Khi nào nhân rộng thu phí bỏ barie trên cao tốc?

Ùn tắc do lỗi chủ quan của tài xế

Thường xuyên lưu thông trên các tuyến cao tốc giữa Nghệ An và Hà Nội, anh Nguyễn Đức Lộc (TP Vinh, Nghệ An) cho biết, đợt nghỉ Tết vừa qua, việc đi lại thuận tiện hơn nhiều so với mọi năm. Tuy vậy, tại trạm thu phí cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt tuy đã bỏ barie đầu vào nhưng lưu thông vẫn bị chậm, ùn ứ ở đoạn có barie đầu ra.

Nguy cơ ùn tắc giao thông tại trạm thu phí đầu ra Diễn Cát khi xe không đủ điều kiện đi vào.

Diễn Châu - Bãi Vọt cùng hai tuyến cao tốc khác là Nha Trang - Cam Lâm; Cam Lâm - Vĩnh Hảo thí điểm mô hình thu phí điện tử không dừng bỏ barie đầu vào, còn đầu ra vẫn duy trì. Trong đó, tuyến cao tốc này triển khai muộn nhất, từ ngày 5/1/2025.

Ghi nhận trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt những ngày gần đây cho thấy, hệ thống trạm thu phí đều được thực hiện tự động hoàn toàn, lối vào không có barie và cabin thu phí.

Tuy nhiên, nhược điểm của trạm là không ngăn chặn được xe không đủ điều kiện (chưa dán thẻ thu phí tự động, thẻ không đủ tiền) ngay từ đầu vào, gây ra nhiều nguy cơ ách tắc và tiềm ẩn mất ATGT ở trạm đầu ra.

Đặc biệt, tại trạm thu phí đầu ra nút giao Diễn Cát (đoạn giao QL7, hướng Vinh - Hà Nội) không có làn dừng khẩn cấp. Phương tiện phải dừng lại để nhân viên tại cabin thu phí mở barie thủ công. Khi một xe dừng lại, các xe phía sau cũng phải dừng theo. Ngoài ra, các phương tiện không đủ điều kiện sau đó phải dừng lại để tài xế xử lý, dán thẻ hoặc nạp thêm tiền vào tài khoản.

Buộc xả trạm ảnh hưởng thu phí hoàn vốn

Theo báo cáo của Công ty CP Đầu tư Phúc Thành Hưng (doanh nghiệp dự án cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt), sau hơn 3 tuần triển khai đã có hơn 152.000 lượt xe lưu thông. Qua 3 tuần đã phát sinh hơn 8.400 lỗi, trong đó có hơn 3.000 xe tài khoản không đủ tiền đầu ra; hơn 3.000 xe chưa dán thẻ, lỗi thẻ; số còn lại là lỗi không có thông tin giao dịch đầu vào.

Việc thu phí tự động không dừng không có barie giúp xe lưu thông liên tục, giảm thiểu tắc nghẽn trên cao tốc Nha Trang - Cam Lâm. Ảnh: Tạ Hải.

Ông Nguyễn Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư Phúc Thành Hưng cho biết, thời gian đầu, các trường hợp xe chưa dán thẻ và xe không đủ tiền trong tài khoản đi vào gây ùn tắc tại trạm thu phí. Như dịp tết Nguyên đán 2025, doanh nghiệp dự án đã nhiều lần chỉ đạo đơn vị vận hành xả trạm. Việc này gây ảnh hưởng thu phí hoàn vốn cho dự án và nguồn thu thuế của Nhà nước.

Đến nay, CSGT tăng cường kiểm tra, xử lý thì tình trạng này giảm rõ rệt. Sau này khi dự án Nghi Sơn - Diễn Châu thu phí, trạm thu phí đầu ra nút giao Diễn Cát sẽ được tháo dỡ.

Tại cao tốc Nha Trang - Cam Lâm, lãnh đạo Công ty TNHH Quản lý khai thác đường cao tốc Nha Trang - Cam Lâm cho biết, việc thu phí tự động không dừng không có barie tại đầu vào giúp xe lưu thông liên tục, giảm thiểu tắc nghẽn.

Tuy nhiên, hằng ngày lượt phương tiện qua trạm thu phí vẫn còn khoảng 3/1.000 phương tiện thiếu tiền trong tài khoản. Đây là những xe không biết chính xác số tiền còn lại trong tài khoản nên khi qua trạm mới phát hiện. Với những trường hợp này, nhân viên cho phép đi qua bình thường, sau đó tìm vị trí thích hợp rồi hướng dẫn cách nạp tiền vào tài khoản.

Cần gì để nhân rộng?

Là một trong những đơn vị đầu tư nhiều tuyến cao tốc có thu phí, Tổng công ty Đầu tư và Phát triển đường cao tốc VN (VEC) đến nay chưa bỏ barie tại bất cứ tuyến cao tốc nào.

Trạm thu phí cao tốc Nha Trang - Cam Lâm.

Ông Bùi Đình Tuấn, Trưởng ban Khai thác thuộc VEC cho hay, để bỏ barie thu phí không dừng trên cao tốc, việc đầu tiên và cũng là điều kiện tiên quyết là phải nâng cao tỷ lệ người sử dụng thẻ ETC.

Tuy vậy, đến cuối năm 2024, đơn vị đã phải phát đi cảnh báo trên 4 tuyến cao tốc do đơn vị quản lý gồm: Nội Bài - Lào Cai, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây có tới hơn 590.000 ô tô hết tiền trong tài khoản ETC đi vào cao tốc.

"Việc bỏ barie đầu vào mới được thử nghiệm trên một số dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam nhưng cũng chưa có kết quả rõ ràng và chưa có quy định cụ thể. Chúng tôi phải chờ các quy định cụ thể xem khi bỏ barie thì xử lý các tình huống như thế nào, sau đấy mới triển khai", ông Tuấn nói.

Theo ông Tô Nam Toàn, Trưởng phòng Khoa học công nghệ môi trường và Hợp tác quốc tế, Cục Đường bộ VN, để nhân rộng mô hình bỏ barie đầu vào khi triển khai thu phí các tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư, chuyển sang giai đoạn thu phí trả sau, về mặt kỹ thuật hoàn toàn có thể thực hiện được.

Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại như: Phương tiện chưa có tài khoản giao thông, không đủ tiền trong tài khoản, có 2 tài khoản, không có thông tin đầu vào, không đọc được thẻ…

Ông Toàn khẳng định, trong năm 2025, 2026 sẽ hoàn thành việc bỏ barie đầu vào thu phí trên các tuyến cao tốc. Hình thức này đã được cụ thể hóa trong Luật Đường bộ 2024, Nghị định 119/2024 về thanh toán điện tử giao thông đường bộ.

Cục Đường bộ đang tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xử lý việc tích hợp lên dữ liệu công dân, cơ chế cho thanh toán trả sau, tiến tới bỏ barie.

Nhóm PV