Khẩn trương đàm phán với phía Nga, đảm bảo tiến độ điện hạt nhân Ninh Thuận

Thông báo nêu rõ từ cuối năm 2024 Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Chính phủ, Thủ tướng đã chỉ đạo rất quyết liệt về việc tiếp tục phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam và tái khởi động các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Tuy nhiên, việc đàm phán với các đối tác để hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân còn chậm so với yêu cầu, nhất là đối với dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, trong khi đây là nhiệm vụ quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc triển khai các nhiệm vụ tiếp theo.

Phó thủ tướng cho rằng việc phát triển điện hạt nhân cần đáp ứng được mục tiêu kép: vừa phát triển nguồn điện mới, vừa đáp ứng yêu cầu chuyển dịch năng lượng theo hướng sạch, đạt mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Theo Phó thủ tướng, đây là lĩnh vực mới, Việt Nam chưa có kinh nghiệm nên cần phải nghiên cứu, học tập từ các nước khác để hoàn thiện thể chế, khung khổ pháp lý; nghiên cứu, trao đổi với các nước có ngành công nghiệp hạt nhân tiên tiến, sở hữu công nghệ nguồn để nắm bắt được đầy đủ các công nghệ mới nhất, hiện đại nhất, an toàn nhất, tạo cơ sở cho việc đề xuất, lựa chọn công nghệ phù hợp điều kiện của Việt Nam trong quá trình đàm phán với các đối tác.

Ngoài ra, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng nguyên tử không chỉ là nhiệm vụ của Bộ GD-ĐT mà cần có sự tham gia của Bộ Khoa học - Công nghệ, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam và cả sự hỗ trợ từ các đối tác, các nước trên thế giới; chú trọng công tác chuyển giao công nghệ trong xây dựng và quản lý vận hành, nhất là trong quá trình đàm phán hợp tác đầu tư xây dựng, để từng bước làm chủ công nghệ về điện hạt nhân.

Nhà máy điện hạt nhân - Ảnh minh họa

Với tinh thần trên, Phó thủ tướng yêu cầu thành lập đoàn đàm phán về việc hợp tác đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 theo quy định. Trường hợp cần thiết quy định cụ thể về thành phần, cần nghiên cứu đề xuất rõ để các bộ, cơ quan liên quan cử người tham gia.

Ngoài ra, khẩn trương tổ chức đàm phán với phía Nga, trong đó làm rõ trách nhiệm của các bên trong việc bảo đảm thực hiện dự án; bảo đảm hoàn thành trong tháng 7.2025 để tổ chức ký hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Liên bang Nga về hợp tác đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 trong tháng 8.2025.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, PVN và các cơ quan liên quan trao đổi, làm việc chặt chẽ với phía Nhật Bản về khả năng tiếp tục hợp tác đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 2; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trong tháng 7.2025.

Phó thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Khoa học - Công nghệ chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các bộ, cơ quan liên quan rà soát, thống nhất quy định về khoảng cách an toàn khu dân cư tính từ hàng rào nhà máy, bảo đảm đúng quy định, hướng dẫn UBND tỉnh Ninh Thuận tổ chức triển khai, hoàn thành trước ngày 25.6.2025.

Phó thủ tướng cũng yêu cầu hoàn thiện dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), trình Quốc hội khóa 15 thông qua tại kỳ họp thứ 9; các bộ, cơ quan liên quan và UBND tỉnh Ninh Thuận khẩn trương rà soát các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Luật Năng lượng nguyên tử; khẩn trương hoàn thành Báo cáo đánh giá cơ sở hạ tầng điện hạt nhân của Việt Nam theo các tiêu chuẩn của IAEA trong tháng 8.2025.

Song song đó, hoàn thiện hồ sơ về việc bố trí vốn cho tỉnh Ninh Thuận từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2024 để thực hiện dự án di dân, tái định cư cho các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận; đàm phán với các đối tác về hiệp định/thỏa thuận cung cấp tín dụng cho các dự án, trong đó làm rõ phương thức thanh toán của từng dự án; làm việc với cơ quan chức năng phía Nga để tháo gỡ vướng mắc về việc thanh toán trong quá trình đàm phán hiệp định liên Chính phủ Việt Nam – Liên bang Nga…

Phó thủ tướng giao UBND tỉnh Ninh Thuận hoàn thành việc điều chỉnh quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh theo đúng thẩm quyền và quy định, làm cơ sở để triển khai dự án di dân, tái định cư cho dự án nhà máy điện hạt nhân; triển khai tốt công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, tái định cư, sớm di dời các hộ dân để bàn giao cho chủ đầu tư, bảo đảm hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng trong năm 2025.

“Tăng cường kiểm tra, giám sát, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, bảo đảm người dân ra nơi ở mới phải có cuộc sống ổn định với nguyên tắc tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ”, Phó thủ tướng nêu.

Lam Thanh