Intel từ vị thế người đi săn trở thành con mồi

(KTSG Online) – Ba năm trước, vốn hóa thị trường của Intel cao hơn gấp đôi so với hiện nay. Lúc đó, người khổng lồ chip toàn cầu này sốt sắng tìm kiếm các thương vụ thâu tóm. Giờ đây, họ lại trở thành mục tiêu thâu tóm của Qualcomm, nhà cung cấp chip hàng đầu cho điện thoại thông minh. Đó là dấu hiệu cho thấy những sai lầm chiến lược và cơn bùng nổ trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại vận mệnh của tập đoàn bán dẫn nổi tiếng nhất nước Mỹ.

Qualcomm đang đề nghị mua lại Intel. Ảnh: News Nine

Thất thế trong cơn bùng nổ AI

Hôm 20-19, Wall Street Journal dẫ các nguồn thạo tin cho biết, Qualcomm vừa đưa ra lời đề nghị mua lại Intel trong bối cảnh hãng chip này đối mặt cuộc khủng hoảng chưa có tiền lệ trong lịch sử 56 năm tồn tại.

Các vấn đề bắt đầu từ những thất bại trong sản xuất chip của Intel trước khi Pat Gelsinger lên nắm quyền CEO. Mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn khi Gelsinger theo đuổi chiến lược xoay chuyển kinh doanh đầy tốn kém mà không lường trước được cơn bùng nổ AI về cơ bản sẽ chuyển hướng nhu cầu sang một thế hệ chip mới do đối thủ Nvidia sản xuất.

“Trong 3 năm qua, làn sóng chuyển hướng sang chip AI thực sự khiến Intel vấn đề lớn. Công ty này không có năng lực phù hợp với nhu cầu mới”, Angelo Zino, nhà phân tích bán dẫn kỳ cựu của CFRA Research bình luận.

Ngay cả khi Intel sẵn sàng xem xét đề nghị của của Qualcomm, thương vụ thâu tóm này chưa chắc chắn vì lo ngại độc quyền và các lý do khác. Nhưng ý tưởng về việc Qualcomm mua lại ông lớn ngành chip này là điều gần như không thể tưởng tượng được cách đây không lâu.

Trong nhiều thập niên trước đây, Intel là công ty bán dẫn có giá trị nhất thế giới. Chip của công ty gần như được sử dụng khắp mọi thiết bị điện toán từ máy tính cá nhân đến máy chủ. Trong một ngành mà tính chuyên môn hóa ngày càng trở thành tiêu chuẩn, hiếm có công ty nào vừa tự thiết kế vừa sản xuất chip. họ là công ty dẫn đầu thế giới về cả hai lĩnh vực đó.

Vào thời điểm Gelsinger trở thành CEO của Intel đầu năm 2021, công ty này đã đánh mất phần nào sức mạnh, tụt lại phía sau các đối thủ ở châu Á trong cuộc đua sản xuất những con chip có hiệu suất nhanh nhất với kích thược bóng bán dẫn nhỏ nhất.

Gelsinger, người có thâm niên làm việc tại Intel trong nhiều thập niên và là giám đốc công nghệ đầu tiên của công ty đã vạch ra tầm nhìn tham vọng để khôi phục thời kỳ vàng son trước đây. Để đạt được mục tiêu đó, Intel cần phải bắt kịp các đối thủ châu Á, bao gồm TSMC của Đài Loan và Samsung Electronics của Hàn Quốc.

Gelsinger đã lên kế hoạch chi tiêu mạnh tay để mở rộng hoạt động sản xuất chip và bán năng lực sản xuất đó cho các công ty chip chỉ thiết kế như Qualcomm. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp phải thúc đẩy lĩnh vực đúc chip mà TSMC và Samsung đang thống trị.

Đó là quyết định đặt cược tốn kém, nhưng doanh nghiệp này có sẵn các yếu tố thuận lợi để có thể tận dụng năng lực sản xuất. Mảng sản xuất chip cho máy tính cá nhân và máy chủ cùng với một loạt các hoạt động kinh doanh phụ có thể giúp doanh nghiệp trong giai đoạn tăng trưởng tiếp theo.

Gelsinger nhanh chóng tìm cách sử dụng nguồn tài chính của Intel để mở rộng hoạt động sản xuất gia công chip. Intel đã đàm phán để thâu tóm nhà sản xuất chip GlobalFoundries (Mỹ) với giá khoảng 30 tỉ đô la Mỹ. Tuy nhiên, thương vụ này bất thành.

Cuối cùng, Gelsinger quyết định mua lại Tower Semiconductor, một nhà sản xuất gia công chip khác ở Israel với giá hơn 5 tỉ đô la. Thương vụ đó cũng bị hủy bỏ vào năm ngoái sau khi không nhận được sự phê duyệt của các nhà quản lý ở Trung Quốc, nơi Tower Semiconductor có thị phần đáng kể.

Mảng sản xuất gia công chip của Intel khởi đầu chậm chạp khi hướng tới mục tiêu của Gelsinger là trở thành công ty sản xuất chip lớn thứ hai thế giới vào năm 2030. Sau khi doanh nghiệp này gặp phải những sai sót kỹ thuật sản xuất, khiến nhiều khách hàng tiềm năng rút lui.

CEO Intel, Pat Gelsinger theo đuổi chiến lược xoay chuyển kinh doanh bằng cách mở rộng hoạt động sản xuất chip. Tuy nhiên, chiến lược này đối mặt thách thức lớn khi nhu cầu thị trường chuyển sang chip AI do Nvidia thiết kế. Ảnh: Getty Images

Tương lai phụ thuộc công nghệ sản xuất chip thế hệ tiếp theo

Cơn bùng nổ đầu tư AI xuất hiện khi chi phí sản xuất của Intel tăng lên. Nhu cầu chuyển từ chip xử lý trung tâm (CPU) của Intel sang chip xử lý đồ họa (GPU) của Nvidia, có thiết kế khác biệt và phù hợp hơn với việc xây dựng và triển khai các hệ thống AI phức tạp nhất. Khi các công ty công nghệ săn lùng những con chip AI khan hiếm của Nvidia, chip xử lý của Intel bị bỏ lại phía sau.

Gelsinger buộc phải cắt giảm chi phí, sa thải hàng ngàn nhân viên kể đầu từ năm 2022, và giảm cổ tức vào năm ngoái. Nhưng những nỗ lực đó chưa đủ, Gelsinger cho biết, doanh nghiệp sẽ sa thải thêm 15.000 nhân viên, cắt giảm chi phí 10 tỉ đô la vào năm tới và hủy chia cổ tức.

Tuần trước, Intel đã công bố những động thái mới, bao gồm nhiều biện pháp kiểm soát chi tiêu hơn và tách biệt hơn nữa các hoạt động thiết kế và sản xuất. Dù vậy, Gelsinger cự tuyệt lời kêu gọi bán mảng sản xuất chip của một số nhà đầu tư.

Các nhà phân tích nhận định, triển vọng về sự chuyển biến tích cực trong vận mệnh của Intel đang thu hẹp nhưng vẫn có thể xảy ra. Nỗ lực cắt giảm chi phí có thể giúp họ vượt qua khó khăn, mặc dù giá cổ phiếu đang giảm sâu có nguy cơ khiến công ty dễ trở thành mục tiêu thâu tóm.

Tính đến thời điểm đóng cửa phiên giao dịch 19-9, giá cổ phiếu của Intel giảm gần 70% so với đỉnh cao vào đầu năm 2020. Ngược lại, giá cổ phiếu của Nvidia tăng hơn 18 lần trong cùng giai đoạn.

Theo nhận định của Stacy Rasgon, nhà phân tích của Bernstein Research, tương lai của Intel phụ thuộc vào sự thành bại của công nghệ sản xuất chip thế hệ tiếp theo dự kiến triển khai vào năm sau.

Intel kỳ vọng công nghệ mới này sẽ giúp công ty vượt lên các đối thủ, ít nhất là về mặt kỹ thuẫt sản xuất. Việc quay trở lại vị trí dẫn đầu về công nghệ có thể giúp họ cải thiện tỷ suất lợi nhuận và tạo niềm tin cho khách hàng.

Tuy nhiên, Intel có một vấn đề cơ bản chưa được giải quyết. Hoạt động kinh doanh chip máy tính cá nhân và máy chủ của Intel dự kiến không phục hồi nhanh chóng trong bối cảnh các công ty tiếp tục chi tiêu mãnh mẽ cho chip AI.

Rasgon cho rằng, chiến lược của ông lớn ngành chip này đúng hay sai là vấn đề còn tranh luận. “Tuy nhiên, vào thời điểm này, có thể đã quá muộn để họ dừng chiến lược này”, ông nói.

Đối với Qualcomm, việc mua lại Intel có thể giúp hãng thâm nhập vào các phân khúc mới của ngành công nghiệp chip. Qualcomm chuyên về thiết kế chip điện thoại di động và đang thiết kế danh mục chip dành cho ô tô và thiết bị internet vạn vạt (Internet of Things) trong những năm gần đây.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu Qualcomm có duy trì hoạt động sản xuất của Intel hay không nếu thương vụ thâu tóm thành công. Hoạt động sản xuất chip rất phức tạp và tốn kém. Năm ngoái, Intel đã chi tiêu đầu tư 25,8 tỉ đô la, tương đương khoảng 48% doanh thu của công ty. Chi tiêu đầu tư của Qualcomm trong năm tài chính vừa qua là 1,5 tỉ đô la, chỉ tương đương hơn 4% doanh thu của hãng.

Theo WSJ

Lê Linh