Iran kiên quyết từ chối thanh sát hạt nhân trước khi đạt thỏa thuận mới với IAEA

Ngày 10/8, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cho biết Phó Tổng Giám đốc IAEA sẽ tới Tehran vào ngày 11/8 để tiến hành đàm phán, song việc thanh sát các cơ sở hạt nhân của Iran sẽ không nằm trong chương trình nghị sự.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi. Ảnh: Presstv

Phát biểu với báo giới hôm Chủ nhật, Ngoại trưởng Araghchi nêu rõ chuyến thăm chính thức của đại diện cơ quan hạt nhân Liên Hợp quốc sẽ tập trung vào thảo luận về một khuôn khổ hợp tác mới giữa Iran và IAEA.

“Hiện chưa có kế hoạch thanh sát nào. Chúng tôi vẫn chưa đạt được thỏa thuận về khuôn khổ hợp tác mới. Chính vì vậy, sẽ không có bất kỳ kế hoạch nào đến thăm các địa điểm hạt nhân cho đến khi đạt được khuôn khổ hợp tác,” Ngoại trưởng Iran khẳng định.

Theo ông Araghchi, khuôn khổ hợp tác mới sẽ dựa trên đạo luật do Quốc hội Iran thông qua ngày 25/6, theo đó đình chỉ việc Tehran hợp tác đầy đủ với IAEA. Luật này yêu cầu chính phủ ngừng mọi hợp tác với cơ quan giám sát hạt nhân của LHQ, đồng thời quy định các thanh sát viên của IAEA sẽ không được phép vào Iran nếu chưa có bảo đảm an ninh cho các cơ sở hạt nhân và hoạt động hạt nhân hòa bình của nước này. Quyết định cho phép hay không sẽ do Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao phê duyệt.

Chính quyền Tehran đã cáo buộc IAEA mở đường cho các vụ đánh bom bằng cách đưa ra một báo cáo lên án vào ngày 31/5, khiến Hội đồng Thống đốc gồm 35 quốc gia của IAEA tuyên bố Iran vi phạm các nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Iran, quốc gia phủ nhận việc theo đuổi vũ khí hạt nhân, khẳng định họ vẫn cam kết tuân thủ Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).

Ngày 2/7, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian ký luật đình chỉ hợp tác với IAEA. Tuy nhiên, ngày 22/7, Ngoại trưởng Araghchi cho biết Iran vẫn để ngỏ khả năng cho phép các thanh sát viên của IAEA đến thăm cơ sở hạt nhân của nước này trong tương lai nếu đáp ứng các điều kiện phù hợp.

Về tiến trình đàm phán hạt nhân với Mỹ, Ngoại trưởng Araghchi cho biết, vòng đối thoại tiếp theo vẫn chưa được ấn định và các cuộc thương lượng gián tiếp giữa Tehran và Washington chưa đạt kết quả cuối cùng. Ông cũng từ chối xác nhận quốc gia nào có thể là chủ nhà của vòng đàm phán mới.

Trước đó, Iran và Mỹ đã tiến hành 5 vòng đàm phán gián tiếp liên quan đến chương trình hạt nhân của Tehran, trước khi Israel phát động chiến dịch quân sự chống Iran vào ngày 13/6. Vòng đàm phán thứ 6 dự kiến diễn ra tại thủ đô Muscat (Oman) ngày 15/6 với vai trò trung gian của Oman, nhưng bị hủy bỏ do các cuộc tấn công của Israel.

Nguyễn Phương