Khi bệnh của tuổi già tìm đến người trẻ

Nhồi máu cơ tim ở tuổi 28

Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 được giao 85 giường kế hoạch. Mỗi năm, nơi đây thu dung từ 6 đến 7 nghìn bệnh nhân, chủ yếu mắc bệnh mạch vành, huyết áp, suy tim, rối loạn nhịp… Thống kê sơ bộ, Trung tâm thực hiện khoảng 500-600 ca can thiệp mạch vành/năm, trong đó người bệnh độ tuổi 40-50 chiếm từ 20-30% số ca phải can thiệp mạch vành. Điều này cho thấy nhu cầu điều trị tim mạch ngày càng cao và bệnh tim mạch đang có xu hướng trẻ hóa.

Bệnh nhân điều trị nội trú tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 có xu hướng trẻ hóa.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thanh Phương, Giám đốc Trung tâm Tim mạch cho biết, thực trạng này đang đi ngược lại quan niệm cũ cho rằng các bệnh về tim mạch chỉ là bệnh của người già. “Điều nguy hiểm là người trẻ thường chủ quan, ít đi khám sức khỏe định kỳ. Nhiều trường hợp chỉ nhập viện khi bệnh đã chuyển nặng. Lúc đó, dù y học hiện đại có thể can thiệp, nhưng hậu quả để lại cho sức khỏe và cuộc sống lâu dài là không thể xem nhẹ”, bác sĩ Phương nhấn mạnh.

Dẫn chứng một ca bệnh điển hình ở người trẻ là nam bệnh nhân 28 tuổi, làm nghề lái taxi, cao 1,6 m nhưng nặng tới 90 kg, nghiện thuốc lá nặng với 30 điếu mỗi ngày, được đưa vào viện cấp cứu vì nhồi máu cơ tim cấp, vị bác sĩ trăn trở: “Cậu ấy còn rất trẻ nhưng đã buộc phải can thiệp mạch vành, nếu không nguy cơ tử vong cực cao. Đây là hồi chuông cảnh báo cho giới trẻ về lối sống thiếu lành mạnh”.

Bác sĩ Phương cũng chỉ rõ những nguyên nhân nổi bật dẫn đến nguy cơ gia tăng các bệnh không lây nhiễm như: Chế độ ăn giàu đạm, nhiều muối và chất béo bão hòa từ đồ ăn nhanh; thói quen lạm dụng nước ngọt, nước tăng lực; hút thuốc lá; lối sống ít vận động, ngủ muộn; cùng với áp lực công việc, stress kéo dài. “Ở một bộ phận người trẻ, có một vòng luẩn quẩn: Làm việc căng thẳng thì cần năng lượng, ăn nhiều nhưng lại không vận động, dẫn đến béo phì, rối loạn chuyển hóa. Đó chính là mảnh đất màu mỡ cho bệnh tim mạch”, bác sĩ Nguyễn Thanh Phương phân tích.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Lê Thị Hương, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Bắc Ninh, tỷ lệ mắc ung thư tại địa phương tăng rõ rệt, tương đồng với xu hướng chung ở Việt Nam và thế giới. Tại đơn vị, số lượt khám và điều trị các bệnh ung bướu năm 2024 gấp 5 lần so với năm 2017. Năm 2025, số giường bệnh kế hoạch và thực kê của đơn vị đều tăng hơn gấp đôi so với năm 2020. Ước tính, số bệnh nhân từ 60 tuổi trở lên vẫn chiếm đa số (50%), nhưng 41-60 tuổi chiếm tới hơn 43%. Đặc biệt, bệnh nhân dưới 40 tuổi chiếm 7%, con số tuy nhỏ nhưng không thể coi thường bởi tốc độ gia tăng đang diễn ra ngày càng nhanh.

Khi người trẻ không còn đứng ngoài

Những ca nhồi máu cơ tim ở tuổi dưới 40 cho thấy bệnh tim mạch đang trẻ hóa, và ung thư cũng không nằm ngoài xu hướng đáng lo ngại ấy. Khoa Nội 1, Bệnh viện Ung bướu Bắc Ninh được phân bổ 105 giường kế hoạch, thực kê 131 giường, song đôi khi một số ít bệnh nhân vẫn phải nằm ghép. Tại đây, bệnh nhân dưới 50 tuổi chiếm khoảng 30%. Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Thanh Huyền, Trưởng Khoa cho biết, không ít ca bệnh được phát hiện muộn cũng bởi tâm lý “ung thư là bệnh của người già”. Đây chính là sai lầm khiến cơ hội sống của người trẻ bị rút ngắn.

"Tỷ lệ mắc ung thư tại địa phương tăng rõ rệt, tương đồng với xu hướng chung ở Việt Nam và thế giới. Tại đơn vị, số lượt khám và điều trị các bệnh ung bướu năm 2024 gấp 5 lần so với năm 2017. Năm 2025, số giường bệnh kế hoạch và thực kê của đơn vị đều tăng hơn gấp đôi so với năm 2020. Ước tính, số bệnh nhân từ 60 tuổi trở lên vẫn chiếm đa số (50%), nhưng 41-60 tuổi chiếm tới hơn 43%. Đặc biệt, bệnh nhân dưới 40 tuổi chiếm 7%, con số tuy nhỏ nhưng không thể coi thường bởi tốc độ gia tăng đang diễn ra ngày càng nhanh" - Bác sĩ chuyên khoa II Lê Thị Hương, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Bắc Ninh.

Lấy ví dụ về trường hợp một nam bệnh nhân 32 tuổi hút thuốc lá nhiều năm, nhập viện khi có biểu hiện ho kéo dài, tức ngực, kết quả chẩn đoán cho thấy anh mắc ung thư phổi giai đoạn 4, dù được điều trị hóa chất, người bệnh chỉ kéo dài sự sống thêm khoảng một năm, bác sĩ Huyền tiếc nuối: “Nếu được tầm soát sớm, tiên lượng và kết quả điều trị chắc chắn đã khả quan hơn”.

Theo các bác sĩ, người trẻ mắc ung thư thường có thể trạng khỏe, ít bệnh nền nên có thể chịu đựng phác đồ mạnh, hồi phục nhanh. Nhưng khó khăn ở nhóm này là bệnh thường ác tính, tiến triển nhanh, nguy cơ vô sinh sau điều trị và gánh nặng tài chính rất lớn. Ngoài ra, họ cũng dễ khủng hoảng tâm lý vì mắc bệnh ở độ tuổi lao động, là trụ cột kinh tế gia đình.

Trước xu hướng trẻ hóa các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, ung thư… Các chuyên gia đều thống nhất rằng cần có hành động sớm và toàn diện từ nhiều cấp độ.

Trước hết, công tác phòng ngừa cần được chú trọng từ gốc bằng việc đưa chương trình giáo dục sức khỏe, dinh dưỡng, vận động vào trường học, đồng thời khuyến khích giới trẻ duy trì lối sống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá, thường xuyên thể dục, thể thao tối thiểu 30 phút mỗi ngày, biết quản lý stress, ngủ đủ giấc và cân bằng công việc - học tập. Song song với đó, việc mở rộng tầm soát và phát hiện sớm cũng được coi là “cửa sổ vàng” để bảo vệ sức khỏe, với khuyến cáo mỗi người nên khám định kỳ ít nhất một lần mỗi năm và tầm soát cho nhóm nguy cơ cao.

Thực tế cho thấy, người trẻ không hề “miễn nhiễm” với bệnh tật, nhưng nếu được phát hiện sớm, với lợi thế sức khỏe nền tốt, họ có khả năng hồi phục cao và cơ hội sống lâu dài. Người trẻ thường nghĩ mình khỏe, nhưng sức khỏe hôm nay không có nghĩa là miễn dịch với bệnh tật ngày mai. Tầm soát định kỳ và lối sống lành mạnh chính là chìa khóa để bảo vệ tương lai.

Bài, ảnh: Việt Hoa