Khám phá vẻ đẹp độc đáo của kiến trúc và văn hóa ở Nhà Lớn Long Sơn

Clip Nhà lớn Long Sơn

Nhà lớn Long Sơn tọa lạc bên sườn phía Đông núi Nứa, thuộc xã đảo Long Sơn (TPHCM). Khu di tích với lối kiến trúc độc đáo, mỗi năm thu hút hàng vạn du khách. Năm 1991, toàn khu Nhà Lớn Long Sơn được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia.

Nhà Lớn Long Sơn do ông Trần (tên thật là Lê Văn Mưu, quê ở An Giang, đến đảo Long Sơn khai hoang lập nghiệp khoảng năm 1900) cho khởi công xây dựng từ năm 1910 đến 1929 thì hoàn thành.

Ban đầu, ông Trần cho xây dựng Nhà Thánh (thờ Khổng Tử) làm khu chính điện. Những năm sau đó, ông xây dựng Lầu Trời, Lầu Tiên, Lầu Phật, Lầu Cấm, Lầu Dài, Nhà Hậu, Nhà Hội, cổng tam quan, khu vườn hoa, 2 cổng ra vào khu vực thờ cúng. Các công trình phục vụ dân sinh, giáo dục đều nằm trong quần thể di tích Nhà Lớn, rộng khoảng 20.000 m2.

Nhà Lớn - Long Sơn gồm nhiều nhà có lối kiến trúc tựa kiểu đình làng Việt Nam nhưng không theo một quy hoạch tổng thể nào. Các nhà lầu nhà trệt xen kẽ kế tiếp nhau, không cân đối, không sau trước, đã tạo nên một bố cục kiến trúc khác lạ, phá vỡ nghiêm luật xây dựng đương thời.

Bên trong chính điện, còn lưu giữ nhiều đồ vật bằng gỗ quý như tủ thờ, sập, bộ bàn ghế “bát tiên” được chạm trổ với đường nét, hoa văn tinh xảo, có tuổi đời khoảng 100 năm. Bốn bức tranh bằng chữ Nôm về truyện Lục Vân Tiên, của cụ Đồ Chiểu. Những tác phẩm trang trí tại đây, đều thể hiện giá trị nghệ thuật cao về điêu khắc lẫn trang trí mỹ thuật.

Những công trình do ông xây dựng đều nằm chung một khuôn viên nên người dân quen gọi đó là Nhà Lớn. Từ khi ông Trần mất năm 1935, nhiều thế hệ người dân địa phương đã bảo tồn, gìn giữ những nếp sống chung một cách nghiêm ngặt. Đó là phương châm, lấy “Nhân - Lễ - Nghĩa - Trí - Tín” làm lẽ sống. Đặc biệt con cháu của ông Trần vẫn còn giữ nét sinh hoạt với áo bà ba đen, tóc búi củ hành, viết liễn ngày xuân… và nhiều nét đẹp truyền thống khác.

Quần thể Nhà Lớn Long Sơn. Ảnh: QUANG VŨ

Những công trình do ông Trần xây dựng đều nằm chung một khuôn viên. Ảnh: QUANG VŨ

Mỗi năm có 3 kỳ Nhà Lớn Long Sơn tổ chức viết và dán liễn, đó là lễ Vía Ông, lễ Trùng Cửu và Tết Nguyên đán. Ảnh: HOÀI ÂN

Những người dân tự nguyện đến Nhà Lớn Long Sơn làm công quả như làm bánh, sên mứt... để đãi khách. Ảnh: QUANG VŨ

Bà Lê Thị Kiềm (thứ 2 từ trái qua) - là cháu đời thứ tư của ông Lê Văn Mưu cùng các cư dân, bá tánh gói bánh tét đãi khách thập phương. Ảnh: HOÀI ÂN

Hàng trăm năm, người dân ở đây vẫn giữ nếp xưa mặc quần áo bà ba đen, đi chân trần, tóc búi củ hành. Ảnh: QUANG VŨ

Bá tánh tham gia dọn dẹp, sơn sửa cho các hạng mục trong khuôn viên sân vườn của Nhà Lớn Long Sơn. Ảnh: QUANG VŨ

Những khung cửa sổ có hoa văn, họa tiết độc đáo tạo nên nét đẹp đặc trưng trong kiến trúc của Nhà Lớn Long Sơn. Ảnh: QUANG VŨ

Thời gian rảnh rỗi, bá tánh ngồi trò chuyện với khách du lịch bên ấm trà nóng. Ảnh: QUANG VŨ

Du khách trải nghiệm gói bánh tét. Ảnh: QUANG VŨ

Những chiếc cầu gỗ bắc qua các khu nhà lầu kết nối các quần thể kiến trúc trong Nhà Lớn Long Sơn. Ảnh: QUANG VŨ

Du khách được nghe giới thiệu về những di sản còn được lưu giữ tại khu vực lầu Cấm. Ảnh: QUANG VŨ

Bộ bàn ghế bát tiên khảm ngọc trai được trưng bày tại lầu Cấm. Ảnh: QUANG VŨ

Lầu Tiên, Lầu Phật, Lầu Trời kết nối với nhau bằng cầu thang gỗ. Ảnh: QUANG VŨ

Toàn cảnh Nhà Lớn Long Sơn. Ảnh: QUANG VŨ

Khu chợ Long Sơn nằm đối diện với di tích Nhà Lớn. Ảnh: QUANG VŨ

QUANG VŨ