của ENV liên tục đổ chuông nhận phản ánh tình trạng trên từ người dân, trong đó có nhiều người nước ngoài. Nhu cầu mua rùa để phóng sinh gây ảnh hưởng lớn đến quần thể rùa trong tự nhiên.

Theo cơ sở dữ liệu của ENV, rùa là một trong các loài thường xuyên bị ghi nhận nuôi nhốt hoặc buôn bán trái phép tại Việt Nam. Trong giai đoạn từ năm 1/1/2016 – 30/11/2021, ENV ghi nhận 1.482 vụ việc vi phạm liên quan đến các loài rùa; trong đó số vụ việc buôn bán rùa tại các địa điểm cụ thể (không phải buôn bán online) chiếm 695 vụ việc. Số lượng cá thể rùa được tịch thu và tự nguyện chuyển giao trên cả nước trong năm 2021 là 574 cá thể.

Theo bà Bùi Thị Hà - Phó Giám đốc ENV, hoạt động bán rùa trên đường phố không chỉ diễn ra ngày một, ngày hai mà đã tồn tại nhiều năm liền. Việc mua bán, vận chuyển hay thậm chí là nuôi nhốt rùa mà không có đầy đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp hay đáp ứng các điều kiện khác theo quy định là hành vi vi phạm pháp luật.

Tùy theo loài, số lượng hoặc giá trị tang vật, hành vi nuôi nhốt, buôn bán trái phép các cá thể rùa có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt tối đa đối với cá nhân lên đến 15 năm tù theo quy định tại Điều 234, 244 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính lên đến 400 triệu đồng đối với cá nhân theo quy định tại Điều 21, 22, 23 Nghị định 35/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP).

Bên cạnh động thái tích cực cần có từ các cơ quan chức năng, ý thức của cộng đồng là yếu tố quan trọng để ngăn chặn hoạt động săn bắt, buôn bán rùa trái phép. Kể từ đầu năm 2021, chiến dịch "Không phóng sinh rùa chính là tạo phúc" đã được triển khai. Trong khuôn khổ chiến dịch, đã ra mắt phim ngắn "Không phóng sinh rùa chính là tạo phúc" nhằm giúp người dân hiểu được việc mua bán, phóng sinh rùa tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Việc mua bán rùa để phóng sinh vào ao chùa hoặc những khu vực xung quanh khi không hiểu rõ đặc điểm sinh thái của các cá thể rùa không những không phù hợp với giáo lý của Phật giáo mà còn là hành vi vi phạm pháp luật, tiếp tay cho hành vi săn bắt, buôn bán rùa trái phép, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến các quần thể rùa trong tự nhiên.

Chiến dịch cũng kêu gọi các nhà chùa khuyến cáo phật tử, khách tham quan không phóng sinh rùa và các loài động vật hoang dã khác. Các loài rùa hộp lưng đen, rùa đất lớn, rùa răng, rùa ba gờ và rùa núi vàng đều là những loài liệt kê trong Danh mục động vật rừng, thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm được bảo vệ ban hành kèm theo Nghị định 06/2019/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 84/2021/NĐ-CP) - nhóm hạn chế khai thác, sử dụng.

Các loài này cũng đồng thời thuộc Phụ lục II, Công ước về buôn bán quốc tế động, thực vật hoang dã nguy cấp. Mọi hành vi tàng trữ, nuôi nhốt, buôn bán các loài rùa không có đầy đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp hoặc đăng ký theo quy định là hành vi vi phạm pháp luật.

ENV khuyến cáo người dân nếu chứng kiến vi phạm hãy báo tin theo hotline 18001522 hoặc cơ quan chức năng địa phương trong thời gian sớm nhất để kịp thời phát hiện và xử lý.

Tô Hội