Không để sót những người có đóng góp cho đất nước muốn nhập quốc tịch Việt Nam

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh giải trình một số nội dung về quốc tịch. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Cuối phiên họp Quốc hội chiều 29/5 về thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã báo cáo giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội.

Bộ trưởng nhấn mạnh, sửa đổi Luật Quốc tịch lần này là để cụ thể hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, Chỉ thị 45 của Ban Chấp hành Trung ương và Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Giải trình các nội dung mà đại biểu Quốc hội quan tâm, trong đó có Điều 5 liên quan tới mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân, Bộ trưởng cho hay, dự thảo Luật đang thiết kế theo hướng là một số nhóm đối tượng như người ứng cử được bầu cử phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ; người được tuyển dụng bổ nhiệm vào ngạch chức vụ, chức danh các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương và địa phương; người được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập; người làm việc trong các tổ chức cơ yếu, người tham gia lực lượng vũ trang của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải là người chỉ có 1 quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú ở Việt Nam, nhưng lại có một điều nữa là phải trừ trường hợp có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và không làm phương hại đến lợi ích quốc gia của Việt Nam và giao cho Chính phủ quy định chi tiết khoản này.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh lắng nghe các góp ý đối với dự thảo Luật. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Theo Bộ trưởng, vấn đề quốc tịch là vấn đề chính trị pháp lý. Luật Quốc tịch Việt Nam xuyên suốt qua các thời kỳ vẫn quy định nguyên tắc một quốc tịch và chúng ta nới lỏng là nới lỏng điều kiện thông thoáng hơn trong việc thu hút những người gốc Việt và những người có trình độ cao về nhập tịch, trở lại quốc tịch để phục vụ cho phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, nhưng có một khu vực công cần phải có những điều kiện đặc biệt.

Do vậy, bên cạnh việc quy định cụ thể đối với một số nhóm đối tượng này chỉ có 1 quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú Việt Nam thì Luật đã có sự linh hoạt là “trừ trường hợp có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” và có lợi như thế nào thì Chính phủ sẽ quy định để đáp ứng yêu cầu về đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, đồng thời thể hiện quyền chủ quyền tuyệt đối của quốc gia trong vấn đề quốc tịch. Ví dụ, vấn đề công chức, viên chức, Chính phủ sẽ quy định chi tiết khoản này theo hướng không để sót những người có sự đóng góp cho Việt Nam.

Về nội dung liên quan đến Điều 11 về giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam, có đại biểu đề nghị cần phải bổ sung những phương thức xác minh bằng dữ liệu số để phù hợp với bối cảnh hiện nay. Vấn đề này, Bộ trưởng xin tiếp thu nhưng cho biết sẽ quy định trong Nghị định của Chính phủ. 4 giấy tờ quy định tại 4 khoản trong Điều 11 là 4 giấy tờ mang tính chất cơ bản và tại khoản 5 của Điều 11 cũng nói rằng các giấy tờ khác do Chính phủ quy định thì những giấy tờ khác xác minh bằng dữ liệu số sẽ quy định trong Nghị định của Chính phủ.

Đối với nội dung các đại biểu nói về Điều 16 quốc tịch của trẻ em khi sinh ra cha mẹ là công dân Việt Nam là vấn đề kỹ thuật hay vấn đề người không quốc tịch và người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch thì Bộ trưởng xin nghiên cứu thêm để có thể tiếp thu, giải trình thêm hoặc tiếp thu để đưa vào dự án Luật. Về trường hợp người chưa thành niên mà lại có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì trong dự thảo Luật đã nói rất rõ là có năng lực, hành vi dân sự đầy đủ theo các pháp luật nhưng trừ trường hợp người chưa thành niên xin nhập quốc tịch Việt Nam theo cha mẹ - có nghĩa là trẻ em xin nhập quốc tịch Việt Nam theo cha mẹ và người chưa thành niên có cha mẹ là công dân Việt Nam thì không thể đáp ứng điều kiện này.

Nội dung liên quan đến việc có cần thiết phải có 5 năm thời gian thường trú ở Việt Nam hay không, theo Bộ trưởng, tại khoản 2 điều khoản 2a thì những trường hợp không cần điều kiện 5 năm đã quy định rất rõ là có thể nhập quốc tịch mà không cần các điều kiện quy định tại các điểm c, điểm d, điểm đ, điểm e khoản 1 Điều này.

Về việc tên bằng tiếng Việt hay để người ta giữ nguyên tên nước ngoài, Bộ trưởng cho rằng, hai việc này đều cũng có những góc độ rất hợp lý và sẽ báo cáo với Chính phủ, báo cáo Thường vụ cho ý kiến.

Thịnh Đạt