Khi Trung ương mở đường cho năng lượng xanh

Hệ thống pin năng lượng mặt trời sẽ tạo ra nguồn năng lượng sạch

Khai mở tiềm năng

Trong lộ trình xây dựng thành phố phát triển bền vững, gìn giữ di sản văn hóa và cảnh quan, năng lượng xanh đang trở thành “mảnh ghép” quan trọng giúp Huế vừa tăng trưởng kinh tế, vừa giữ gìn bản sắc.

Huế có tiềm năng dồi dào về năng lượng tái tạo. Dọc các vùng ven biển Lăng Cô, Thuận An, Phú Vang… tốc độ gió trung bình ổn định, thích hợp cho các dự án điện gió ven bờ và ngoài khơi quy mô vừa và lớn. Với 1.800 - 2.000 giờ nắng mỗi năm, các khu vực đồng bằng và đồi núi thấp của Huế khá thuận lợi cho việc phát triển điện mặt trời, đặc biệt khi kết hợp nông nghiệp công nghệ cao.

Theo nghiên cứu “Hue Metabolic Study” (là một nghiên cứu quốc tế về đô thị do UBND thành phố phối phợp với UNDP thực hiện tại Huế), nếu tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, rác thải hữu cơ để sản xuất khí sinh học (biogas), hoặc kết hợp nhà máy xử lý rác với phát điện, Huế có thể vừa giảm phát thải, vừa tạo thêm nguồn năng lượng tại chỗ.

Tại hội thảo “Chuyển đổi xanh và đột phá trong thu hút đầu tư công nghiệp tại TP. Huế” vừa diễn ra, PGS.TS Trương Tấn Quân, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế nhận định: “Với lợi thế sẵn có, Huế hoàn toàn có thể trở thành trung tâm thu hút đầu tư vào năng lượng sạch, như điện mặt trời áp mái, điện gió gần bờ và ngoài khơi, hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0”.

Nhờ các chính sách thu hút đầu tư vào kinh tế xanh, thời gian qua, Huế đã đón nhiều nhà đầu tư lớn mang công nghệ hiện đại đến từ các quốc gia phát triển. Nổi bật là Tập đoàn Wealth Power (Hoa Kỳ) với loạt dự án có tổng vốn lên đến hàng tỷ USD.

Hiện Công ty cổ phần Tập đoàn Wealth Power Việt Nam đang triển khai Dự án điện khí LNG Chân Mây (Lăng Cô) và Khu công nghiệp Công nghệ cao zero carbon tại Phong Điền - hai dự án tiêu biểu cho hướng phát triển công nghiệp sạch. Trong đó, dự án điện khí LNG Chân Mây sử dụng nguồn khí gas nhập khẩu từ Hoa Kỳ, áp dụng công nghệ hiện đại và quy trình bền vững, hướng đến mục tiêu đóng góp khoảng 4.000 tỷ đồng cho ngân sách, đồng thời tạo việc làm cho người dân địa phương. Riêng tại Khu Công nghiệp Công nghệ cao zero carbon Phong Điền, với vốn đầu tư 45 triệu USD, được thiết kế theo mô hình phát thải bằng 0. Điểm đặc biệt là khu công nghiệp này sử dụng hoàn toàn năng lượng tái tạo cho hoạt động sản xuất, đồng thời xử lý nước thải đạt chuẩn quốc tế - trở thành hình mẫu cho phát triển công nghiệp xanh tại miền Trung.

Cụ thể hóa nghị quyết bằng hành động

NQ 70 đặt mục tiêu tăng mạnh tỷ trọng năng lượng tái tạo trong hệ thống năng lượng quốc gia, phát triển hạ tầng truyền tải - lưu trữ, từng bước làm chủ công nghệ mới như hydrogen, điện gió ngoài khơi, điện mặt trời kết hợp nông nghiệp… Đây chính là nền tảng để Huế cụ thể hóa bằng quy hoạch, dự án và cơ chế riêng phù hợp với đặc thù địa phương.

Điểm mới quan trọng nữa của NQ 70 là nhấn mạnh đến cơ chế, nguồn vốn và khung pháp lý ưu tiên cho năng lượng tái tạo. Nếu biết nắm bắt, Huế có thể hưởng lợi từ các mũi nhọn: Quy hoạch không gian năng lượng, đầu tư hạ tầng lưới điện thông minh; phát triển các dự án năng lượng nhỏ cho làng nghề, khu dân cư ven đô; phát triển mô hình “năng lượng xanh cho làng nghề truyền thống” vừa tăng tính chấp nhận xã hội, vừa giảm phụ thuộc vào nguồn điện lưới.

Theo các chuyên gia, thực tiễn cho thấy các thách thức đang hiện hữu trong phát triển năng lượng xanh. Huế là đô thị di sản, mọi dự án lớn đều phải cân nhắc yếu tố cảnh quan - di sản. Không thể dựng trụ điện gió trong vùng nhìn ra phá Tam Giang mà không tính đến du lịch, sinh kế của ngư dân. Phát triển điện gió, mặt trời công nghệ cao đòi hỏi vốn lớn, trong khi Huế chưa phải là địa phương “hấp dẫn” nhà đầu tư bằng thị trường tiêu thụ. Nguồn nhân lực kỹ thuật năng lượng mới cũng là thách thức khác của Huế.

Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Phương cho biết, hiện nay Huế vẫn chủ yếu sử dụng nguồn điện từ hệ thống điện lưới quốc gia, tuy nhiên thành phố cũng đang từng bước nghiên cứu và tính toán các phương án phát triển nguồn năng lượng sạch. Cụ thể, Huế đã đưa vào quy hoạch và kêu gọi đầu tư các dự án điện năng lượng tái tạo đến năm 2030 với tổng công suất khoảng 730MW, trong đó tập trung các nguồn điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối tại một số địa bàn có tiềm năng; đồng thời khuyến khích doanh nghiệp trong các khu công nghiệp chủ động lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu và tuyên truyền sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Thành phố cũng đang khuyến khích kêu gọi đầu tư các dự án theo cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn trong khu công nghiệp theo Nghị định số 57/2025/NĐ-CP ngày 3/3/2025 của Chính phủ về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn. Đây được xem là giải pháp quan trọng, vừa giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn điện năng lượng tái tạo ổn định, minh bạch, vừa góp phần giảm áp lực phụ thuộc vào hệ thống điện lưới quốc gia.

Bài, ảnh: LÊ THỌ