Ở Trung đoàn 'Luôn luôn trung dũng'

Tự hào với những chiến công

Dự giờ giảng về giáo dục truyền thống của Trung tá Trần Nguyễn, Chính trị viên Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 42) cho cán bộ, chiến sĩ dự bị động viên về huấn luyện tại đơn vị năm 2025, cảm xúc tự hào dâng trong lòng chúng tôi theo từng trang sử của đơn vị. Với giọng nói trầm ấm, lời giảng mạch lạc, khúc triết của đồng chí Chính trị viên Tiểu đoàn, những chiến công của Trung đoàn 42 như hiện lên trước mắt.

Nhân dân Hải Dương vui mừng đón cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 42 về tiếp quản, tháng 10-1954. Ảnh tư liệu

Đó là vào ngày 20-11-1945, các đơn vị vũ trang từng tham gia chống quân Pháp, Nhật ở Chiến khu Đông Triều, cùng với quần chúng nhân dân giành chính quyền và bảo vệ chính quyền cách mạng ở TP Hải Phòng, tập hợp lại để thành lập Chi đội 3, tiền thân của Trung đoàn 42 ngày nay. Khi mới thành lập, Chi đội biên chế 3 đại đội, trong đó có Đại đội Ký Con. Vũ khí trang bị ít ỏi, chỉ vài khẩu súng trung liên và súng trường thu được của quân Pháp và quân Nhật, nhưng cán bộ, chiến sĩ Chi đội 3 đã dũng cảm, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Cán bộ, nhân viên Trung đoàn 42 tham quan di tích lịch sử Khe Tù (Quảng Ninh) do đơn vị quản lý.

Vừa xây dựng, vừa đấu tranh ngăn chặn quân Pháp gây hấn ở Hải Phòng, Chi đội 3 phát triển lực lượng, biên chế thành Trung đoàn 41 và đến tháng 12-1947 mang phiên hiệu Trung đoàn 42. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Trung đoàn đã đánh 209 trận trên địa bàn TP Hải Phòng và các tỉnh Kiến An, Thái Bình, Hải Dương, Quảng Yên (nay là TP Hải Phòng, các tỉnh Quảng Ninh, Hưng Yên), tiêu diệt gọn 14 tiểu đoàn và 88 đại đội địch; bức hàng hơn 300 đồn bốt; phá hủy hàng nghìn phương tiện cơ giới, máy bay, ca nô, tàu chiến và toa xe lửa của địch… Trung đoàn còn được giao tham gia tiếp quản và bảo vệ thị xã Hải Dương (tháng 10-1954) và TP Hải Phòng (tháng 5-1955). Với những chiến công đặc biệt xuất sắc, Trung đoàn 42 đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng 6 lá cờ thi đua, trong đó có 3 lá cờ thêu các dòng chữ: "Trung dũng", "Luôn luôn trung dũng" và "Quyết chiến Quyết thắng". Đại tướng Võ Nguyên Giáp tặng Trung đoàn 42 thanh kiếm truyền thống và bức trướng thêu 6 chữ "Dũng cảm-Cơ động-Linh hoạt". Năm 1998, Trung đoàn 42 được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Chiến sĩ dự bị động viên thực hành bắn đạn thật.

Sau khi miền Bắc được giải phóng, Trung đoàn 42 làm nhiệm vụ tiễu phỉ, bảo vệ an ninh chính trị ở vùng Đông Bắc Tổ quốc. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Trung đoàn vừa làm nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ TP Hải Phòng, vừa huấn luyện cán bộ, chiến sĩ chi viện chiến trường miền Nam. 10 năm (1965-1975), Trung đoàn xây dựng, huấn luyện, bàn giao hoàn chỉnh 3 trung đoàn mang phiên hiệu 24A, 24B và 209, cùng hàng chục tiểu đoàn cho các chiến trường, góp phần lập công xuất sắc ở Mặt trận Tây Nguyên, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử… Vinh dự lớn với cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 42 là được tham gia xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và đã hoàn thành 41 hạng mục công trình trước thời gian quy định.

Đoàn công tác Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 327 kiểm tra sổ sách của đơn vị.

Sau ngày đất nước thống nhất, trong đội hình Sư đoàn 327 (nay là Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 327), Trung đoàn đã hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) và tham gia chiến đấu, bảo vệ biên giới trên hướng chủ yếu tỉnh Lạng Sơn. Từ năm 1992, Trung đoàn biên chế thành khung huấn luyện dự bị động viên, SSCĐ, tham gia làm kinh tế kết hợp quốc phòng. 10 năm gần đây, Trung đoàn luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, phòng thủ bảo vệ biên giới; huấn luyện lực lượng dự bị động viên và phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn; xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện "mẫu mực, tiêu biểu"…

Luôn gắn bó với nhân dân

Khi trao đổi với chúng tôi, Trung tá Bùi Văn Liệu, Chính ủy Trung đoàn 42 cho biết: Gắn bó với các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân địa phương là truyền thống xuyên suốt của đơn vị. Thật vậy, trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Trung đoàn công tác và chiến đấu chủ yếu trong vùng địch hậu, đồng bằng là chính, nên "rừng cây" nhân dân luôn là chỗ dựa và che chở cho bộ đội. Khi làm nhiệm vụ tiễu phỉ và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, đến sau này làm công tác tuyển quân, xây dựng địa bàn, nắm nguồn và quản lý lực lượng dự bị động viên, Trung đoàn luôn vận dụng kinh nghiệm, dựa vào các cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương.

Quân y Trung đoàn 42 khám bệnh, cấp thuốc điều trị miễn phí giúp người dân thôn Tài Tùng, xã Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh.

Từ năm 2015, Trung đoàn hành quân từ Thái Bình lên vị trí đóng quân mới trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn khẩn trương vừa xây dựng, ổn định đời sống bộ đội, vừa tích cực xây dựng địa bàn, tập trung làm tốt công tác dân vận. Đảng ủy Trung đoàn có nghị quyết lãnh đạo chuyên đề về xây dựng "Đơn vị dân vận tốt", đẩy mạnh phong trào thi đua "Dân vận khéo", "Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới" và triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế kết hợp quốc phòng trên địa bàn Đông Bắc Tổ quốc.

Hằng năm, Trung đoàn đều tổ chức các đợt hành quân dã ngoại kết hợp làm công tác dân vận; tổ chức "Tết quân dân" và thăm hỏi, tặng quà, giúp đỡ các gia đình chính sách, người có công, tham gia giúp dân xóa đói, giảm nghèo. 5 năm (2021-2025), Trung đoàn tổ chức 5 đợt hành quân dã ngoại làm công tác dân vận; tuyên truyền pháp luật cho 240 lượt người dân; sửa chữa, cải tạo, làm mới hơn 2,2km đường giao thông nông thôn; sửa chữa, hỗ trợ kinh phí và hàng nghìn ngày công xây dựng hàng chục công trình cầu cống, nhà văn hóa, trường học, nhà ở cho gia đình chính sách, hộ nghèo; tổ chức khám bệnh, cấp thuốc điều trị miễn phí giúp gần 1.000 lượt người; tặng quà cấp ủy, chính quyền địa phương và hộ dân, tổng kinh phí gần 1 tỷ đồng.

Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 42 tham gia tu sửa đường giao thông của xã Điền Xá, tỉnh Quảng Ninh.

"Nhờ làm tốt công tác dân vận, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, những năm qua, Trung đoàn luôn làm tốt công tác thâm nhập, bảo đảm chất lượng cao việc nắm nguồn, quản lý nguồn, tiếp nhận và huấn luyện lực lượng dự bị động viên. Kết quả huấn luyện hằng năm đều đạt 100% yêu cầu, có hơn 76% khá, giỏi; đơn vị an toàn tuyệt đối. Năm 2021 và 2022, Trung đoàn được Tư lệnh Quân khu 3 tặng Cờ thi đua, 2 năm (2023-2024), Trung đoàn đạt danh hiệu "Đơn vị Quyết thắng". Những kết quả đó là động lực góp phần giúp Trung đoàn tiếp tục hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, xứng đáng với truyền thống đơn vị anh hùng, "Luôn luôn trung dũng" và "Quyết chiến Quyết thắng" mà Đảng, Nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng…", Thượng tá Đặng Xuân Trưởng, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 42 khẳng định.