Hy vọng vào cú hích về chế độ đãi ngộ đối với huấn luyện viên, vận động viên

Nhu cầu cấp thiết

Đã 7 năm kể từ khi Nghị định 152/2018/NĐ-CP ngày 7/11/2018 của Chính phủ quy định về chế độ đối với HLV, VĐV thể thao trong thời gian tập trung tập huấn được ban hành. Ngay khi Nghị định này được ban hành, người trong nghề đã xem đó là bước tiến lớn về chế độ đãi ngộ những HLV, VĐV. Từ đây có cơ sở để các HLV, VĐV yên tâm cống hiến. Trước đó, nhiều địa phương cũng gặp khó khăn trong việc tăng chế độ, trong đó có tiền ăn, tiền công tập luyện cho VĐV dù có nguồn chi.

Nhưng từ đó đến nay, dù chính sách cho HLV, VĐV đã góp phần nhất định trong việc ổn định lực lượng đội tuyển quốc gia cũng như nhiều địa phương khác, nhưng mặt bằng chung thu nhập hiện vẫn còn thấp so với chi phí sinh hoạt và mặt bằng xã hội. Đơn cử, ở cấp độ các đội tuyển quốc gia, với mức tiền lương 505.000 đồng/ngày cho HLV trưởng, HLV đội tuyển nhận 375.000 đồng/ngày; HLV trưởng đội tuyển trẻ nhận 375.000 đồng/người/ngày; HLV đội tuyển trẻ nhận 270.000 đồng/người/ngày... không ít người làm nghề phải vất vả để nuôi sống bản thân bằng chính công việc chuyên môn.

Điều này còn thể hiện rõ hơn ở các địa phương trong đó, khi HLV đội tuyển ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nhận 215.000 đồng/ngày; HLV đội tuyển trẻ ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nhận 180.000 đồng/ngày; HLV đội tuyển năng khiếu nhận 180.000 đồng/người/ngày.

Trong khi đó, chế độ tiền lương của các VĐV cũng có sự tụt lùi dù ở giai đoạn 2018 được xem là chấp nhận được. Theo đó, hiện nay VĐV đội tuyển quốc gia nhận 270.000 đồng/ngày; VĐV đội tuyển trẻ quốc gia nhận 215.000 đồng/ngày; VĐV đội tuyển ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nhận 180.000 đồng/ngày... Với mức lương trên, các VĐV có thu nhập thực sự thấp, nhất là so với mặt bằng giá hiện nay. Nhiều người trong số họ cũng đã lập gia đình, có cuộc sống riêng. Nếu chỉ trông vào khoản thu nhập từ tập huấn, thi đấu chắc chắn sẽ không đủ, dẫn đến khó toàn tâm, toàn ý cho tập luyện.

Trong nhiều hội nghị, hội thảo chuyên ngành do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Thể dục Thể thao Việt Nam tổ chức, nhiều chuyên gia đã đề cập đến việc này, coi đây là một trong nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ để tạo động lực cho HLV, VĐV yên tâm cống hiến. "Nếu chế độ dành cho HLV, VĐV đạt mức thu nhập theo mặt bằng chung của xã hội thì nhiều gia đình mới sẵn lòng cho con em mình theo tập thể thao. Và thực tế đã cho thấy, HLV hoặc VĐV phải sống được bằng thu nhập từ nghề của mình thì họ mới toàn tâm tập luyện, thi đấu", chuyên gia thể thao Nguyễn Hồng Minh (nguyên Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao 1, Tổng cục TDTT - nay là Cục TDTT Việt Nam) nhận xét.

Bởi thực tế, với mức tiền công từ 6-7 triệu đồng/tháng của VĐV tuyến 1 tại Hà Nội trước năm 2024, nhiều người chỉ trông vào tiền thưởng khi đạt thành tích, tạo ra sức ép lớn về kinh tế. Thu nhập trung bình hằng tháng của VĐV (gồm cả tiền ăn, tiền công) chỉ khoảng 12 triệu đồng - thấp hơn mặt bằng thu nhập nhiều ngành nghề khác, khiến việc theo đuổi thể thao chuyên nghiệp trở thành một canh bạc về tương lai.

Các VĐV thể thao Việt Nam vẫn miệt mài cống hiến.

Cần được cộng hưởng

Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Kế hoạch xây dựng Nghị định quy định một số chế độ đối với HLV, VĐV thể thao trong thời gian tập trung tập huấn, thi đấu (thay thế Nghị định số 152/2018/NĐ-CP ngày 7/11/2018 của Chính phủ).

Với những nhà quản lý của ngành Thể thao, đây là bước đi rất được kỳ vọng nhằm thiết lập một cơ chế đãi ngộ mới, tiệm cận với thực tiễn đời sống, giúp HLV, VĐV hoàn toàn tập trung vào tập huấn, thi đấu. Từ đó, góp phần giúp ngành đạt các yêu cầu chuyên môn hiện nay.

Tất nhiên, nếu chỉ có chính sách ở trung ương mà thiếu sự vào cuộc thực chất từ các địa phương - nơi trực tiếp quản lý, đào tạo - thì hiệu quả sẽ không cao. Trong khi chờ đợi sự chuyển mình mạnh mẽ từ chế độ đãi ngộ HLV, VĐV theo các văn bản của Chính phủ để từ đó có "cây gậy chỉ đường" để thực hiện, chính các ngành, địa phương cũng phải có sự vận động liên tục về mảng này.

Rõ nhất là gần đây, trong khi chờ đợi chính sách mới cho HLV, VĐV khi được tập trung, tập huấn, thành phố Hà Nội đã chủ động tạo ra thay đổi mạnh mẽ. Theo đó, từ ngày 1/1/2024, Thủ đô chính thức áp dụng nghị quyết mới về chế độ thu hút và đãi ngộ đặc thù dành cho HLV, VĐV đạt thành tích cao. Trong đó, người được triệu tập vào các đội tuyển quốc gia sẽ nhận trợ cấp trách nhiệm 7 triệu đồng/người/tháng; đội tuyển trẻ quốc gia là 5 triệu đồng/người/tháng. Với VĐV giành huy chương tại Olympic, ASIAD, SEA Games hoặc Đại hội Thể thao toàn quốc, mức trợ cấp hằng tháng dao động từ 7 triệu đến 74,5 triệu đồng - tùy theo cấp độ và thành tích...

Chính sách mới này góp phần níu giữ nhân tài, ngăn hiện tượng "chảy máu" lực lượng sang các đơn vị có đãi ngộ tốt hơn… Nhiều VĐV Hà Nội khẳng định, chính sách trên là động lực mạnh mẽ để tôi và các đồng đội tiếp tục gắn bó, cống hiến cho thể thao Hà Nội và Việt Nam. Theo ghi nhận của các nhà quản lý bộ môn của thể thao Hà Nội, nhiều VĐV đã hoàn toàn tập trung tập luyện để có thành tích, được gọi vào đội tuyển quốc gia. Qua đó có cơ hội cải thiện thu nhập, đồng thời giúp thể thao Hà Nội hướng đến mục tiêu chưa từng đạt được là giành huy chương Olympic nhằm nâng tầm vị thế thể thao Thủ đô.

Sẽ có nhiều cuộc hội thảo tham góp ý kiến để tạo ra một Nghị định mới về chế độ cho HLV, VĐV, để thực sự là cú hích cho thể thao thành tích cao. Nhưng chắc chắn một điều, để chính sách ấy thực sự trở thành cú hích, cần sự cộng hưởng từ các tỉnh, thành và bộ ngành chủ quản. Mỗi địa phương cần linh hoạt trong việc sử dụng nguồn lực tài chính, vận dụng khéo léo cơ chế đặc thù để xây dựng hệ thống đãi ngộ phù hợp, giúp HLV, VĐV "sống được" với nghề, "sống khỏe" khi có thành tích, từ đó tạo ra thành tích bền vững hơn cho thể thao Việt Nam.

Minh Hà