Khi nào có thể bắt đầu chỉnh nha cho trẻ em?

Vậy thời điểm nào nên bắt đầu cho trẻ chỉnh nha, những lưu ý trong quá trình chỉnh nha cho trẻ là gì?

Tầm quan trọng của việc kiểm tra tình trạng răng miệng sớm cho trẻ

Các chuyên gia của hiệp hội chỉnh nha hoa kỳ (AAO) khuyên rằng, khi trẻ được 7 tuổi, nên cho trẻ khám ở bác sĩ chuyên sâu chỉnh nha để được thăm khám và lập kế hoạch điều trị. Việc thăm khám có thể có sự kết hợp giữa bác sĩ chuyên sâu chỉnh nha và chuyên sâu nha khoa trẻ em. Vào tuổi này, các răng hàm lớn thứ nhất thường đã mọc, các răng cửa giữa cũng đã mọc. Sự tồn tại của bộ răng hỗn hợp (bao gồm cả răng sữa và răng vĩnh viễn) sẽ giúp bác sĩ nhận ra được những bất thường sớm về răng, khớp cắn, từ đó bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị toàn diện cho trẻ.

Đây cũng là thời điểm cần phải đánh giá nguy cơ sâu răng và tiến hành dự phòng sâu răng cho các răng hàm lớn thứ nhất mới mọc - răng hàm rất quan trọng trên cung hàm, chìa khóa để phân loại khớp cắn.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp khi gặp những dấu hiệu sau cần cho trẻ đi khám chỉnh nha ngay, kể cả khi trẻ chưa được 7 tuổi:

Răng không thẳng hàng, lệch lạc hoặc chen chúc;
Trẻ mất răng sữa sớm hoặc mọc muộn hơn bình thường;
Trẻ ăn nhai gặp vấn đề khó khăn;
Khớp cắn ngược, răng trên mọc ra sau răng dưới;
Những tiếng kêu khớp bất thường khi trẻ ăn nhai. Khuôn mặt lệch lạc;
Trẻ có các thói quen xấu như thói quen mút ngón tay, thói quen cắn môi, thói quen đẩy lưỡi khi nuốt, thói quen thở miệng…

Khi trẻ được 7 tuổi, nên cho trẻ khám ở bác sĩ nha khoa để được thăm khám và lập kế hoạch điều trị.

Độ tuổi thích hợp cho trẻ chỉnh nha

Trong hầu hết các trường hợp, độ tuổi lý tưởng để trẻ có thể hợp tác tốt để chỉnh nha là khoảng từ 9 tuổi. Việc di chuyển và điều chỉnh sự thẳng hàng của bộ răng tuân theo cùng một quy trình ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng ở độ tuổi trưởng thành, phần lớn bệnh nhân còn gặp các vấn đề bất thường về xương, sọ mặt, nha chu. Do đó, đa phần những lệch lạc, bất thường về khớp cắn yêu cầu phức tạp hơn, có thể cần cả phẫu thuật phối hợp và phối hợp với nhiều chuyên ngành khác nhau như phục hình, nha chu, implant…

Can thiệp chỉnh nha giai đoạn sớm ở trẻ (từ 7 đến 10 tuổi) có thể giúp trẻ tránh phải chỉnh nha thêm trong tương lai. Khi trẻ lớn lên, xương của trẻ sẽ cứng lại. Việc chờ đợi đến độ tuổi trưởng thành để điều trị chỉnh nha có thể dẫn đến yêu cầu các thủ thuật phức tạp hơn (như phẫu thuật) để khắc phục các vấn đề và cũng tốn kém hơn. Nếu đã được điều trị chỉnh nha giai đoạn sớm, trẻ có thể không cần điều trị chỉnh nha phức tạp khi trưởng thành. Chỉnh răng sớm giúp hướng dẫn răng vĩnh viễn mọc vào đúng vị trí. Điều này cũng tạo một môi trường thuận lợi hỗ trợ cho sự phát triển bình thường về xương hàm và khoang miệng ở trẻ.

Các điều trị ở giai đoạn sớm của trẻ có thể chỉ bao gồm việc nong hàm tạo khoảng để giảm tình trạng chen chúc hay điều trị loại bỏ các thói quen xấu để tái lập lại các điều kiện thuận lợi cho sự phát triển cung răng và khớp cắn. Tuy nhiên, việc chỉnh nha sớm không phải lúc nào cũng cần thiết cho từng trẻ, mà cần có sự thăm khám chuyên sâu để đưa ra lời khuyên hợp lý.

Các lựa chọn điều trị chỉnh nha

Hiện nay có rất nhiều khí cụ niềng răng khác nhau, có thể chia thành 2 nhóm chính đó là khí cụ tháo lắp và khí cụ cố định, trong nhóm khí cụ tháo lắp có loại khí cụ mới là khay trong suốt, đây là một xu hướng mới hiện nay ngày càng được ưa thích. Mỗi một loại khí cụ khác nhau điều có những ưu và nhược điểm khác nhau, chỉ định khác nhau. Vì vậy tùy vào trường hợp cụ thể, theo loại bất thường mà trẻ mắc phải, theo sự hợp tác của trẻ, kinh nghiệm của bác sĩ và theo điều kiện tài chính của gia đình để có sự lựa chọn phù hợp.

Với khí cụ tiền chỉnh, có những loại hàm có chỉ định cho trẻ từ lúc 3 tuổi để điều trị các thói quen xấu và điều chỉnh một số sai khớp cắn nhẹ ở bộ răng sữa. Khí cụ khay trong suốt nhiều hãng đã có những loại có thể chỉ định cho trẻ đeo từ lúc trẻ 7 tuổi, khi đã có các răng hàm lớn thứ nhất và răng cửa giữa vĩnh viễn mọc.

Đưa trẻ đi thăm khám nha khoa định kỳ thường xuyên theo lịch hẹn của bác sĩ.

Những vấn đề cần lưu ý khi chỉnh nha

Một trong những vấn đề chính là việc chỉnh răng chắc chắn không hề thú vị, trẻ nhỏ có thể cảm thấy bực bội và khó chịu khi có các khí cụ như mắc cài hay máng trong miệng. Trẻ cũng có thể cảm thấy không thể thưởng thức đồ ăn nhiều như trước, điều này có thể dẫn đến tình trạng ăn uống không điều độ hay không tuân thủ điều trị.

Ngoài ra, việc có thêm các khí cụ ở trong miệng, trên bề mặt răng sẽ gây khó khăn cho quá trình vệ sinh răng miệng ở trẻ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng sâu răng, viêm lợi nghiêm trọng ở trẻ. Các dấu hiệu thường gặp đó là các đốm trắng trên bề mặt răng, tình trạng sưng lợi, chảy máu lợi khi chải răng.. Do vậy, bác sĩ và gia đình cần phải kiểm soát tốt tình trạng vệ sinh răng miệng của trẻ tại nhà đúng cách và hiệu quả

Phương pháp ngăn ngừa sâu răng, viêm lợi ở trẻ đang chỉnh nha

Hướng dẫn và kiểm soát cho trẻ chải răng đúng cách.
Lựa chọn loại bàn chải với kích thước và đầu bàn chải thích hợp với trẻ.
Sử dụng kem đánh răng có chứa nồng độ fluor, canxi, phosphate… thích hợp với lứa tuổi.
Sử dụng chỉ tơ nha khoa để vệ sinh kẽ răng.
Sử dụng các bộ vệ sinh khay trong suốt hoặc các khí cụ tháo lắp để đảm bảo khí cụ được sạch, không có mùi hôi.
Đưa trẻ đi thăm khám nha khoa định kỳ thường xuyên theo lịch hẹn của bác sĩ.
Xây dựng chế độ ăn lành mạnh cho trẻ.

.

GS.TS. Võ Trương Như Ngọc