Khi nào Hàn Quốc được áp dụng thiết quân luật?

Theo báo The Independent, Hiến pháp Hàn Quốc quy định Tổng thống có thể ban bố thiết quân luật trong trường hợp cần thiết để đối phó với những vấn đề về mặt quân sự hoặc để duy trì an toàn trật tự công cộng bằng cách huy động lực lượng quân đội.

Thiết quân luật chỉ được ban hành trong thời chiến, khi xảy ra xung đột vũ trang hoặc tình trạng khẩn cấp quốc gia tương tự.

Trực thăng, binh lính quân đội được triển khai trong thời gian thiết quân luật vào hôm qua 3/12. (Ảnh: Yonhap News)

Chỉ huy thực thi thiết quân luật sẽ do Tổng thống bổ nhiệm theo đề nghị của Bộ trưởng Quốc phòng.

Vị trí này phải do một trong số những tướng lĩnh đang tại ngũ đảm nhiệm, có quyền thực hiện các hành động liên quan đến việc bắt giữ người, khám xét, tịch thu, phát biểu, đại diện trên báo chí truyền thông, tổ chức hội họp, có thẩm quyền với mọi vấn đề hành chính và tư pháp.

Khi thiết quân luật được ban bố, quyền lực của chính quyền dân sự bị hạn chế hoặc tạm ngừng, quân đội sẽ thay thế để quản lý và duy trì trật tự. Một số quyền công dân cũng có thể bị hạn chế.

Về lý thuyết, thiết quân luật chỉ là tạm thời nhưng trong nhiều tình huống, thiết quân luật có thể được gia hạn. Đồng thời, theo luật pháp Hàn Quốc, thiết quân luật có thể được dỡ bỏ bằng đa số phiếu bầu tại Quốc hội, hiện do Đảng Dân chủ đối lập kiểm soát.

Điều này có thể thấy rõ trong khoảng 6 tiếng đồng hồ Hàn Quốc được đặt trong tình trạng thiết quân luật vào đêm 3/12, rạng sáng 4/12 vừa qua.

Trong đó, Tổng thống Yoon Suk Yeol đã ban hành thiết quân luật với lý do loại bỏ những người được cho là chống nhà nước, ủng hộ Triều Tiên, từ đó bảo vệ trật tự, tự do của đất nước theo hiến pháp.

Bộ trưởng Quốc phòng Kim Yong-hyun đã ra lệnh triệu tập cuộc họp của tướng lĩnh chỉ huy chủ chốt, đề nghị tăng cường cảnh giác. Tham mưu trưởng quân đội, Tướng Park An-su đã được bổ nhiệm làm người chỉ huy lệnh thiết quân luật.

Sắc lệnh thực thi thiết quân luật cấm mọi hoạt động chính trị, đặt các phương tiện truyền thông và nhà xuất bản dưới sự kiểm soát của nhà nước. (Ảnh: Reuters)

Tuy nhiên, khoảng 1h đêm ngày 4/11, Quốc hội Hàn Quốc triệu tập cuộc họp khẩn, 190/300 nghị sĩ có mặt và tất cả đều bỏ phiếu thông qua nghị quyết yêu cầu Tổng thống Yoon Suk Yeol dỡ bỏ tình trạng thiết quân luật. Đến 4h30 sáng 4/11, Tổng thống Yoon đã tuyên bố chấm dứt lệnh thiết quân luật.

Đây không phải lần đầu tiên Hàn Quốc được đặt trong tình trạng này bởi trước khi Hàn Quốc chuyển sang chế độ dân chủ trực tiếp vào cuối những năm 1990, thiết quân luật đã được áp dụng nhiều lần.

Lần gần đây nhất thiết quân luật được ban bố ở Hàn Quốc là vào năm 1980 trong vụ ám sát nhà lãnh đạo Park Chung-hee. Khi đó một nhóm sĩ quan quân đội do ông Chun Doo-hwan đứng đầu đã buộc Tổng thống khi đó là ông Choi Kyu-hah phải ban bố thiết quân luật trước tình hình bất ổn của đất nước.

Theo hãng tin AP, trong nhiệm kỳ kéo dài gần 20 năm, cựu Tổng thống Park Chung-hee được cho là nhiều lần ban hành thiết quân luật để đảm bảo trật tự quốc gia trước những luồng ý kiến bị đánh giá là không phù hợp.

Lưu Gia Huy