Huyện Phúc Thọ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia 'Lễ hội đình Tường Phiêu'

Lễ rước Thánh hồi đình Tường Phiêu được tổ chức vào các năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu. Trong ảnh: Lễ rước Thánh diễn ra ngày 14 tháng Giêng năm Quý Mão 2023. Ảnh: Nguyễn Mai

Đình Tường Phiêu (còn gọi là đình Cả) nằm trên địa bàn xã Tích Lộc, huyện Phúc Thọ được xây dựng vào khoảng năm 1430 và trải qua nhiều lần tu bổ. Đình Tường Phiêu thờ 4 vị Thành hoàng làng, gồm: Ba vị đức Thánh Tản Viên và Quán Sơn Thành hoàng. Đình mang nhiều giá trị văn hóa, lịch sử và mỹ thuật, được xem là công trình kiến trúc mang tính biểu tượng của xứ Đoài. Năm 2018, đình Tường Phiêu vinh dự được Chính phủ quyết định xếp hạng và công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.

Thắp sáng Đình Liệu soi đường cho đoàn rước tại Lễ rước Thánh hồi đình Tường Phiêu năm Quý Mão 2023. Ảnh: Nguyễn Mai

Mỗi năm, ở đình Tường Phiêu tổ chức 4 lễ tiết, riêng lễ hội Rằm tháng Giêng để tưởng nhớ ngày sinh của Tản Viên Sơn Thánh là lễ hội lớn nhất, kéo dài 3 ngày: 14, 15, 16 tháng Giêng; trong đó, nghi lễ rước Thánh ban đêm hết sức thiêng liêng và đặc sắc. Các lễ tiết khác ở đình diễn ra vào ngày 14 tháng 5 âm lịch (ngày lễ thánh tạ thế), ngày 15 tháng 8 âm lịch (lễ nhân ngày thánh được phong chức) và ngày 15 tháng Chạp (lễ tế tạ). Theo phong tục truyền thống, vào các năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu dân làng Tường Phiêu sẽ tổ chức lễ hội rước Tam vị Thánh Tản và Thành hoàng làng từ đình Cả lên đền Ngô Sơn (đền Ngo).

Thắp sáng đuốc rồng soi đường cho đoàn rước tại Lễ rước Thánh hồi đình Tường Phiêu năm Quý Mão 2023. Ảnh Nguyễn Mai

Nét đặc biệt của lễ hội là tục rước kiệu đêm, xuất phát từ truyền thuyết về Thánh Tản, trong một lần ngự giá vi hành tới miền Ngô Sơn, mải mê với việc dạy dân làng đánh cá và tìm cách trị thủy, Ngài và đoàn tùy tùng đã trở về núi vào ban đêm khá muộn. Dân làng lưu luyến tiễn Ngài và đoàn tùy tùng, nên đã dùng cây khô làm đuốc để soi đường và được chiêm ngưỡng Đức Thánh lâu hơn.

Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu hằng năm, không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của các vị thánh, mà còn là cơ hội để các thế hệ cùng ôn lại và khắc sâu hơn các giá trị văn hóa của quê hương Phúc Thọ. Việc tổ chức và tái hiện lại tục rước kiệu ban đêm, những bó đuốc rồng được đốt lên là biểu tượng cho nét văn hóa độc đáo của xứ Đoài, đồng thời thể hiện tinh thần đoàn kết trong cộng động cư dân để xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Đại diện Cục Di sản (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) trao Bằng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho đại điện chính quyền và nhân dân xã Tích Lộc. Ảnh: Nguyễn Mai

Với những giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa, xã hội và tính cộng đồng, Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ Nguyễn Đình Sơn nhấn mạnh, đây không chỉ là niềm vinh dự và tự hào của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Phúc Thọ, mà còn là cơ hội để giới thiệu, quảng bá văn hóa của Phúc Thọ đến nhân dân cả nước, là động lực và sức mạnh nội sinh đưa Phúc Thọ ngày càng phát triển và vươn xa hơn nữa.

Với mong muốn bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu, thời gian tới, huyện Phúc Thọ sẽ rà soát, thực hiện việc quy hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết khu vực để tôn tạo, trùng tu và mở rộng di tích, bảo đảm không gian tổ chức lễ hội phù hợp với cảnh quan, môi trường.

Các đồng chí lãnh đạo huyện Phúc Thọ tặng hoa chúc mừng cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Tích Lộc đón nhận Di sản. Ảnh: Nguyễn Mai

Huyện Phúc Thọ tiếp tục nghiên cứu, tư liệu hóa Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu, tổ chức các hoạt động giáo dục, truyền dạy để các thế hệ mai sau hiểu rõ và tiếp nối di sản. Đồng thời, khuyến khích cộng đồng địa phương tích cực tham gia vào việc thực hành, gìn giữ nghi lễ truyền thống, tăng cường kết nối lễ hội với du lịch để thu hút du khách.

Nguyễn Mai