Khó khăn chất chồng với Samsung khi CEO đột ngột qua đời

CEO Samsung Han Jong-hee. Ảnh: Reuters.

Ngày 25/3, CEO Han Jong-hee đã đột tử vì ngừng tim sau khi tham dự lễ cưới của con gái vào ngày 22/3, Chosun Biz đưa tin.

Sự ra đi bất ngờ của vị lãnh đạo chủ chốt không chỉ để lại khoảng trống lớn trong ban điều hành mà còn đẩy gã khổng lồ công nghệ Hàn Quốc vào tình thế "nghìn cân treo sợi tóc".

Lời cam kết dang dở

Ông Han Jong-hee, người được bổ nhiệm làm Phó chủ tịch kiêm CEO từ năm 2022, từng là "bộ não" đứng sau mảng điện tử tiêu dùng và thiết bị di động - hai lĩnh vực cốt lõi của Samsung.

Giờ đây, ông qua đời giữa lúc công ty vẫn đang chật vật tìm lối thoát khỏi khủng hoảng, khiến tương lai của những kế hoạch chiến lược trở nên bấp bênh hơn bao giờ hết.

Chỉ một tuần trước, tại đại hội cổ đông diễn ra ở Seoul, ông Han đã đứng trước hàng trăm nhà đầu tư giận dữ để gửi lời xin lỗi chân thành vì kết quả kinh doanh yếu kém của Samsung trong năm 2024, theo Financial Times.

Ông thẳng thắn thừa nhận: "Sức cạnh tranh công nghệ của chúng tôi đã suy yếu trong những năm gần đây".

Với vai trò CEO, ông cam kết sẽ tạo ra những kết quả cụ thể trong năm 2025 thông qua các thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A) trong lĩnh vực bán dẫn, dù thừa nhận khó khăn từ quy định pháp lý và lợi ích quốc gia.

"Dù gặp trở ngại, chúng tôi quyết tâm hành động có ý nghĩa để thúc đẩy tăng trưởng", ông Han khẳng định trong buổi họp cuối cùng.

Cổ phiếu Samsung giảm và kém hiệu quả so với các đối thủ cạnh tranh. Biểu đồ: Bloomberg.

Tuy nhiên, sự ra đi đột ngột của ông khiến những lời hứa ấy giờ đây trở thành dấu hỏi lớn. Các kế hoạch M&A đầy tham vọng đang đối mặt với nguy cơ đình trệ khi công ty mất đi người dẫn dắt chủ lực.

Theo lịch trình, ông Han dự kiến phát biểu tại một sự kiện quan trọng của Samsung vào ngày 26/3. Tuy nhiên, đến ngày 24/3, công ty buộc phải thay thế bằng lãnh đạo khác.

Áp lực nhân đôi

Thực tế, trước khi ông Han qua đời, Samsung đã phải đối mặt với khó khăn. Tỷ phú thừa kế gia tộc Samsung, ông Lee Jae-yong, gần đây đã nói với các giám đốc điều hành rằng công ty đang ở trong tình thế "sống còn", sau khi Samsung ghi nhận lần đầu tiên suy giảm thị phần trên diện rộng trong thập kỷ.

Theo báo cáo thường niên được công bố cách đây 2 tuần, thị phần của Samsung trong mảng chip nhớ DRAM đã giảm từ 42,2% xuống 41,5%, trong khi thị phần smartphone giảm từ 19,7% xuống 18,3%.

Đáng chú ý, lĩnh vực sản xuất tấm nền cho smartphone ghi nhận mức giảm mạnh nhất, từ 50% xuống chỉ còn 41,3%. Ngoài ra, áp lực từ các đối thủ Trung Quốc cũng khiến thị phần TV của Samsung giảm từ 30,1% xuống 28,3%.

Ngay cả mảng sản phẩm công nghệ ôtô của công ty con Harman cũng chứng kiến sự sụt giảm thị phần từ 16,5% xuống 12,5%.

Trước đó, trong năm 2024, giá cổ phiếu của gã khổng lồ công nghệ Hàn Quốc giảm gần 20%. Các nhà đầu tư phàn nàn rằng Samsung đang tụt hậu trong lĩnh vực chip nhớ băng thông cao (HBM) tiên tiến, một thành phần quan trọng của phần cứng AI, so với các đối thủ nhỏ hơn như SK Hynix hay Micron Technology.

Công ty đã tái cơ cấu đội ngũ kỹ sư để tăng khả năng cạnh tranh trong mảng HBM, nhưng vẫn chưa thể vượt qua bài kiểm tra chất lượng cần thiết để cung cấp sản phẩm cho "ông lớn" chip AI Nvidia.

"Chúng tôi đang đẩy nhanh phát triển công nghệ để không lặp lại sai lầm cũ", ông Jun Young-hyun, Giám đốc mảng chip của Samsung phát biểu hôm 19/3.

Mảng kinh doanh sản xuất chip theo hợp đồng (foundry) của Samsung cũng đang chịu lỗ hàng tỷ USD khi khoảng cách công nghệ với đối thủ chính là TSMC ngày càng nới rộng.

Tất cả mảng kinh doanh chính của Samsung đều giảm thị phần trong năm 2024. Biểu đồ: Financial Times.

Mặc dù Samsung đã công bố kế hoạch đầu tư lớn vào một nhà máy sản xuất chip tiên tiến ở Texas, Mỹ, các nhà phân tích bày tỏ lo ngại dự án này có thể trở thành một "tài sản mắc kẹt" bởi thiếu khách hàng.

Financial Times dẫn một nguồn tin nội bộ cho biết hoạt động foundry của Samsung đang rơi vào "một vòng luẩn quẩn". Tỷ lệ sản phẩm đạt yêu cầu thấp tại nhà máy ở Mỹ gây khó khăn trong việc thu hút các đơn đặt hàng lớn, và cũng vì vậy, càng khó đầu tư để cải thiện chất lượng sản phẩm.

Thách thức cả bên ngoài lẫn trong nội bộ

Hiện, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đe dọa áp thuế lên chip nhập khẩu và hủy bỏ Đạo luật Chip (đầu tư vào nghiên cứu trong nước và sản xuất chất bán dẫn), trong đó có nguồn hỗ trợ 4,75 tỷ USD mà Samsung trông chờ để xây nhà máy.

TSMC đã phản ứng bằng kế hoạch đầu tư 100 tỷ USD để mở rộng năng lực tại Mỹ, đặt ra câu hỏi liệu Samsung có sẵn sàng hoặc đủ sức chạy theo hay không.

Cổ đông Samsung cũng lo ngại trước suy đoán từ các quan chức của ông Trump rằng TSMC có thể hỗ trợ vận hành các nhà máy sản xuất cho Intel - một đối thủ lớn khác của Samsung.

"Đây không phải tin tốt cho Samsung vì cạnh tranh sẽ gay gắt hơn nếu các nhà máy Intel đạt hiệu suất như TSMC", ông Ahn Ki-hyun từ Hiệp hội Bán dẫn Hàn Quốc nhận định.

Tại đại hội cổ đông gần nhất, Samsung cam kết sẽ mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực như robot, công nghệ y tế và chất bán dẫn thế hệ tiếp theo cho AI. "Ông lớn" công nghệ Hàn Quốc cũng kỳ vọng vào sự phục hồi của thị trường chip nhớ trong nửa cuối năm để cải thiện lợi nhuận.

Tuy nhiên, với sự ra đi của ông Han, niềm tin của nhà đầu tư đang lung lay, thị giá cổ phiếu Samsung đã giảm hơn 1% trong phiên giao dịch đang diễn ra ở Hàn Quốc.

Nhiều người cho rằng gã khổng lồ này cần một cuộc cải tổ triệt để trong cơ cấu quản lý cứng nhắc, nơi ông Lee Jae-yong vẫn giữ ảnh hưởng lớn dù không trực tiếp điều hành.

"Ông Lee nên trao quyền cho các CEO có nền tảng kỹ thuật, thay vì để các nhà quản lý tài chính chạy theo lợi nhuận ngắn hạn", ông Chan Lee từ Petra Capital Management nhận định.

Phương Linh