JICA 'thắp sáng' vùng cao Tây Bắc bằng hệ thống phát và lưu trữ điện mặt trời

JICA bàn giao 300 thiết bị phát và lưu trữ điện năng lượng mặt trời cho người dân huyện Mù Cang Chải. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Đây là một trong các dự án thuộc Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) để góp phần giải quyết vấn đề kinh tế - xã hội tại các quốc gia đang phát triển của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), do Công ty TNHH Niinuma Việt Nam (có trụ sở chính tại thành phố Ishinomaki, tỉnh Miyagi, Nhật Bản) đề xuất và được JICA lựa chọn năm 2020.

Niinuma là một công ty có bề dày lịch sử hơn 100 năm tại Nhật Bản, đã thành lập công ty con tại Việt Nam từ năm 2019 và đang mở rộng hoạt động kinh doanh sang lĩnh vực đèn chiếu sáng LED và sản xuất điện năng lượng mặt trời. Bên cạnh đó, công ty cũng đang tích cực tham gia vào các hoạt động CSR (Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp).

Chia sẻ với Mekong ASEAN về lý do chọn huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái làm nơi thực hiện dự án, ông Minowa Yuya, Tổng giám đốc Công ty TNHH Niinuma Việt Nam cho biết, nhiều năm nay, phần lớn hộ nghèo ở khu vực này vẫn phụ thuộc đèn dầu, đèn pin, có khi còn phải đốt lửa trong nhà khi về đêm.

Ông Minowa Yuya, Tổng giám đốc Công ty TNHH Niinuma Việt Nam trả lời câu hỏi phỏng vấn của Mekong ASEAN. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

"Dù đã có lưới điện quốc gia nhưng do việc nối đường dây tải điện đến các bản vùng cao tốn rất nhiều thời gian và chi phí, nên hiện vẫn còn khoảng 6.000 hộ gia đình ở tỉnh Yên Bái, trong đó có 1.400 hộ ở Mù Cang Chải, chưa có điện sinh hoạt hàng ngày, khó phát triển kinh tế - xã hội," ông Minowa Yuya nói.

Trước tình hình đó, để "thắp sáng vùng cao", tháng 5/2023, Dự án phổ biến, trình diễn và thương mại hóa hệ thống thiết bị sản xuất, lưu trữ điện năng lượng mặt trời và hệ thống giám sát IoT ứng dụng công nghệ điện toán đám mây do Công ty TNHH Niinuma Việt Nam thực hiện, với phần vốn viện trợ không hoàn lại của JICA, chính thức được triển khai cho 300 hộ dân tại khu vực huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái.

Tại dự án này, hệ thống phát và lưu trữ điện năng lượng mặt trời đã được lắp đặt tại 300 hộ gia đình ở huyện Mù Cang Chải, qua đó, cung cấp điện một cuộc sống có điện cho người dân và Công ty TNHH Niinuma vận hành, đánh giá các thiết bị này bằng chuyên môn của mình.

Về những khó khăn trong quá trình thực hiện dự án, ông Minowa Yuya cho biết, khó khăn nhất là việc tiếp cận các vị trí lắp đặt, cũng như vận chuyển máy móc do đây là khu vực vùng sâu vùng xa, địa hình đồi núi hiểm trở và đường rất khó đi.

"Chúng tôi đã mất nhiều thời gian để nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng các vị trí lắp đặt thiết bị lưu trữ năng lượng cho từng hộ gia đình, để đảm bảo an toàn điện cho trẻ em vào ban ngày khi người lớn đi làm nương rẫy," ông Minowa Yuya nói.

Tuy nhiên, Tổng giám đốc Công ty TNHH Niinuma Việt Nam cũng bày tỏ sự cảm ơn sự hỗ trợ của chính quyền cũng như người dân địa phương trong quá trình thực hiện dự án. "Những đóng góp đó đã làm nên sự thành công của dự án," ông Minowa nói.

Về vấn đề bảo hành, bảo trì các thiết bị trong khuôn khổ dự án, ông Minowa Yuya cho rằng đây cũng là một trong những bài toán khó. “Nếu có sự cố trong quá trình triển khai dự án, nhân viên của Niinuma tại Hà Nội vẫn phải trực tiếp đến Mù Cang Chải để xử lý, bởi khó tìm kiếm đối tác đại lý tại địa phương. Cùng với việc tiếp tục tìm kiếm giải pháp, chúng tôi đang cân nhắc việc tổ chức các chương trình đào tạo, nâng cao kiến thức sử dụng thiết bị điện năng lượng mặt trời để người dân có thể tự bảo trì thiết bị,” ông Minowa nói.

Nghiệm thu hiệu quả của dự án trong gần 2 năm qua, ông Đào Ngọc Hùng, Chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải cho biết, dự án góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, đưa Mù Cang Chải trở thành huyện du lịch, cơ bản không còn là huyện nghèo. Cũng nhờ dự án, 300 hộ dân của huyện Mù Cang Chải đã có được ánh sáng phục vụ trong sinh hoạt vào buổi tối.

Ông Đào Ngọc Hùng, Chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải chia sẻ tại buổi lễ. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

"Các chức năng của hệ thống như sạc đèn pin, chiếu sáng, giúp trẻ em có thể học tập, cải thiện môi trường sống, giảm ô nhiễm không khí trong nhà (trước đây người dân phải đốt lửa để thắp sáng); và về tổng thể đã mang lại nhiều tác động tích cực trong đời sống sinh hoạt của người dân như tăng cường các cuộc trò chuyện trong gia đình và giao lưu với hàng xóm," ông Hùng nói.

Nhân dịp này, Chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải cũng bày tỏ mong muốn JICA tiếp tục quan tâm tài trợ thêm thiết bị tại các nhóm hộ chưa có điện lưới quốc gia trên địa bàn huyện; xem xét nâng công suất của bộ tích điện trên 800W trở lên.

Đặc biệt là tiếp tục hỗ trợ thiết bị điện năng lượng mặt trời cho các nhóm hộ của 9 bản chưa được đầu tư điện lưới quốc gia, gồm: Lùng Cúng, Làng Giàng, Đá Đen (xã Nậm Có); Háng Phừ Loa (xã Mồ Dề); Cáng Dông, Hú Trù Lìn (xã Lao Chải); Pú Vá, Kể Cả, Háng Tày (xã Chế Tạo), cùng một số điểm trường lẻ.

Lãnh đạo UBND huyện Mù Cang Chải tặng quà lưu niệm cho đơn vị thực hiện dự án. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Dựa trên kết quả của dự án, Công ty TNHH Niinuma cũng đã lên kế hoạch mở rộng hoạt động kinh doanh vào các vùng núi của Việt Nam.

"Dù lượng điện cung cấp hiện tại vẫn còn hạn chế và có thể chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu (chỉ đạt 500W/hộ), nhưng dựa trên những kết quả thử nghiệm và dữ liệu thu được, chúng tôi mong muốn sẽ có thể đưa ra những đề xuất tối ưu hơn trong tương lai. Qua đó, chúng tôi sẽ tiếp tục đàm phán để mở rộng việc cung cấp điện cho các khu vực chưa có điện, hướng tới mục tiêu tất cả các hộ gia đình sớm được tiếp cận với điện năng,” ông Minowa Yuya, Tổng giám đốc Công ty TNHH Niinuma bày tỏ.

Thu Thảo