Khi Mỹ trao 'gươm báu' ATACMS cho Ukraine: Ai đang trả giá trên chiến trường?

Đây không chỉ là một động thái mang tính chiến thuật, mà còn là bước đi chiến lược, phản ánh những toan tính sâu xa của Mỹ nhằm tạo ra lợi thế quyết định trong cuộc đối đầu dài hơi này.

ATACMS: Bước chuyển quan trọng trên chiến trường

Việc Mỹ cung cấp hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân ATACMS cho Ukraine không phải điều mới mẻ, nhưng cho phép Kyiv sử dụng chúng để tấn công lãnh thổ Nga là một thay đổi lớn trong cách Washington can thiệp vào cuộc xung đột. Những tên lửa này có khả năng tấn công chính xác các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ đối phương với tầm bắn lên tới 300km, mở rộng đáng kể phạm vi hoạt động của Ukraine. Điều này đã được minh chứng khi Kyiv nhắm vào các cơ sở quân sự ở vùng Bryansk và Kursk, những khu vực nằm sâu trong lãnh thổ Nga.

Động thái này đánh dấu lần đầu tiên các giới hạn trước đây của Washington về việc sử dụng vũ khí do Mỹ cung cấp đã bị phá vỡ. Ban đầu, các tên lửa ATACMS được cho là bị lập trình giới hạn để không thể bắn ra ngoài biên giới Ukraine. Tuy nhiên, giờ đây, với sự hỗ trợ từ phía Mỹ, Kyiv đã có thể triển khai loại vũ khí này để nhắm đến các mục tiêu chiến lược của Moscow.

Một hệ thống ATACMS được sử dụng trong cuộc tập trận tên lửa chung giữa Hàn Quốc và Mỹ - Ảnh: Newsweek

Trong một tuyên bố chính thức, người phát ngôn an ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby khẳng định Ukraine được phép sử dụng ATACMS để tấn công "các loại mục tiêu cụ thể" trên lãnh thổ Nga. Điều này cho thấy Mỹ đã hoàn toàn thay đổi cách tiếp cận, từ việc hỗ trợ phòng thủ sang hỗ trợ các hành động tấn công trực tiếp, với hy vọng làm thay đổi cán cân sức mạnh trên chiến trường.

"Kéo cò" từ xa?

Quyết định cung cấp ATACMS cho Ukraine cho thấy Mỹ đóng vai trò không chỉ là nhà cung cấp vũ khí mà còn góp phần định hướng chiến lược trong cuộc chiến. Sự hỗ trợ này mang lại cho Ukraine lợi thế quân sự, nhưng cũng đặt ra câu hỏi: Liệu Kyiv có toàn quyền sử dụng vũ khí này, hay mọi hành động đều phải qua "đèn xanh" từ Washington?

Việc Mỹ kiểm soát dòng chảy vũ khí cho Ukraine phản ánh một thực tế: Mỹ không muốn để xung đột vượt ngoài tầm kiểm soát. Bằng cách cung cấp vũ khí mạnh như ATACMS, Mỹ vừa duy trì áp lực lên Nga vừa giữ vai trò quyết định trong cách xung đột diễn ra.

Sự tham gia của Mỹ trong cuộc chiến không đơn thuần vì lý do nhân đạo hay bảo vệ "dân chủ". Thực tế, Mỹ có những lợi ích chiến lược lớn hơn. Cuộc chiến kéo dài và sự cạn kiệt nguồn lực của Nga là mục tiêu chính của Mỹ. Nga bị tổn thất cả về quân sự, kinh tế, và uy tín trên trường quốc tế, từ đó giảm khả năng đối đầu với Mỹ trong tương lai.

Quyết định bật đèn xanh vũ khí tầm xa cho Ukraine giúp tái khẳng định vị thế lãnh đạo của Washington trong liên minh quân sự NATO, đồng thời thắt chặt mối quan hệ với châu Âu. Ngoài ra, việc tăng cường cung cấp vũ khí cho Ukraine cũng mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ, vốn là một trong những lĩnh vực chiến lược hàng đầu.

Ngoài ra, việc cho phép Ukraine sử dụng ATACMS không chỉ đơn thuần là để hỗ trợ Kyiv trong ngắn hạn, mà còn phản ánh những toan tính chiến lược lâu dài của Washington. Một trong những lý do chính là để đối phó với sự hỗ trợ ngày càng tăng của Triều Tiên đối với Nga. Các thông tin tình báo phương Tây cho thấy Nga đã huy động hàng nghìn binh sĩ Triều Tiên đến tham chiến tại vùng Kursk. Washington hy vọng rằng việc nhắm vào lực lượng liên quân Nga-Triều sẽ làm suy yếu mối quan hệ giữa hai nước, đồng thời cản trở khả năng tập hợp lực lượng của Moscow.

Bên cạnh đó, việc bật đèn xanh cho Ukraine sử dụng ATACMS cũng nhằm phát tín hiệu mạnh mẽ tới các đồng minh và đối thủ rằng Mỹ không ngần ngại leo thang hỗ trợ quân sự khi cần thiết. Điều này đồng thời khẳng định niềm tin của Washington vào khả năng sử dụng vũ khí một cách có trách nhiệm của Kyiv, ngay cả khi nhắm vào các mục tiêu trên lãnh thổ Nga.

Tuy nhiên, động thái này cũng đặt ra câu hỏi về những giới hạn mà Mỹ có thể chấp nhận trong việc hỗ trợ Ukraine. Liệu Washington có sẵn sàng đối mặt với nguy cơ Nga trả đũa bằng cách nhắm vào các mục tiêu của NATO hoặc mở rộng xung đột sang các khu vực khác? Đây là bài toán không dễ dàng khi căng thẳng giữa hai bên đang ở mức cao nhất trong nhiều năm.

Hệ quả chiến lược của việc sử dụng ATACMS

Việc triển khai tên lửa ATACMS đã mang lại cho Ukraine một công cụ quan trọng để nhắm vào các cơ sở quân sự của Nga mà trước đây nằm ngoài tầm với. Các mục tiêu bị tập kích bao gồm kho đạn dược, sân bay quân sự, và trung tâm hậu cần tại Bryansk và Kursk. Tầm bắn xa và độ chính xác cao của ATACMS cho phép Kyiv không chỉ làm gián đoạn các hoạt động quân sự của Moscow, mà còn gây áp lực lớn lên hậu cần và khả năng duy trì cuộc chiến của Nga.

Sự xuất hiện của ATACMS không chỉ tạo ra một bước ngoặt về mặt quân sự, mà còn mang ý nghĩa biểu tượng to lớn. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy Ukraine đã vượt qua ranh giới phòng thủ truyền thống để thực hiện các cuộc tấn công chiến lược vào các mục tiêu quan trọng của đối thủ. Động thái này cũng làm xói mòn niềm tin vào sự bất khả xâm phạm của các khu vực hậu phương Nga, nơi mà trước đây được coi là an toàn trước các cuộc tấn công từ Ukraine. Nga phải đối mặt với hai lựa chọn khó khăn: tập trung các hệ thống phòng không vào các mục tiêu quan trọng, hoặc phân tán nguồn lực để bảo vệ toàn bộ lãnh thổ, điều này có thể làm giảm hiệu quả tổng thể.

Mặc dù vậy, sự leo thang này cũng đi kèm với nhiều nguy cơ. Moscow đã nhanh chóng đáp trả bằng cách phóng tên lửa đạn đạo siêu vượt âm thế hệ mới nhằm vào các cơ sở quốc phòng của Ukraine. Việc Nga tăng cường các đòn tấn công tương tự để trả đũa là điều khó tránh khỏi, và điều này có thể khiến cuộc xung đột vượt khỏi tầm kiểm soát.

Những bước tiến lớn trong phòng không của Ukraine

Song song với việc sử dụng ATACMS, Ukraine cũng nhận được sự hỗ trợ quan trọng từ các hệ thống phòng không hiện đại như IRIS-T do Đức cung cấp. Hệ thống này đã chứng minh hiệu quả với tỷ lệ đánh chặn lên đến 95%, bắn hạ hàng trăm tên lửa và máy bay không người lái của Nga kể từ khi được triển khai. Sự kết hợp giữa năng lực tấn công của ATACMS và khả năng phòng thủ của IRIS-T mang lại cho Ukraine lợi thế vượt trội trên chiến trường.

Ngoài Đức, các quốc gia như Canada và Na Uy cũng đã đóng góp vào năng lực phòng không của Ukraine thông qua các hệ thống như NASAMS và Patriot. Những sự hỗ trợ này không chỉ giúp Ukraine chống lại các cuộc tấn công của Nga, mà còn củng cố lòng tin của các đồng minh vào khả năng phòng thủ của Kyiv.

Việc Mỹ cho phép Ukraine sử dụng ATACMS đã tạo ra một sự thay đổi lớn trong cán cân sức mạnh trên chiến trường. Đối với Kyiv, loại tên lửa này không chỉ là công cụ để tấn công các mục tiêu chiến lược mà còn là biểu tượng cho sự tự tin ngày càng tăng vào khả năng giành chiến thắng trong cuộc chiến. Tuy nhiên, động thái này cũng mang lại nhiều rủi ro, bao gồm nguy cơ leo thang xung đột và những phản ứng không thể đoán trước từ Moscow.

Sự hỗ trợ từ Mỹ và các đồng minh châu Âu đang giúp Ukraine tăng cường khả năng phòng thủ và phản công. Tuy nhiên, câu hỏi lớn đặt ra là liệu những động thái này có đủ để làm thay đổi cán cân quyền lực trong cuộc xung đột hay không. Với việc Nga tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ Triều Tiên và các đồng minh khác, cuộc chiến dự kiến sẽ còn kéo dài và khốc liệt.

Trong bối cảnh đó, các quyết định chiến lược như việc sử dụng ATACMS và triển khai hệ thống phòng không IRIS-T không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn là tín hiệu chính trị mạnh mẽ về sự ủng hộ không ngừng của phương Tây đối với Ukraine. Thời gian sẽ trả lời liệu những nỗ lực này có giúp Kyiv đạt được mục tiêu của mình hay không, nhưng một điều rõ ràng là cuộc xung đột đang bước vào giai đoạn mới, nơi mỗi động thái đều có thể thay đổi toàn bộ cục diện chiến trường.

Hoàng Vũ