Không chỉ 'đường đẹp, nhà cao', nông thôn mới Tây Ninh hướng đến những vùng đất tri thức, công nghệ

Sau hơn một thập niên kiên trì với hành trình xây dựng nông thôn mới, diện mạo nông thôn Tây Ninh đang thay đổi rõ nét. Từ vùng biên giới còn nhiều khó khăn, Tây Ninh đang dần chuyển mình mạnh mẽ với những vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, mô hình HTX phát triển bền vững.

Từ ao cá đến sản phẩm OCOP

Về xã Phước Chỉ, người dân không còn xa lạ với tên tuổi HTX Dịch vụ nông nghiệp nuôi trồng thủy sản Tràm Cát – một trong những đơn vị tiêu biểu trong phát triển kinh tế hợp tác gắn với xây dựng nông thôn mới.

Thành lập năm 2020, với hơn 50 thành viên, HTX hiện sở hữu hơn 5,3 ha mặt nước nuôi cá lóc, duy trì 2 vụ/năm và áp dụng luân phiên để luôn có sản phẩm cung ứng thị trường.

Tư duy sản xuất của nông dân, HTX ở Tây Ninh chuyển biến mạnh mẽ.

Ông Nguyễn Trường Giang, Giám đốc HTX, cho biết: “Ngay từ đầu, HTX xác định không chỉ dừng lại ở khâu nuôi trồng, mà phải hướng đến chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm. Vì thế, từ năm 2021, chúng tôi phát triển thêm sản phẩm khô cá lóc một nắng, được thị trường đón nhận tích cực”.

Không dừng lại ở đó, HTX Tràm Cát tiếp tục sáng tạo, cho ra đời sản phẩm cá lóc tươi muối sả – một món ăn đậm đà hương vị miền sông nước, được đóng gói hút chân không bảo đảm an toàn thực phẩm.

Trung bình mỗi tháng, HTX tiêu thụ khoảng 300 kg sản phẩm. Đây là bước đi cho thấy hướng phát triển đúng đắn: đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, đồng thời giúp nông dân ổn định đầu ra.

Dẫu vậy, khó khăn vẫn còn không ít, đặc biệt là trong khâu chế biến và đầu tư trang thiết bị. “Chúng tôi mong được hỗ trợ vốn để đầu tư máy sấy năng lượng mặt trời, hệ thống dây chuyền chế biến và đóng gói hiện đại. Có như vậy, sản phẩm mới đạt chuẩn OCOP, mở rộng thị trường, mang lại thu nhập bền vững cho bà con”, ông Giang bày tỏ.

Sự ra đời và phát triển của HTX Tràm Cát không chỉ giúp người dân địa phương chuyển đổi phương thức sản xuất, mà còn góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển nông thôn mới của xã Phước Chỉ. Nhiều hộ dân nhờ tham gia HTX đã thoát nghèo, có việc làm ổn định, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần.

Thay đổi tư duy, tạo dựng niềm tin

Tương tự HTX Tràm Cát, HTX Dịch vụ nông nghiệp An Hòa (phường Tràng Bảng) cũng đang là một điển hình về chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo hướng tập thể, liên kết bền vững, đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng nông thôn mới địa phương.

Thành lập năm 2019 với 54 thành viên và hơn 103 ha đất sản xuất, HTX An Hòa ban đầu gặp không ít khó khăn do nông dân còn e ngại, chưa tin tưởng vào mô hình HTX kiểu mới.

Thế nhưng chỉ sau vài năm hoạt động, với sự nỗ lực và tâm huyết, HTX đã chứng minh được hiệu quả rõ rệt. Đến nay, số thành viên tăng gấp đôi, đạt hơn 100 người, diện tích canh tác mở rộng lên 216 ha. Các giống lúa chủ lực như OM18, Đài thơm 8, OM5451, OM380 được sản xuất theo quy trình đồng nhất, đảm bảo chất lượng.

Ông Trần Văn Thậm, Giám đốc HTX, chia sẻ: “Trước đây, nông dân chỉ sản xuất nhỏ lẻ, dễ bị thương lái ép giá. Từ khi vào HTX, bà con được bao tiêu sản phẩm với giá tốt, không còn lo đầu ra. HTX cũng cung cấp dịch vụ gặt đập, vận chuyển, tiết kiệm chi phí sản xuất đáng kể”.

Diện mạo nông thôn mới tỉnh Tây Ninh ngày càng khởi sắc.

Hiện, HTX An Hòa đang từng bước cơ giới hóa đồng ruộng với máy gặt đập liên hợp, máy kéo, phà vận chuyển lúa, và dự kiến sẽ đầu tư thêm drone phun thuốc, máy sạ cụm trong thời gian tới. Mục tiêu là hình thành chuỗi dịch vụ khép kín từ gieo sạ đến thu hoạch, giảm tối đa chi phí, tăng năng suất và thu nhập cho nông dân.

Không dừng ở sản xuất lúa hàng hóa, HTX đang thí điểm mô hình sản xuất lúa giống xác nhận trên 10 ha, được Trung tâm Khuyến nông hỗ trợ kỹ thuật. Sau khi hoàn thiện quy trình, HTX dự kiến mở rộng quy mô để cung cấp nguồn giống chất lượng cao cho thị trường trong tỉnh.

“Đây là hướng đi chiến lược, giúp HTX chủ động hơn về thị trường, đồng thời nâng cao giá trị gia tăng”, Giám đốc HTX Trần Văn Thậm nhấn mạnh.

Chung sức xây dựng nông thôn mới

Những thành công của khu vực kinh tế hợp tác, HTX ở Tây Ninh không thể không nhắc đến vai trò đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh.

Thông qua các chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh về vốn vay ưu đãi, chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo cán bộ quản lý HTX đã giúp nhiều HTX vượt qua khó khăn, mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Cụ thể, nhiều HTX tại Tây Ninh được hỗ trợ xây dựng phương án sản xuất – kinh doanh khả thi, đào tạo quản trị HTX kiểu mới, tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP, mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. Nhờ đó, sản phẩm của HTX ngày càng có chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường.

Các chương trình hỗ trợ vốn và đào tạo của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Tây Ninh không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn góp phần củng cố niềm tin của nông dân vào mô hình HTX, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Đây chính là “chìa khóa” để Tây Ninh tiếp tục thực hiện thành công các mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu trong giai đoạn tới.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh, đến nay, tỉnh có 30/82 xã đạt chuẩn nông thôn mới, nhiều xã khác đang nỗ lực hoàn thiện các tiêu chí còn lại.

Tuy nhiên, vẫn còn không ít khó khăn, nhất là ở vùng biên giới, nơi cơ sở hạ tầng còn thiếu, thu nhập người dân thấp, sản xuất nhỏ lẻ, công nghệ chưa được ứng dụng rộng rãi.

Để khắc phục những tồn tại này, tỉnh đã triển khai nhiều chương trình đồng bộ, trong đó tập trung phát huy vai trò của kinh tế hợp tác, mà nòng cốt là các HTX. Chính từ các mô hình HTX kiểu mới, người dân Tây Ninh đã thay đổi tư duy từ sản xuất manh mún sang liên kết chuỗi giá trị, từng bước hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.

Năm 2025, Tây Ninh được Trung ương phân bổ hơn 417,7 tỷ đồng để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, trong đó vốn đầu tư phát triển chiếm hơn 341 tỷ đồng.

Dự kiến đến cuối năm, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư sẽ đạt 100%. Nguồn vốn này không chỉ dùng cho hạ tầng giao thông, y tế, trường học, mà còn ưu tiên hỗ trợ các HTX đầu tư máy móc, thiết bị, nhà xưởng và phát triển sản phẩm OCOP, tạo nền tảng phát triển kinh tế bền vững.

Giai đoạn 2026–2030, Tây Ninh đặt mục tiêu có thêm 7 xã đạt chuẩn nông thôn mới, nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt, tiến tới xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Tổng nhu cầu vốn cho giai đoạn này ước hơn 5.500 tỷ đồng, trong đó ưu tiên phát triển hạ tầng thiết yếu, hỗ trợ sản xuất gắn với chuỗi giá trị, cải thiện môi trường và đời sống văn hóa – xã hội.

Với nền tảng vững chắc từ các HTX năng động, cùng sự hỗ trợ thiết thực từ hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, chương trình xây dựng nông thôn mới ở Tây Ninh đang bước vào giai đoạn phát triển bền vững hơn – nơi nông dân không chỉ “làm nông” mà còn làm chủ kinh tế, nơi nông thôn không chỉ có “đường đẹp, nhà cao” mà còn là vùng đất của tri thức, công nghệ và khát vọng vươn lên.

Nam Phong