Khó khăn trong thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá

Một buổi truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá tại Trường THCS& THPT Cửa Việt, huyện Gio Linh- Ảnh: T.L

Từ khi Luật PCTHCTL có hiệu lực (1/5/2013) đến nay, công tác PCTHCTL đã được triển khai tương đối đồng bộ trên địa bàn toàn tỉnh. Việc triển khai thực thi Luật PCTHCTL được UBND tỉnh chỉ đạo tích cực, xây dựng kế hoạch phù hợp với các ban, ngành, đoàn thể, các huyện, thị xã, thành phố. Trong đó, vấn đề nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá được coi là nhiệm vụ quan trọng để thay đổi hành vi trong công tác PCTHCTL trên địa bàn tỉnh.

Nhờ đó, thời gian gần đây, nhận thức của người dân về tác hại của khói thuốc đã có sự thay đổi rõ rệt. Tỉ lệ hút thuốc lá trên địa bàn tỉnh theo đó cũng có xu hướng giảm, tỉ lệ số người cai thuốc lá đã tăng lên rõ rệt. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện Luật PCTHCTL vẫn còn một số khó khăn. Một số văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác PCTHCTL còn bất cập, chồng chéo, gây khó khăn trong công tác xử lý.

Bên cạnh đó, kinh phí cho công tác PCTHCTL chưa được bố trí riêng do ngân sách địa phương còn nhiều khó khăn. Các thành viên trong Ban Chỉ đạo PCTHCTL tỉnh chủ yếu hoạt động kiêm nhiệm. Việc bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ làm công tác PCTHCTL chưa được thường xuyên. Các chế tài xử lý vi phạm Luật PCTHCTL chưa đủ sức răn đe.

Trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tập huấn nghiệp vụ cũng gặp không ít khó khăn, việc tham gia xây dựng cơ quan, đơn vị, cơ sở không khói thuốc ở một số nơi chưa thực hiện triệt để. Công tác tuyên truyền còn hạn chế, hiệu quả chưa cao. Tuy đã triển khai tuyên truyền, đưa vào nội quy quy chế của đơn vị, nhưng vẫn còn một số ít cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chưa chấp hành tốt quy định không hút thuốc tại nơi làm việc.

Một số bộ phận người dân do thói quen hút thuốc và nhận thức về Luật PCTHCTL chưa đầy đủ, dù được tuyên truyên, vận động bỏ thuốc lá, song việc cai thuốc lá hoàn toàn là rất khó khăn. Hoạt động tuyên truyền chủ yếu lồng ghép tập trung trong tháng cao điểm hưởng ứng Ngày Thế giới không hút thuốc lá 31/5, Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 15-31/5 hằng năm. Công tác kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm hút thuốc lá tại các nơi công cộng như bến xe, nhà ga, bến thuyền... gặp nhiều khó khăn.

Đối với công tác PCTHCTL trong trường học, mặc dù công tác tuyên truyền được triển khai, tuy nhiên vẫn còn một bộ phận phụ huynh chưa quan tâm đến con em, chưa chủ động trong công tác phối hợp với nhà trường, phần nào tạo nên khó khăn trong việc giáo dục PCTHCTL cho học sinh. Hiện nay, trên thị trường xuất hiện nhiều loại thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha ngụy trang dưới nhiều hình thức khác nhau nên khó khăn cho giáo viên trong quá trình phát hiện.

Thuốc lá đang được bày bán tràn lan, mọi nơi và bất cứ ai cũng có thể dễ dàng tiếp cận, mua được kể cả học sinh nên rất khó quản lý. Chế tài xử phạt vi phạm về hút thuốc tại nơi công cộng, nơi quy định cấm hút thuốc lá còn chưa thực hiện nghiêm. Bên cạnh đó, chưa có các hoạt động đánh giá, động viên, khen thưởng đối với các tập thể, cá nhân làm tốt trong công tác tuyên truyền PCTHCTL.

Vẫn còn một số cơ sở bán lẻ thuốc lá bày bán tràn lan tại các quầy, ốt kinh doanh nhỏ lẻ, gần các cơ sở giáo dục, y tế nhưng không thực hiện việc xin cấp phép. Tại một số nơi, nhận thức của người dân còn hạn chế và chưa có ý thức đầy đủ về tác hại của thuốc lá, do vậy việc hút thuốc lá tại nơi công cộng vẫn diễn ra thường xuyên.

Để tiếp tục triển khai Luật PCTHCTL hiệu quả, cần triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó tiếp tục củng cố, kiện toàn Ban Chỉ đạo PCTHCTL tỉnh, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên, xây dựng kế hoạch hoạt động theo sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo tỉnh.

Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực thi Luật PCTHCTL, đưa Luật PCTHCTL thực sự đi vào cuộc sống; có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền các quy định của Luật PCTHCTL, đưa nội dung Luật PCTHCTL vào kế hoạch hoạt động hằng năm của đơn vị, lồng ghép thực hiện với phong trào xây dựng văn hóa công sở. Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị phải nêu cao vai trò, trách nhiệm trong công tác tuyên truyền, phổ biến Luật PCTHCTL; đưa việc không hút thuốc lá vào tiêu chí xếp loại thi đua hằng tháng, hằng năm nhằm hạn chế việc hút thuốc lá trong các cơ quan, đơn vị.

Tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua xây dựng “Môi trường không khói thuốc”, xây dựng “Cộng đồng dân cư không thuốc lá”, ưu tiên các hoạt động truyền thông ngăn ngừa việc sử dụng thuốc lá trong giới trẻ hiện nay, đặc biệt là các loại thuốc lá thế hệ mới. Các cơ quan chức năng liên quan tăng cường kiểm soát chặt chẽ các hoạt động quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại về thuốc lá; tăng cường thêm hình ảnh cảnh báo trên bao bì sản phẩm thuốc lá nhằm tác động vào nhận thức và hành vi sử dụng thuốc lá của người dân.

Mỗi cá nhân, tổ chức, người cần nêu cao tinh thần tự giác và ý thức chấp hành nghiêm túc Luật PCTHCTL cùng xây dựng môi trường làm việc, môi trường sống lành mạnh, không khói thuốc lá. Tăng cường tổ chức các lớp tập huấn dành cho các đối tượng khác nhau nhằm phổ biến Luật PCTHCTL; tổ chức nói chuyện sức khỏe về tác hại của thuốc lá, Luật PCTHCTL và xây dựng môi trường không khói thuốc. Tiếp tục tăng cường công tác phối hợp tổ chức thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuyên truyền qua thông tin lưu động, qua hoạt động thông tin cơ sở về công tác đấu tranh PCTHCTL.

T.L