Khi đẩy mạnh phân quyền, trường nghề đào tạo y, dược sẽ chủ động, năng động hơn

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thông tin về 5 chính sách đột phá dự kiến sẽ được xây dựng và thể chế hóa vào Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Một trong những điểm nhấn quan trọng là đẩy mạnh phân quyền, phát huy vai trò của người đứng đầu, kết hợp cơ chế "tiền kiểm" và "hậu kiểm", đặc biệt với các ngành nghề đặc thù như y, dược. Bên cạnh đó, chính sách cũng chú trọng đơn giản hóa điều kiện đầu tư, giảm bớt thủ tục hành chính để tạo môi trường thuận lợi cho giáo dục nghề nghiệp phát triển.

Theo ý kiến từ lãnh đạo một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp, lĩnh vực y, dược vốn là những ngành nghề đặc biệt vì tính chất công việc, đối tượng phục vụ, yêu cầu đào tạo, cơ chế quản lý và đạo đức nghề nghiệp đều khác biệt, nghiêm ngặt và mang ý nghĩa quan trọng đến sức khỏe con người. Chính vì vậy, rất cần có cơ chế riêng trong tuyển sinh, đào tạo, thực hành, đãi ngộ và kiểm soát chất lượng.

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Bác sĩ chuyên khoa II Tô Kỳ Nam – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Đặng Thùy Trâm cho biết, y và dược là những ngành nghề có tính đặc thù cao. Vì vậy, cần có đào tạo đặc biệt, chính sách đãi ngộ đặc biệt và cơ chế tuyển dụng đặc biệt. Quan trọng hơn, cần làm rõ yếu tố “đặc biệt” thể hiện cụ thể như thế nào trong từng khâu của quá trình đào tạo. Bởi, nếu không có cơ chế riêng, thì không thể gọi đó là đào tạo đặc biệt.

Sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Đặng Thùy Trâm. Ảnh: Website Nhà trường.

Theo thầy Nam, việc đẩy mạnh phân quyền cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong lĩnh vực y tế sẽ giúp các trường phát huy được năng lực và nâng cao chất lượng đào tạo. Tuy nhiên, phân quyền được nâng cao thì càng cần đi kèm với kiểm soát chặt chẽ, đặc biệt là ở khâu tiền kiểm và hậu kiểm. Có thể thấy rằng, sự chủ động là cần thiết, nhưng phải trong khuôn khổ quy định, có giám sát rõ ràng để tránh tình trạng buông lỏng quản lý, gây khó khăn khi xử lý hậu quả.

Mặt khác, thầy Nam thông tin thêm, hiện nay, các trường nghề thuộc phạm vi quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, do đặc thù ngành y, vai trò của Bộ Y tế là vô cùng quan trọng – từ việc tham gia thẩm định mở ngành, đến quy định về đầu vào, đầu ra. Vì thế, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Y tế trong công tác tiền kiểm và hậu kiểm nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo.

Ngoài ra, đối với các ngành nghề đặc thù như y và dược, cần có cơ chế liên kết chặt chẽ với hệ thống bệnh viện lâm sàng. Điều này sẽ giúp các trường thuận lợi hơn trong việc tổ chức thực hành và nâng cao năng lực nghề nghiệp cho sinh viên. Tuy nhiên, quá trình triển khai hiện nay còn gặp nhiều vướng mắc do các quy định pháp lý chưa đồng bộ.

Do đó, theo Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Đặng Thùy Trâm, rất cần cơ chế cởi mở và có tính định hướng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong lĩnh vực đặc thù như y, dược phát triển.

Cùng bàn về vấn đề trên, Bác sĩ chuyên khoa II Trà Sanh – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Ninh Thuận cho rằng, việc nâng cao phân quyền cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực y, dược là cần thiết và phù hợp với cơ chế thị trường.

Ảnh minh họa. Nguồn: Website Trường Cao đẳng Y tế Ninh Thuận.

Khi được đẩy mạnh phân quyền, các trường sẽ trở nên năng động, chủ động hơn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, không còn bị động, phụ thuộc vào thủ tục hành chính kéo dài. Điều này cũng tạo thuận lợi trong việc liên kết, phát triển nhà trường, đáp ứng kịp thời nhu cầu đào tạo từ xã hội và doanh nghiệp.

Thầy Sanh dẫn chứng thực tế: có trường hợp doanh nghiệp có nhu cầu phối hợp với nhà trường để mở lớp đào tạo sơ cấp, ví dụ lớp sơ cấp cấp cứu, thế nhưng quá trình xin phê duyệt chương trình đào tạo cho lớp này lại bị động, gây chậm trễ và ảnh hưởng đến hiệu quả hợp tác.

Chính vì vậy, nếu được phân quyền kèm cơ chế hậu kiểm hợp lý, các trường sẽ có điều kiện đáp ứng linh hoạt hơn, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhanh yêu cầu của thị trường lao động.

Cũng theo Bác sĩ chuyên khoa II Trà Sanh, y, dược là những nghề đào tạo nhân lực phục vụ trực tiếp cho con người, do đó càng cần yêu cầu về quản lý chất lượng phải nghiêm ngặt hơn.

Do đó, cơ chế phân quyền cần đi đôi với quy trình tiền kiểm và hậu kiểm chặt chẽ, nhằm đảm bảo an toàn và chất lượng đầu ra trong đào tạo nhân lực y tế. Đặc biệt, trong lĩnh vực này, vai trò của người đứng đầu nhà trường càng phải được phát huy rõ nét và có trách nhiệm cao hơn.

Về điểm mới trên, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Đức Phát – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Kiên Giang nhận định, việc đẩy mạnh phân quyền, phát huy vai trò của người đứng đầu, đồng thời kết hợp với cơ chế tiền kiểm, hậu kiểm như định hướng trong dự thảo sửa đổi Luật Giáo dục nghề nghiệp là một chính sách mang tính đột phá và phù hợp với thực tiễn.

Theo thầy Phát, cần giao quyền tự chủ nhiều hơn cho các cơ sở đào tạo, đặc biệt là về chỉ tiêu tuyển sinh, học phí, và nội dung chương trình đào tạo.

Bởi, khi các trường được phân quyền trong những vấn đề này, họ sẽ linh hoạt và chủ động hơn trong việc thiết kế chương trình phù hợp với nhu cầu thị trường lao động. Đây cũng là yếu tố quan trọng để tạo nên sự cạnh tranh lành mạnh giữa các cơ sở giáo dục công lập và tư thục, đặc biệt trong khối ngành y tế vốn có yêu cầu đào tạo khắt khe và chuyên biệt hơn nhiều ngành nghề khác.

Sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Kiên Giang học lâm sàng tại cơ sở thực hành. Ảnh: Website Nhà trường.

Thầy Phát nhấn mạnh, khi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được đẩy mạnh phân quyền, cơ quan quản lý nhà nước vẫn cần giữ vai trò kiểm soát chất lượng thông qua việc quản lý đầu vào và đầu ra. Với đặc thù của ngành y, dược – nơi đào tạo nhân lực trực tiếp phục vụ sức khỏe và tính mạng con người thì khâu hậu kiểm phải được thực hiện một cách nghiêm ngặt, bởi bất kỳ sai sót nào cũng có thể để lại hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài ra, về chính sách hỗ trợ người học, thầy Phát cho rằng hiện nay sinh viên các ngành thuộc khối sức khỏe thường phải học với cường độ cao, cả ngày lẫn đêm, khối lượng tín chỉ và yêu cầu học thuật cao hơn hẳn so với các ngành khác. Do đó, khi sửa đổi các văn bản quy định về giáo dục nghề nghiệp, cần xem xét giảm học phí cho toàn bộ các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe, thay vì chỉ áp dụng cho một số ngành nhất định như hiện nay. Đây là một chính sách cần thiết nhằm động viên, khuyến khích người học và đảm bảo công bằng trong đào tạo lĩnh vực đặc thù.

Theo chia sẻ của lãnh đạo một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo y dược cho thấy, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra chính sách đột phá dự kiến sẽ được xây dựng và thể chế hóa vào Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi): đẩy mạnh phân quyền, phát huy vai trò của người đứng đầu, kết hợp cơ chế "tiền kiểm" và "hậu kiểm", đặc biệt với các ngành nghề đặc thù như y, dược là rất hợp lý và cần thiết, nhất là trong bối cảnh hiện nay.

Tường San