Khát vọng xây dựng 'một Syria mới'

Ngày 13/3 vừa qua, sau khi ký Tuyên bố Hiến pháp tại Phủ Tổng thống, ông Ahmad al-Sharaa bày tỏ hy vọng văn kiện này sẽ đánh dấu khởi đầu cho “một trang sử mới của Syria, nơi công lý thay thế sự đàn áp… và khổ đau được xoa dịu bằng lòng nhân ái”.

Tuyên bố Hiến pháp, do một ủy ban chuyên trách Hiến pháp soạn thảo, thể hiện khát vọng xây dựng “một Syria mới” nhưng vẫn giữ tên chính thức của quốc gia là Cộng hòa Arab Syria.

Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa. Ảnh: AA/TTXVN

Tuyên bố Hiến pháp trao cho Tổng thống quyền hành pháp và quyền ban bố tình trạng khẩn cấp. Tổng thống sẽ bổ nhiệm 1/3 thành viên của cơ quan lập pháp, vốn đóng vai trò Quốc hội lâm thời trong giai đoạn chuyển tiếp. 2/3 còn lại sẽ do các ủy ban bầu cử lựa chọn, dưới sự giám sát của một ủy ban do Tổng thống chỉ định.

Tương tự Hiến pháp cũ, Tuyên bố Hiến pháp quy định Tổng thống Syria phải là người Hồi giáo. Văn kiện này cũng đề cao vai trò trung tâm của Luật Hồi giáo, khẳng định đây sẽ là nguồn chính của hệ thống pháp luật, đồng thời cam kết “bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng”.

Syria là quê hương của nhiều nhóm sắc tộc và tôn giáo đa dạng, và văn kiện mới cam kết bảo vệ quyền lợi của mọi công dân, đồng thời ngăn chặn các hình thức phân biệt đối xử.

Ngoài ra, Tuyên bố Hiến pháp cam kết bảo đảm quyền tự do quan điểm, ngôn luận, thông tin, xuất bản và báo chí. Các nội dung chính của văn kiện này còn bảo vệ quyền của phụ nữ trong giáo dục và lao động, đồng thời khẳng định phụ nữ được hưởng đầy đủ “quyền lợi xã hội, kinh tế và chính trị”.

Hoan nghênh các bước tiến nhằm khôi phục pháp quyền và thúc đẩy một quá trình chuyển tiếp có trật tự và bao trùm, Đặc phái viên của Liên hợp quốc về Syria, ông Geir Pedersen, nhấn mạnh rằng "diễn biến này có thể lấp đầy một khoảng trống pháp lý quan trọng" tại Syria.

Chính quyền lâm thời đã nhiều lần cam kết xây dựng một Syria mới trên nền tảng bao trùm và đáng tin cậy cho tất cả người dân Syria. Giờ là lúc hành động!

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres

Việc thông qua Tuyên bố Hiến pháp đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quá trình tái thiết Syria, hướng tới một nền tảng chính trị ổn định sau những biến động kéo dài.

Tuy nhiên, văn kiện này ngay lập tức vấp phải sự phản đối từ Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo. Ngày 14/3, SDF tuyên bố bác bỏ bản hiến pháp do Chính phủ lâm thời Syria ban hành, cho rằng văn kiện trao quá nhiều quyền lực cho cơ quan hành pháp và chưa bảo đảm đầy đủ quyền lợi của các cộng đồng sắc tộc và tôn giáo đa dạng tại Syria.

Lực lượng an ninh Syria được triển khai tại tỉnh Latakia ngày 7/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Hội đồng Dân chủ Syria (SDC) - cánh chính trị của SDF, nhấn mạnh rằng để Hiến pháp thật sự tạo ra một nền tảng bền vững cho giai đoạn chuyển tiếp, cần có sự điều chỉnh nhằm phân bổ quyền lực đồng đều hơn và áp dụng hệ thống quản lý phân quyền.

Những bất đồng chung quanh Tuyên bố Hiến pháp cho thấy thách thức lớn phía trước trong việc dung hòa lợi ích giữa các phe phái và xây dựng một Syria đoàn kết, hòa bình và ổn định lâu dài.

HÒA AN