Hương vị tình thân
Nhắc đến gia đình, nhiều người hẳn là suy nghĩ về bữa cơm nhà, một suy nghĩ quen thuộc như được cài sẵn vào mã nguồn gene của người phương Đông. Không ai chắc rằng cơm nhà ngon hơn cơm phố, nhưng đó là khẩu vị chứa đầy hoài niệm với mỗi người, mà đi cả cuộc đời cũng chỉ có cơm nhà mới tìm thấy hương vị tình thân.

Bữa cơm gia đình ấm tình mẹ cha. Ảnh: ĐỖ TÌNH
Vị nhà nơi phố thị
Chuyện quán cơm quê giá thành phố trở thành tâm điểm chú ý trên các nền tảng số trong nhiều ngày qua. Nhiều người tìm đến, vì chút tò mò sao giá cho những món ăn dân dã lại mắc đến vậy. Nhưng có khách chấp nhận chi trả để ngồi xuống trọn vẹn với những hương vị không chỉ đơn thuần chút mặn, ngọt nơi đầu lưỡi, mà đó là cả một trời ký ức, kỷ niệm bình yên nào đó thuộc về làng quê, mái nhà trong năm tháng dặm dài đã qua.
Tùy theo nhu cầu của khách hàng mà những quán cơm quê trong thành phố có đủ phân khúc giá. Có nhiều quán đã hơn chục năm qua, định vị mình ở phân khúc dịch vụ ăn uống cao cấp, nhưng chỉ bán những món ăn quen thuộc trong bữa cơm nhà với niêu thịt kho, dĩa tép rang, rau luộc được nấu một cách mộc mạc mà vẫn đủ sức giữ chân khách hàng nhiều năm qua.
Dưới góc nhìn của các chuyên gia, bài toán kinh doanh phải đi cùng lợi nhuận, vị trí mặt bằng thuận tiện đi cùng cách phục vụ chu đáo, cũng là lý giải hợp lý cho bữa cơm quê giá thành phố. Nhưng đâu đó, xa hơn chút vị giác ngọt thơm, đôi khi người ta chỉ ăn bằng một cái nhìn. Bởi từ món ăn đến chén dĩa, bàn ghế, không gian… đều tạo cảm giác thân quen cho khách hàng, cảm giác mà cách hiện tại của một người có khi phải tính bằng chục năm trở lên, và một đũa cơm thấm đẫm vị ngày xưa của bà, của mẹ hay chị Hai, chị Ba trong nhà nấu cơm chờ sắp nhỏ về ăn.
Chi gần 3 triệu đồng cho bữa cơm với 5 thành viên, chị Nguyễn Hoài Phương Thu (45 tuổi, nhân viên văn phòng, ngụ quận Tân Phú, TPHCM) chia sẻ: “Tôi và nhóm bạn thích hẹn nhau ở những quán ăn hay cà phê có kiểu trang trí không gian mộc mạc theo lối xưa, để tìm về những điều thân thuộc với tuổi thơ thường thấy nơi quê nhà. Có lần, trong quán bày một ấm trà được giữ ấm trong vỏ trái dừa, đơn giản vậy thôi mà khiến cả nhóm xúc động, vì nhìn lại thấy nhớ ông bà nội ngoại ở quê, sáng nào cũng pha bình trà nóng như vậy. Giá hơi cao một chút, nhưng đổi lại được đối diện những khoảnh khắc mang chút tình thân, chút quê nhà mà ai cũng bận công việc, bận học hành rồi quên mất lúc nào không hay”.
Giá trị thân quen, nền tảng tâm hồn
Hiện tại đã có hẳn bộ tiêu chí xây dựng gia đình hạnh phúc, nhưng có lẽ sẽ không nhiều người thích việc ngồi đọc thật kỹ những quy tắc, bởi vốn dĩ hạnh phúc thì không có khuôn thước. Đã từ rất lâu, như một mã nguồn mặc định sẵn trong tinh thần người Việt qua bao thế hệ, bữa cơm nhà quây quần các thành viên với nhau cũng là một tiêu chuẩn hạnh phúc. Cơm nhà không chỉ lấp đầy cái bụng đang đói mà nó nuôi dưỡng cả tâm hồn, kết nối các thành viên nhiều thế hệ thấu hiểu nhau hơn. Để trong guồng quay tất bật của những bận rộn ngoài xã hội, người ta trở về ăn một bữa cơm như thể “chữa lành” hết những tổn thương vô tình va vấp phải trong hành trình trưởng thành.
Cơm nhà không phải là chuyện mặn, ngọt, ngon hay dở mà chính là học cách để dung hòa khoảng cách thế hệ, nhường nhịn và yêu thương từng chút để dành. Nhiều năm nay, khi lối sống, suy nghĩ của xã hội thay đổi, một bộ phận người trẻ chọn cách tự do một mình, thuê nhà ở riêng khi gia đình ở ngay trong thành phố, nhưng vẫn không quên vị ngon chuẩn cơm mẹ nấu.
Trần Minh Trung (26 tuổi, kiến trúc sư thiết kế cảnh quan, ngụ quận 8, TPHCM) tâm sự: “Tôi thường nói vui với chị tôi rằng, từ hồi thuê nhà ở riêng thì chỉ số hạnh phúc gia đình lại tăng cao hơn. Vì tôi ở nhà thường ngủ trễ, lướt điện thoại và máy tính nhiều sẽ bị ba mẹ nhắc nhở, hoặc tôi mua nhiều món đồ công nghệ theo ý thích thì ba mẹ hay la đừng xài phí, học cách tiết kiệm, để dành tiền đi. Tôi thuê phòng trọ gần 3 năm nay, nhưng đều đặn mỗi tuần 2 lần về nhà ăn cơm chiều, nhiều khi ba mẹ sẽ không hiểu hết suy nghĩ của thế hệ mình, nhưng bữa cơm nhà vẫn luôn đủ yêu thương và vị ngon đã nuôi mình trưởng thành”.
Ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong văn hóa phương Tây, bữa cơm nhà dường như chỉ còn người già vì con cái đã ra ngoài tự lập, và họ thậm chí cũng chẳng mấy khi vào bếp vì quen dùng bữa ở nhà hàng hay một quán ăn gần nhà. Nhưng với người phương Đông, nhất là người Việt, bữa cơm nhà có sẵn trong tâm thức mỗi người, để rồi mọi sự xa hoa, hào nhoáng bên ngoài có thể làm người ta choáng ngợp, nhưng chỉ thực sự rơi nước mắt trước những giản dị, chân thành.
Trong xu hướng nghề sáng tạo nội dung trên các nền tảng số, nhiều bạn trẻ chọn trở lại quê nhà, làm video nấu cơm gia đình mộc mạc với rau mẹ trồng, con cá cha bắt ngoài ao… Không có gia vị độc lạ hay công thức nấu ăn độc đáo, nhưng những video này vẫn nhanh chóng đạt hàng triệu view (lượt xem), bởi những hình ảnh đó như chạm vào ký ức của người xem. Cơm nhà luôn lớn cùng mỗi người, thuở nhỏ cơm nhà có ông bà, cha mẹ, khi lập gia đình cơm nhà ấm tình vợ chồng, và khi về già bữa cơm nhà sum vầy con cháu… Hay lời mời đám giỗ, người ta cũng thiệt thà câu: “Mời anh/chị ghé nhà ăn bữa cơm đám giỗ ông/bà nội/ngoại sắp nhỏ”.