Hướng tới nền hành chính 'phi địa giới'

Đặc biệt, từ khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được triển khai, việc giải quyết thủ tục hành chính “phi địa giới” được xem là bước đột phá trong cải cách hành chính, khi dữ liệu được kết nối, quy trình được số hóa và trách nhiệm được phân định rõ ràng.

Nhiều địa phương đã triển khai thí điểm hệ thống tiếp nhận hồ sơ “phi địa giới” ở một số lĩnh vực, như: Đăng ký khai sinh, đăng ký kinh doanh, cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, chứng thực bản sao điện tử... Người dân có thể nộp hồ sơ trực tuyến từ bất kỳ đâu nhưng vẫn nhận kết quả đúng hạn, đúng quy định.

Cơ chế này giúp chia sẻ khối lượng công việc giữa các đơn vị, tối ưu nhân lực, giảm áp lực cho những “điểm nóng” dân cư đông đúc, đồng thời tăng tính minh bạch vì hồ sơ được xử lý theo quy trình điện tử không còn “xin - cho”, không còn “địa giới” trong phục vụ.

Tuy nhiên, theo báo cáo của các bộ, địa phương và dữ liệu tổng hợp trên Cổng dịch vụ công quốc gia, hiện có 668 thủ tục hành chính đặc thù của địa phương, trong đó một số nơi có số lượng thủ tục hành chính đặc thù tăng lên. Tỷ lệ thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được cung cấp trực tuyến của các bộ nhìn chung vẫn còn thấp so với mục tiêu đề ra.

Cụ thể, vẫn còn 8 bộ đạt tỷ lệ dưới 50%; 3 địa phương có tỷ lệ tích hợp, cung cấp dịch vụ công trực tuyến đối với thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp mới đạt dưới 70%. Danh mục thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính của các tỉnh, thành phố hiện mới đạt khoảng 50% đến 95% trong tổng số thủ tục hành chính đang được cung cấp, thậm chí có địa phương mới đạt dưới 10%.

Trước yêu cầu cấp thiết đó, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Công điện số 187/CĐ-TTg ngày 4-10-2025 về kiểm soát chặt chẽ, tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh và thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính.

Một trong những giải pháp trọng tâm mà người đứng đầu Chính phủ chỉ đạo là giải quyết thủ tục hành chính “phi địa giới”, gắn với xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp và chính quyền số, bước đi cụ thể, thiết thực nhằm hiện thực hóa mục tiêu “Chính quyền phục vụ, lấy người dân làm trung tâm”.

Để giải quyết thủ tục hành chính “phi địa giới” hiệu quả, trước hết các bộ, ngành liên quan cần sớm ban hành hoặc sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật cho phép cơ quan hành chính cấp này được tiếp nhận và xử lý hồ sơ của công dân, tổ chức ngoài địa giới hành chính. Cơ chế ủy quyền linh hoạt, phân cấp rõ ràng cần được thực hiện, cho phép cơ quan có năng lực xử lý được thực hiện thay cơ quan cùng cấp khác.

Song song đó, cần xây dựng hạ tầng và nền tảng số dùng chung, đầu tư hệ thống công nghệ thông tin đồng bộ, bảo mật cao, kết nối giữa các cấp chính quyền trong cùng nền tảng xử lý hồ sơ. Đặc biệt, phải phát triển Cổng dịch vụ công thống nhất, liên thông toàn quốc, cho phép người dân nộp hồ sơ, tra cứu kết quả ở bất kỳ địa phương nào.

Việc triển khai định danh điện tử (VNeID), chữ ký số, thanh toán trực tuyến, cùng kho dữ liệu công dân và doanh nghiệp sẽ tạo nền tảng để quy trình nộp - xử lý - trả kết quả được thực hiện hoàn toàn trực tuyến.

Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia đang được đẩy mạnh, giải quyết thủ tục hành chính “phi địa giới” trong chính quyền địa phương 2 cấp không chỉ là đổi mới phương thức làm việc của bộ máy hành chính, mà còn thể hiện quyết tâm của Chính phủ và chính quyền các cấp trong việc phục vụ người dân tốt hơn, hiệu quả hơn.

Đây cũng là biểu hiện sinh động của nền hành chính hiện đại, công khai, minh bạch, nơi mọi công dân đều được tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ công bằng nhau, không còn rào cản về địa giới hành chính.

Đình Hiệp