Không còn cảnh người lao động chờ từ sáng sớm để rút BHXH một lần

Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai Luật Công đoàn 2024, Luật BHXH 2024 do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức mới đây, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, nếu như những năm trước có tình trạng người lao động xếp hàng chờ từ 4 giờ sáng để rút BHXH một lần thì năm 2024 đã giảm đáng kể.

Thống kê của Bộ LĐ-TB&XH trong 6 tháng vừa qua cho thấy số người nhận BHXH một lần giảm 17.000 người so với thời điểm tháng 12/2023.

Theo ông Giang, đây là tín hiệu rất đáng mừng. Mặc dù 1/7/2025, Luật BHXH sửa đổi mới chính thức có hiệu lực, nhưng từ khi Luật BHXH được Quốc hội thông qua, nhờ các phương tiện thông tin truyền thông, người lao động đã nắm được những chính sách mới khuyến khích người lao động ở lại hệ thống. Do đó, người lao động quyết định ở lại hệ thống để có cơ hội hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.

Điều này cho thấy, Luật BHXH 2024 đã cơ bản đi vào cuộc sống và tạo sự yên tâm, gắn bó với hệ thống an sinh của người lao động.

Ông Đỗ Ngọc Thọ, Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) cho biết, có nhiều lý do dẫn tới việc năm 2024 giảm số lao động rút BHXH một lần. Thứ nhất, do Luật BHXH sửa đổi quy định những người tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025 thì vẫn rút BHXH một lần như bình thường. Do vậy, người lao động yên tâm về chính sách hưởng một lần, không còn tâm lý do lắng không được rút BHXH.

Số người lao động rút BHXH một lần đã giảm đáng kể. Ảnh: C.Hiếu.

Thứ hai, một số quy định mới rất cởi mở, tăng quyền lợi cho người lao động. Chẳng hạn như, giảm điều kiện thời gian tối thiểu đóng BHXH hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm; bổ sung trợ cấp liên kết tầng cho những người sau tuổi nghỉ hưu đến tuổi hưởng hưu trí xã hội không có lương hưu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng.

Nguyên nhân thứ ba là do tình hình kinh tế - xã hội năm 2024 có mặt tích cực hơn, điều kiện thu nhập của người lao động tốt hơn nên không nghĩ tới chuyện phải rút BHXH một lần.

Đặc biệt là công tác truyền thông giúp người lao động nhận thức được bất lợi khi rút BHXH một lần. Họ thấy rằng việc duy trì BHXH sẽ hướng tới lợi ích an sinh lâu dài với nhiều lợi ích hơn.

Theo ông Thọ, từ ngày 1/7/2025 khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực, việc rút BHXH một lần có lộ trình hiệu chỉnh, nhưng sẽ đến một thời điểm chấm dứt rút BHXH một lần, trừ các trường hợp đặc biệt như bệnh hiểm nghèo, đi nước ngoài định cư.

Luật mới hạn chế rút BHXH một lần

Theo Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ 1/7/2025, người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày luật có hiệu lực, nếu sau 12 tháng không tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện và thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, thì được rút BHXH một lần. Tuy nhiên, sau thời gian này, sẽ không còn được rút BHXH một lần nữa.

Luật BHXH sửa đổi chỉ cho phép hưởng BHXH một lần trong các trường hợp: Người đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH; người ra nước ngoài định cư hoặc những người đang mắc các bệnh như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; và người khuyết tật đặc biệt nặng.

Theo quy định của Luật BHXH 2024, mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau:

Bằng 1,5 lần của mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với năm đóng trước năm 2014.

Trường hợp thời gian đóng BHXH có cả trước và sau năm 2014 mà thời gian đóng trước năm 2014 có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng BHXH từ năm 2014 trở đi để tính mức hưởng BHXH một lần.

Bằng 2 lần của mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng nhưng không quá 2 lần của mức bình quân thu nhập làm căn cứ đóng BHXH.

Mức hưởng BHXH một lần của đối tượng được Nhà nước hỗ trợ thực hiện theo quy định tại khoản 2 điều này không bao gồm số tiền ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Người lao động rút BHXH một lần rồi nhưng còn thời gian tham gia bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng thì vẫn được bảo lưu. Sau này, khi người lao động đi làm và tiếp tục tham gia bảo hiểm thất nghiệp thì sẽ được cộng nối thời gian đã đóng trước đó.

Vũ Điệp