Không dễ khởi nghiệp với cà phê đặc sản

Dù hơi "co" lại nhưng cộng đồng sản xuất - kinh doanh cà phê đặc sản vẫn cố gắng duy trì bởi đây là hướng đi bền vững, tạo ra thương hiệu và vị thế cho cà phê Việt.

Không vườn, ít vốn là "thua"

Ông Nguyễn Tấn Vinh, chuyên gia về cà phê đặc sản, cho biết do ảnh hưởng "bão giá", việc mua quả cà phê chín đỏ để sản xuất - kinh doanh cà phê đặc sản vụ này khó hơn. Chênh lệch giữa giá cà phê nhân đặc sản với cà phê thường đã thu hẹp.

Ví dụ, niên vụ trước, giá cà phê nhân xô là 60.000 đồng/kg, cà phê đặc sản 150.000 đồng/kg. Niên vụ này, giá cà phê đặc sản 185.000 - 250.000 đồng/kg còn cà phê xô đã lên đến 120.000 - 130.000 đồng/kg. Trong khi đó, để làm cà phê đặc sản phải tốn rất nhiều công sức và không thể tăng giá quá cao.

Bà Lương Thị Ngọc Trâm, Giám đốc Công ty TNHH Pun Coffee (Quảng Trị) - một doanh nghiệp (DN) khởi nghiệp với cà phê đặc sản thành công, cũng than khó. Nhiều nông dân khi thấy giá cà phê thường tăng cao đã hái quả chín bán cho Pun Coffee và bị lỗ công lao động.

Thí sinh tham gia cuộc thi rang cà phê đặc sản

"Chúng tôi phải động viên nông dân tính đường dài vì giá cà phê thường dễ biến động còn cà phê đặc sản luôn ổn định. Chúng tôi phải lập cho từng hộ bảng tính toán tài chính để họ thấy rằng làm cà phê đặc sản vẫn lời hơn" - bà Trâm cho hay.

Ông Lê Huy Quang, Giám đốc Điều hành Công ty TNHH MTV Nông nghiệp công nghệ cao Lê's Farm (Lâm Đồng), thừa nhận mảng khởi nghiệp cà phê đặc sản hiện khó khăn hơn, nhất là với các dự án không có vườn riêng, phải mua bên ngoài. Bởi lẽ, giá nguyên liệu tăng mạnh nhưng giá thành phẩm chỉ tăng chút ít. Nhiều người khởi nghiệp ít vốn nên phải giảm sản lượng sản xuất.

"Lê's Farm có vườn riêng nên chúng tôi vẫn giữ giá bán lẻ cà phê bột dù giá nguyên liệu tăng. Điều quan trọng là chúng tôi phát triển được nhóm khách hàng thích "gu" cà phê Lê's Farm" - ông Quang nhấn mạnh.

Căng mình thích ứng

Trong khi đó, ông Nguyễn Xuân Dương, Giám đốc Công ty TNHH Quốc Lộc - Đà Lạt Tự Nhiên (Quốc Lộc Coffee), lại cho rằng cà phê tăng giá khiến việc bán cà phê đặc sản thuận lợi hơn.

Giá cà phê đặc sản cao nhất mà Quốc Lộc Coffee bán là 800.000 đồng/kg. Trong cộng đồng người thưởng thức cà phê đặc sản, giá này rẻ hơn rất nhiều so với cà phê ngoại. "Hàng ngoại cũng 5 - 7 loại trong khi cà phê đặc sản trong nước có nguồn gốc rõ ràng, có hội đồng thẩm định chấm điểm thông qua cuộc thi" - ông Lộc tự tin.

Tuy nhiên, để đạt được thành công, ông Lộc cũng từng gặp thất bại trong việc sản xuất - kinh doanh cà phê đặc sản trong nước. Sản phẩm Robusta của DN ông đoạt giải 4 về cà phê đặc sản với số điểm 84,46 (từ 80 điểm được gọi là cà phê đặc sản) nhưng lại bị khách hàng đánh giá 1 sao vì chê dở, có vị chua. Ông buộc phải xóa sản phẩm ra khỏi giỏ hàng vì đánh giá tiêu cực này.

"Kinh nghiệm chúng tôi rút ra là cà phê đặc sản phải bán cho người có nhu cầu, có tiền và tin tưởng mình. Nếu chọn sai đối tượng khách hàng hoặc kênh bán hàng thì thua" - ông Lộc đúc kết.

Theo ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột - đơn vị tổ chức cuộc thi cà phê đặc sản và rang cà phê đặc sản, khi giá cà phê biến động, các đơn vị sản xuất - kinh doanh cà phê đặc sản phải căng mình thích ứng. Dù gặp khó khăn về việc mở rộng quy mô nhưng đa số DN vẫn tiếp tục duy trì để giữ thương hiệu.

"Rất nhiều người trẻ bỏ phố về vườn làm cà phê, tiếp quản cơ ngơi của gia đình và mang theo tư duy mới, giúp ngành cà phê phát triển tích cực hơn" - ông Minh nhìn nhận.

Bài và ảnh: NGỌC ÁNH