Khởi đầu không suôn sẻ

CDU/CSU là liên kết giữa Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) và Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo (CSU, chỉ ở bang Bavaria). SPD là Đảng Xã hội Dân chủ Đức.

Từ trước đến nay, hai phe này đã nhiều lần liên minh với nhau để cùng cầm quyền nhưng luôn đều là hai phe cánh chính trị lớn nhất trong Quốc hội Đức. Năm nay là lần đầu tiên không phải như vậy.

Liên minh CDU/CSU nắm nhiều ghế nhất và vì thế được cử người làm thủ tướng, còn SPD giờ chỉ còn là một đảng nhỏ trong quốc hội. Năm nay cũng là lần đầu tiên đảng đối lập lớn nhất trong Quốc hội Đức là Sự lựa chọn cho nước Đức (AfD) - một đảng cực hữu, dân túy và dân tộc chủ nghĩa.

Với đa số mong manh chứ không áp đảo trong quốc hội và đảng đối lập lớn nhất có màu sắc chính trị như thế, chính trường Đức sẽ rất sôi động và phức tạp, còn chính phủ mới không thể cầm quyền một cách dễ dàng và luôn thuận lợi.

Điều này bộc lộ gần như lập tức, ngay từ cuộc bỏ phiếu bầu chủ tịch Đảng CDU, ông Friedrich Merz, làm thủ tướng hôm 6-5. Phải đến tận vòng thứ 2, ông Merz mới có được đủ đa số phiếu cần thiết để trở thành thủ tướng dù liên minh CDU/CSU-SPD chiếm đa số trong quốc hội.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nước Đức xảy ra chuyện như vậy. Sự khởi đầu không suôn sẻ này rất bất lợi cho uy tín của ông Merz và là điềm không tốt với chính phủ mới.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz (trái) và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tại cuộc gặp ở thủ đô Brussels - Bỉ hôm 9-5. Ảnh: EC

Ông Merz vốn là đối thủ chính trị thuộc diện "kỳ phùng địch thủ" của cựu Thủ tướng Angela Merkel trong Đảng CDU và trên chính trường nước Đức. Khi xưa, bà Merkel đã buộc ông Merz phải bái biệt chính trường và chỉ trở lại sau khi bà Merkel thất thế. Ông Merz đã có sự trở lại và chinh phục đỉnh cao quyền lực chính trị rất ngoạn mục ở nước Đức.

Sự thay đổi chính phủ và sự trỗi dậy rất mạnh mẽ của các lực lượng cánh hữu, cực hữu, dân túy và dân tộc chủ nghĩa sẽ chi phối thời kỳ chính trị mới ở Đức. Chính phủ liên hiệp này chắc sẽ ổn định và không đến nỗi tan vỡ trước khi kết thúc nhiệm kỳ của quốc hội, không như chính phủ liên hiệp tiền nhiệm.

Ông Merz cam kết rất nhiều và toàn điều to tát cho nước Đức - như phục hồi tăng trưởng kinh tế, cải thiện đáng kể năng lực cạnh tranh quốc tế của giới kinh tế Đức, siết chặt chính sách nhập cư, giảm thuế và cả khôi phục vai trò hàng đầu của nước Đức ở châu Âu và trong Liên minh châu Âu (EU).

Ngoài ra còn có cam kết tăng rất mạnh mẽ ngân sách quốc phòng, không khuất phục trước Tổng thống Mỹ Donald Trump…

Sau khi chính thức nhậm chức Thủ tướng Đức, ông Merz tới thăm ngay Pháp và Ba Lan, tỏ ra không vội vã với cuộc điện đàm giữa mình và ông Donald Trump. Ông Merz cũng thể hiện sự khác biệt quan điểm với EU về chính sách nhập cư khi quyết định siết chặt kiểm soát biên giới và đẩy trả người không được công nhận tị nạn ở ngay cửa khẩu nước Đức.

Nhà lãnh đạo này muốn dùng hành động gấp gáp để xóa nhòa mọi ấn tượng và dư âm về khởi đầu không suôn sẻ.

Nếu chính phủ liên hiệp mới thật sự đồng lòng trong việc thực hiện cương lĩnh cầm quyền chung thì nước Đức sẽ thực sự khác trước về nhiều phương diện và lại trở thành chỗ dựa cho EU trong thời buổi sóng gió.

Ngải Sa