Không chỉ là sum họp, mà còn là sự gắn kết

Tết Nguyên Đán từ lâu đã không chỉ là thời điểm đón năm mới mà còn là dịp thiêng liêng để các thế hệ trong gia đình sum họp, quây quần bên nhau.

Tuy nhiên, với sự khác biệt về thế hệ, phong tục, lối sống và thói quen, không ít gia đình gặp khó khăn trong việc tạo ra một không khí Tết thật sự vui vẻ, gắn kết.

Khi Tết không còn vui

Bà Liên (72 tuổi, ngụ quận 11, TP HCM) có 3 người con đều lập gia đình và sinh sống tại các tỉnh thành khác nhau. Tết năm ngoái, bà háo hức chờ các con về sum họp. Thế nhưng, khi cả nhà đông đủ, bà nhận ra không khí không còn như trước.

Các con bà, bận rộn với công việc, trở về nhà nhưng vẫn cắm mặt vào điện thoại, laptop để xử lý công việc. Cháu nội, cháu ngoại không còn quấn quýt bên bà mà chỉ mải mê chơi game hoặc xem YouTube. Bà muốn kể chuyện ngày xưa, muốn dạy cháu gói bánh chưng nhưng không ai hưởng ứng.

Tết, đáng lẽ là khoảng thời gian để gắn kết, lại trở thành những ngày mà mỗi người thu mình vào một thế giới riêng.

"Tôi nhớ hồi trước, cả nhà cùng nhau dọn dẹp, bày mâm cỗ, lì xì, đi chúc Tết hàng xóm, vui lắm! Giờ ai cũng có cuộc sống riêng, dù ngồi chung một bàn cũng chỉ nói chuyện qua loa”- bà Liên chia sẻ với chút buồn bã.

Bao năm qua, ông Thành (68 tuổi, sống ở Cái Bè, Tiền Giang) vẫn giữ nếp đón Tết truyền thống: dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị mâm cúng, gói bánh tét, làm dưa kiệu, chờ các con cháu về sum họp. Nhưng mấy năm gần đây, niềm vui ấy cứ vơi dần.

Năm nay, ông Thành háo hức đón các con cùng gia đình nhỏ của họ từ TP HCM về quê. Ngay ngày đầu tiên, không khí đã có gì đó khác lạ.

"Ba ơi, năm nay mùng Hai con quay lại Sài Gòn đi du lịch với gia đình bạn”- anh con trai lớn báo trước.

Nhiều gia đình đã biết cách tổ chức “Tết theo cách mới” để vừa giữ truyền thống, vừa khiến con cháu hào hứng (ảnh: Chí Nguyên)

Trước khi về quê, con gái thứ hai nói: “Ba khỏi gói bánh tét làm gì, trên thành phố đầy, mình cứ mua cho tiện”.

Vừa bước chân vào nhà, ngồi chưa ấm chỗ, đứa cháu nội càu nhàu: “Trời ơi, về quê mà mạng yếu quá, con không coi Tiktok được”...

Những câu nói đó như nhát dao cứa vào lòng ông Thành. Ông vốn đã quen với cảnh cả nhà quây quần bên bếp lửa, canh nồi bánh tét, kể chuyện Tết xưa. Nhưng giờ đây, mùng Một, các con cháu ông vừa ăn cơm xong đã xin phép ra quán cà phê. Sáng mùng Hai, con cháu ông Thành sẽ rời quê sớm. Họ hẹn gọi điện thường xuyên nhưng ông biết, sau Tết, ai cũng sẽ cuốn vào công việc, bận rộn với cuộc sống riêng. Ông chỉ còn lại căn nhà rộng, những phong bao lì xì mới nhận và một cái Tết buồn hơn bao giờ hết.

"Hồi đó nhà nghèo, mỗi lần Tết đến, chỉ cần có dĩa mứt gừng, ấm trà nóng, cả nhà ngồi kể chuyện cũ là vui rồi. Giờ Tết đủ đầy hơn, nhưng lòng người lại xa cách quá…”- ông Thành thở dài.

Thấu hiểu và tôn trọng nhau

Câu chuyện của bà Liên, ông Thành phản ánh thực trạng phổ biến trong nhiều gia đình hiện nay: Tết không còn là dịp để gắn kết mà đôi khi trở thành một gánh nặng hoặc một sự miễn cưỡng.

Người lớn tuổi mong chờ sự sum vầy, trong khi thế hệ trẻ lại có những lựa chọn riêng. Nếu không có sự thấu hiểu và dung hòa, Tết rất dễ trở thành một dịp… cô đơn giữa những người thân yêu.

Suy cho cùng, để một cái Tết thực sự ý nghĩa, điều quan trọng nhất là sự thấu hiểu và tôn trọng giữa các thế hệ.

Người lớn tuổi luôn mong con cháu giữ nếp nhà nhưng thay vì ép buộc, có thể khéo léo gợi mở để con cháu cảm thấy thoải mái hơn. Nếu muốn con cháu cùng gói bánh chưng, bày mâm ngũ quả hay đi chúc Tết, hãy biến những hoạt động đó thành một trải nghiệm thú vị thay vì một nghĩa vụ.

Tết là dịp để các thế hệ trong gia đình cùng nhau tạo ra những kỷ niệm ý nghĩa (ảnh: Vy Thư)

Chị Phương Minh (40 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Mẹ tôi thường giận dỗi khi thấy con cháu không mặn mà với mâm cỗ Tết. Nhưng năm nay, tôi thử đề nghị mẹ hướng dẫn con gái tôi làm một món ăn truyền thống theo cách của mẹ. Bé rất hào hứng vì thấy đây là điều mới lạ, chứ không phải một việc bắt buộc”.

Với thế hệ trẻ, đơn giản hóa Tết là xu hướng nhưng nếu hiểu rõ giá trị của những phong tục ngày Tết, họ sẽ có cách nhìn khác. Chẳng hạn, việc lì xì không chỉ là trao tiền mà còn mang ý nghĩa chúc phúc, chúc lộc đầu năm. Việc dọn dẹp nhà cửa ngày Tết không chỉ là lau chùi mà còn là cách thể hiện sự tôn trọng tổ tiên, chuẩn bị cho một năm mới an lành. Nhiều gia đình đã biết cách tổ chức “Tết theo cách mới” để vừa giữ truyền thống, vừa khiến con cháu hào hứng.

Anh Thanh Huy (35 tuổi, ngụ TP Thủ Đức, TP HCM) cho biết: “Tôi cùng bố mẹ tổ chức một bữa cơm Tết nhưng thay vì làm hết, cả nhà chia nhau mỗi người một việc, trẻ con thì trang trí, bày biện, người lớn nấu nướng. Cách này giúp mọi người cùng tham gia mà không ai cảm thấy gò bó”.

Theo anh Huy, thay vì để mọi người tự “bận rộn” theo cách riêng, hãy cùng nhau bàn bạc về kế hoạch đón Tết. Gia đình có thể thống nhất một số hoạt động chung như nấu nướng, thăm họ hàng, tổ chức tiệc nhỏ hay đơn giản là một buổi karaoke gia đình cũng có thể giúp không khí trở nên rộn ràng hơn.

"Nếu người lớn muốn giữ gìn phong tục nhưng con cháu lại thích những điều mới mẻ, hãy kết hợp cả hai. Chẳng hạn, thay vì chỉ tụ tập ăn uống, có thể tổ chức các hoạt động như chụp ảnh Tết theo phong cách xưa và nay, làm vlog Tết gia đình, hoặc thử nấu món ăn truyền thống theo cách hiện đại”- anh Huy nói thêm.

Còn chị Minh cho rằng không phải ai cũng có cách đón Tết giống nhau. Nếu người trẻ muốn đi du lịch, hãy dành ít nhất một ngày để sum họp cùng gia đình trước khi lên đường. Nếu ông bà muốn giữ những nghi thức truyền thống, hãy linh hoạt điều chỉnh để phù hợp với thời đại.

"Tết đoàn viên không phải là việc tất cả thành viên ngồi chung một chỗ mà ai cũng cảm thấy xa lạ. Đó là dịp để các thế hệ trong gia đình tìm thấy điểm chung, cùng nhau tạo ra những kỷ niệm ý nghĩa. Tết sẽ vui khi mỗi thành viên đều cảm thấy mình là một phần quan trọng của gia đình. Đó mới chính là ý nghĩa lớn nhất của một cái Tết đoàn viên đa thế hệ"- chị Minh đúc kết.

Bình An