Khi di sản 'gõ cửa' trường học

Những giai điệu dân ca ví, giặm viết về thầy cô được các em học sinh Trường Tiểu học Bắc Hà, phường Thành Sen cất lên mượt mà, sâu lắng. Từng câu ca như nâng niu hình ảnh người gieo chữ, gieo tri thức, gợi niềm tự hào về truyền thống lịch sử của quê hương, dân tộc.

Với chủ đề “Rạng rỡ đất học Thành Sen – Tri thức hôm nay, ước mơ mai sau”, buổi học ngoại khóa được chuẩn bị công phu, là hành trình tìm hiểu lịch sử, truyền thống và những danh nhân làm rạng danh quê hương, các em không chỉ tiếp nhận kiến thức mà còn cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của văn hóa dân gian.

Em Nguyễn Phương Thúy - lớp 4E, Trường Tiểu học Bắc Hà, phường Thành Sen chia sẻ: “Em cảm thấy rất vui khi được tham gia buổi ngoại khóa vì chúng em không chỉ được hát cùng bố mẹ, thầy cô mà còn được hiểu hơn về lịch sử, những giá trị tốt đẹp của quê hương”.

Tiết mục với sự tham gia của giáo viên, phụ huynh và học sinh Trường Tiểu học Bắc Hà.

Không giấu được niềm xúc động khi được đồng hành với con từ những buổi tập luyện đầu tiên cho đến khi thể hiện trên sân khấu, anh Trương Quang Đức - phụ huynh nhà trường chia sẻ: “Khi được cùng con tham gia những hoạt động ý nghĩa này, tôi thấy con mình trưởng thành lên. Tôi hi vọng nhà trường sẽ tiếp tục có thêm nhiều hoạt động ý nghĩa như thế này để nhân lên tình yêu dân ca, lòng tự hào về dân tộc.”

Còn tại Trường Tiểu học Cương Gián 1, xã Cổ Đạm, không khí như được đánh thức bởi những thanh âm rất đỗi ngọt ngào sâu lắng. Giữa sân trường, “không gian di sản văn hóa” được tái hiện sống động, nơi mỗi tiếng phách, mỗi nhịp đàn như kéo các em học sinh lại gần hơn với mạch nguồn văn hóa cha ông.

Những câu ví, giặm mộc mạc vang lên, rồi dịu dàng chuyển sang những nhịp phách ca trù trầm bổng, loại hình nghệ thuật từng được xem là “kén người nghe”, nay lại trở nên gần gũi khi được nghệ nhân truyền dạy ngay giữa sân trường. Những buổi giao lưu không chỉ giúp các em biết thêm một làn điệu, một câu hát. Đó còn là cách văn hóa dân gian được gieo vào tâm hồn trẻ thơ thật nhẹ nhàng, để hạt mầm ấy lớn lên thành tình yêu quê hương, lòng biết ơn và sự trân trọng những giá trị mà bao thế hệ đã gìn giữ, nâng niu.

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Trọng Tuấn trò chuyện với cô trò trường Tiểu học Cương Gián 1, xã Cổ Đạm.

Em Lê Lý Huỳnh - lớp 5B, Trường Tiểu học Cương Gián 1, xã Cổ Đạm, tỉnh Hà Tĩnh phấn khởi nói: “Từ nhỏ em đã yêu những làn điệu do bà và mẹ hát ru, từ đó ngấm sâu vào tiềm thức và niềm yêu thích, tự hào về dân ca, ca trù... trong em ngày càng được lan tỏa.”

Nghệ nhân Ưu tú Trần Văn Đài - Xã Cổ Đạm, tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ: "Tôi rất vui vì các cháu đón nhận rất nhiệt tình với những loại hình khác nhau. Hi vọng rằng tiếp tục được đồng hành với các cháu nhiều hơn để lan tỏa những giá trị tốt đẹp”.

Từng nhịp phách, từng lối lấy hơi của ca trù được các nghệ nhân hướng dẫn tận tình cho các em.

Thời gian qua, thực hiện Công văn 5215 của Bộ GD&ĐT và các nghị quyết của HĐND tỉnh Hà Tĩnh về bảo tồn di sản, việc bảo tồn và phát huy các loại hình di sản văn hóa luôn được các nhà trường đặc biệt quan tâm. Nhiều đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch đưa di sản vào hoạt động giáo dục, từ các tiết học trải nghiệm đến sinh hoạt câu lạc bộ, giúp học sinh tiếp cận đa dạng và thường xuyên hơn. Sự phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh, địa phương đã tạo nên môi trường thuận lợi để các hình thức diễn xướng được duy trì một cách tự nhiên và bền vững.

Thầy giáo Trần Trung Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cương Gián 1, xã Cổ Đạm khẳng định: "Thời gian tới chúng tôi sẽ triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa trong cả đội ngũ giáo viên, học sinh, mời các nghệ nhân đến giảng dạy trao truyền, tiếp tục phát huy tốt mô hình các câu lạc bộ, để duy trì và phát triển những di sản của cha ông”.

Các nghệ nhân ca trù mong muốn trao truyền cho thế hệ mai sau những giá trị di sản của cha ông.

Khi di sản không còn là câu chuyện xa xôi, mà được cất lên giữa sân trường hay trong các tiết học ngoại khóa, ta thấy nghệ thuật đã thật sự gõ cửa lớp học. Những giờ học đặc biệt không chỉ khơi dậy năng khiếu, mà còn nuôi dưỡng trong mỗi học sinh niềm tự hào và tình yêu văn hóa quê hương, là hành trang quý giá trên hành trình tri thức hôm nay và ước mơ mai sau.

Trích tiết mục hát múa: "Hà Tĩnh miền thơ tỏa sáng" của các em học sinh Trường Tiểu học Bắc Hà.

Kiều Anh