Khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản hồ Thác Bà

Công ty cổ phần Nuôi trồng và Chế biến Thủy sản Việt Nam triển khai thả cá giống trên hồ Thác Bà.

Những năm gần đây, hoạt động khai thác và nuôi trồng thủy sản trên hồ Thác Bà đã có những bước phát triển đáng kể. Sản lượng thủy sản hàng năm của hồ đạt trên 7.000 tấn, phần lớn đến từ nuôi lồng bè. Nhiều mô hình nuôi cá lồng bè và quây lưới đã chứng minh hiệu quả kinh tế cao, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương.

Điển hình như HTX Thủy sản Hoàng Kim, xã Hán Đà, huyện Yên Bình với sản lượng khoảng 700 tấn cá lăng, cá tầm, cá diêu hồng mỗi năm. Hay hộ gia đình anh Lê Văn Thư, xã Vĩnh Kiên, huyện Yên Bình với sản lượng 20 - 25 tấn cá các loại, thu nhập hàng trăm triệu đến cả tỷ đồng/năm.

Mặc dù hoạt động nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh mẽ, nhưng nguồn lợi thủy sản tự nhiên của hồ Thác Bà lại đang đối mặt với tình trạng suy giảm nghiêm trọng. Trước đây, hồ từng được biết đến bởi sự đa dạng sinh học cao, với khoảng 130 loài cá khác nhau. Tuy nhiên, tình trạng khai thác quá mức bằng các phương pháp hủy diệt như: sử dụng lưới mắt nhỏ, kích điện, thậm chí cả thuốc nổ trong quá khứ đã gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, làm mất cân bằng sinh thái và ảnh hưởng đến khả năng tái tạo tự nhiên của các loài thủy sản. Điều này tạo ra một nghịch lý khi một hồ nước rộng lớn với tiềm năng sinh thái dồi dào lại có nguy cơ cạn kiệt nguồn lợi do các hoạt động khai thác thiếu bền vững.

Trước thực trạng trên, tỉnh Yên Bái đã và đang triển khai nhiều giải pháp và chính sách nhằm phát triển ngành thủy sản một cách bền vững, vừa khai thác hiệu quả nguồn lợi, vừa bảo vệ môi trường sinh thái. Một trong những điểm nhấn quan trọng trong chiến lược này là sự hợp tác với Công ty cổ phần Nuôi trồng và Chế biến Thủy sản Việt Nam. Công ty đã chính thức hợp tác với tỉnh Yên Bái để triển khai các hoạt động khai thác và phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản trên hồ Thác Bà. Mục tiêu cốt lõi của sự hợp tác này là xây dựng một vùng nguyên liệu thủy sản gắn liền với các hoạt động bảo vệ, khai thác có kiểm soát và liên kết tiêu thụ sản phẩm ngay tại địa phương.

Ông Quách Mạnh Long - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Nuôi trồng và Chế biến Thủy sản Việt Nam chia sẻ: "Nhận thấy tiềm năng to lớn của hồ Thác Bà trong phát triển nền thủy sản bền vững, mang lại lợi ích kinh tế lâu dài cho người dân nên chúng tôi tập trung vào phục hồi và tăng cường nguồn lợi tự nhiên thông qua chương trình thả cá giống quy mô lớn. Chúng tôi dự kiến thả hàng trăm tấn cá giống các loại mỗi năm vào lòng hồ. Riêng trong năm 2024, chúng tôi đã thả hơn 8 tấn cá giống, trị giá gần 500 triệu đồng. Kế hoạch năm 2025 còn lớn hơn với mục tiêu thả 12,6 triệu con cá giống vào hồ. Đặc biệt, các loài cá mè được chú trọng vì chúng là loài có khả năng cải thiện chất lượng nước hồ. Chúng tôi cam kết sử dụng cá giống có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo chất lượng và kích cỡ theo tiêu chuẩn kỹ thuật".

Theo ông Long, giai đoạn đầu cá giống sẽ không được thả trực tiếp ra hồ mà được đưa vào các eo, ngách kín gió để có thời gian thích nghi và được bảo vệ. Công ty cũng triển khai các lồng nuôi thử nghiệm để theo dõi tốc độ tăng trưởng và xác định thời điểm khai thác phù hợp. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để ngăn chặn các hoạt động khai thác bất hợp pháp, bảo vệ nguồn lợi chung.

Về vấn đề liên kết và hỗ trợ cộng đồng, ông Long cho biết: "Một trụ cột quan trọng trong chiến lược của chúng tôi là xây dựng chuỗi liên kết giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ. Chúng tôi sẽ hỗ trợ ngư dân địa phương ngư cụ và cam kết bao tiêu sản phẩm khai thác được. Chúng tôi cũng dành khoảng 30 tỷ đồng mỗi năm hỗ trợ sinh kế trực tiếp cho khoảng 500 - 600 hộ dân làm nghề khai thác thủy sản trên hồ. Chúng tôi tin rằng, với sự hợp tác chặt chẽ giữa Công ty, chính quyền và cộng đồng, chúng ta có thể xây dựng mô hình phát triển thủy sản bền vững, mang lại nguồn thu nhập ổn định và nâng cao đời sống cho người dân vùng hồ Thác Bà".

Mặc dù có những tín hiệu tích cực, việc khai thác và phát huy nguồn lợi thủy sản trên hồ Thác Bà vẫn còn nhiều thách thức. Tình trạng khai thác bất hợp pháp vẫn là mối đe dọa lớn. Bên cạnh đó, việc thả một lượng lớn cá giống cũng tiềm ẩn những rủi ro về môi trường. Tuy nhiên, với sự quyết tâm của tỉnh Yên Bái, sự tham gia tích cực của Công ty cổ phần Nuôi trồng và Chế biến Thủy sản Việt Nam, cùng với sự đồng thuận của cộng đồng địa phương, hồ Thác Bà hoàn toàn có thể trở thành một hình mẫu về phát triển thủy sản bền vững, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và mang lại cuộc sống ấm no cho người dân.

Hùng Cường