Iran nói rõ quan điểm về vũ khí hạt nhân trước vòng đàm phán thứ tư với Mỹ

Trong bài trả lời phỏng vấn với tờ Breitbart News được công bố ngày 10/5, Đặc phái viên Trung Đông Steven Witkoff của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, Tehran đã chấp thuận không phát triển bom hạt nhân, cũng như khẳng định không muốn sở hữu loại vũ khí này.

Ông Witkoff nhấn mạnh rằng vấn đề vũ khí hạt nhân là một phần trong các cuộc trao đổi gián tiếp giữa Mỹ và Iran được khởi động từ tháng 4 năm nay với vai trò trung gian của Oman.

Ba vòng đàm phán hạt nhân gián tiếp giữa Tehran và Washington đã diễn ra kể từ ngày 12/4: mở đầu tại thủ đô Muscat (Oman), tiếp theo là vòng hai ngày 19/4 tại Rome (Italia), và vòng ba vào ngày 26/4, một lần nữa tại Muscat. Dẫn đầu phái đoàn Iran là Ngoại trưởng Abbas Araqchi, trong khi phía Mỹ do Đặc phái viên Witkoff dẫn dắt.

Hãng thông tấn bán chính thức Tasnim ngày 9/5 dẫn lời một thành viên phái đoàn Iran xác nhận, nước này đã nhất trí với đề xuất của Ngoại trưởng Oman về việc tổ chức vòng đàm phán gián tiếp Tehran-Washington lần thứ 4 trong ngày 11/5 và thời điểm đàm phán “đã được ấn định”.

Vòng đàm phán trên ban đầu dự kiến diễn ra vào ngày 3/5 tại Rome (Italia), song đã bị hoãn lại vì “lý do hậu cần” theo thông báo của bên trung gian đàm phán là Oman.

Cùng ngày, phát biểu tại thành phố Mashhad, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi cho biết nước này đã nhất trí tiến hành vòng đàm phán thứ tư với Mỹ tại Oman vào ngày 11/5. "Có vẻ như phía Oman cũng đã liên hệ với Mỹ, và cho đến nay, các cuộc đàm phán đã được lên lịch vào Chủ nhật" - ông Araqchi nói.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi phát biểu với báo giới tại TP Mashhad hôm 9/5. Ảnh: IRNA

Ngoại trường Iran lưu ý thêm rằng thời điểm chính thức của vòng đàm phán mới vẫn đang được điều phối, nhưng điều quan trọng là các cuộc thảo luận đang tiến triển, dù còn nhiều vấn đề cần xem xét kỹ.

Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ sự hoài nghi về sự thống nhất trong quan điểm của phía Mỹ: “Chúng tôi đi theo một lộ trình có nguyên tắc rõ ràng, nhưng phía bên kia lại đưa ra những thông điệp mâu thuẫn. Có người nói hôm trước, hôm sau lại rút lời”.

Các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ, vẫn nghi ngờ rằng kế hoạch phát triển hạt nhân của Iran - vốn được mở rộng sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 - là nhằm hướng đến phát triển vũ khí. Tuy nhiên, Tehran khẳng định việc làm giàu uranium chỉ phục vụ cho mục đích dân sự.

"Chúng tôi đang đi đúng hướng," Araqchi nhấn mạnh, "và từng bước tiếp cận các điểm then chốt của một thỏa thuận tiềm năng." Bên lề các cuộc gặp cấp cao, các chuyên gia hai bên cũng đã tiến hành tham vấn kỹ thuật tại Muscat để bàn sâu về chi tiết kỹ thuật của chương trình hạt nhân.

Trong một diễn biến liên quan, ông Behrouz Kamalvandi - Giám đốc phụ trách quốc tế, pháp lý và quốc hội của Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI),ngày 9/5 đã phản bác tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, người cho rằng chỉ những nước sở hữu vũ khí hạt nhân mới làm giàu uranium.

“Phát biểu đó là sai lầm” ông Kamalvandi nói và dẫn chứng rằng nhiều quốc gia trên thế giới như Bỉ, Hà Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Argentina và Đức đều không có vũ khí hạt nhân nhưng vẫn tiến hành làm giàu uranium cho các mục đích dân sự.

“Các quan chức Mỹ nên tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi phát biểu về những chủ đề chuyên môn như thế này” - quan chức Iran nhấn mạnh.

Giới phân tích nhận định rằng cuộc đối thoại gián tiếp giữa Mỹ và Iran sắp tới tại Oman không đơn thuần chỉ nhằm hồi sinh Thuận hạt nhân Iran, còn được gọi là Kế hoạch hành động toàn diện chung JCPOA), mà còn phản ánh nỗ lực rộng hơn nhằm ổn định khu vực Trung Đông. Trong bối cảnh xung đột ở Gaza và căng thẳng Israel-Iran leo thang, bất kỳ tiến triển nào đạt được tại bàn đàm phán gián tiếp giữa Washington và Tehran đều mang ý nghĩa chiến lược.

Nguyễn Phương