Hướng tới nền giáo dục hội nhập, công bằng và thực chất

Với quy mô giáo dục lớn nhất cả nước, Thủ đô đang tăng tốc hoàn thiện quy hoạch mạng lưới trường lớp, bảo đảm chỗ học cho học sinh, đồng thời triển khai hiệu quả các chính sách đột phá như miễn học phí và hỗ trợ bữa trưa bán trú. Tất cả nhằm hướng tới mục tiêu thiết lập một nền giáo dục hội nhập, công bằng và thực chất.

Phóng viên Báo Hànôịmới đã có cuộc trò chuyện với ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội về những kết quả nổi bật và định hướng chiến lược năm học mới.

Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội.

Dấu ấn chất lượng

- Năm học 2024 - 2025 đã khép lại. Trong bối cảnh Hà Nội tiếp tục chịu nhiều áp lực từ gia tăng dân số và quá tải trường lớp, xin ông cho biết những dấu ấn nổi bật của ngành Giáo dục Thủ đô trong năm học vừa qua?

- Hà Nội là địa phương có quy mô giáo dục lớn nhất cả nước, nên mỗi năm học trôi qua là một hành trình nỗ lực không ngừng để bảo đảm quyền học tập cho hơn 2,2 triệu học sinh. Năm học vừa qua, Hà Nội đạt nhiều kết quả tích cực cả về quy mô và chất lượng.

Dù áp lực rất lớn nhưng ngành Giáo dục Hà Nội đã tổ chức kỳ thi vào lớp 10 trung học phổ thông và kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông bảo đảm khách quan, minh bạch và an toàn. Điểm nhấn ấn tượng của Hà Nội trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025 là số bài thi đạt điểm 10 tăng mạnh so với năm 2024.

Năm nay, toàn thành phố có 1.583 bài thi đạt điểm 10, tăng mạnh so với con số 915 bài của năm 2024. Hầu hết các môn thi tốt nghiệp của học sinh Hà Nội đều có điểm trung bình cao hơn mức trung bình của cả nước. Số trường đạt tỉ lệ tốt nghiệp 100% là 200 trường, tăng 6 trường so với năm học trước. Những con số ấy không đơn thuần phản ánh thành tích, mà là nỗ lực bền bỉ của thầy trò toàn ngành.

- Năm học 2024 - 2025 là năm cuối cùng của chu kỳ đầu tiên thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Là địa phương có quy mô giáo dục lớn, Hà Nội đã triển khai chương trình này ra sao để vừa bảo đảm yêu cầu đổi mới, vừa phù hợp với điều kiện thực tiễn?

- Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đặt học sinh làm trung tâm, phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện - đây cũng là tinh thần mà Hà Nội đặc biệt quán triệt tới toàn đội ngũ. Năm học vừa qua, tất cả các cấp học đều triển khai đồng bộ chương trình mới với hiệu quả và chất lượng tốt. Các nhà trường đều chủ động xây dựng kế hoạch dạy học tích hợp, liên môn; tổ chức các chuyên đề giáo dục giá trị sống, lịch sử địa phương, văn hóa truyền thống...

Giáo viên được bồi dưỡng thường xuyên để đáp ứng yêu cầu mới, trong đó có các lớp nâng cao năng lực dạy học phân hóa, xây dựng học liệu, đổi mới kiểm tra đánh giá. Điều đáng nói là các trường đã chủ động đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng phát triển phẩm chất người học thay vì tập trung trang bị kiến thức. Sự thay đổi này đã dần trở thành nếp, tạo nên chuyển động tích cực ở mỗi nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng ở mỗi giờ dạy.

- Chuyển đổi số là một trụ cột quan trọng của giáo dục hiện đại. Vậy Hà Nội đã tận dụng công nghệ như thế nào để nâng cao chất lượng dạy và học, thưa ông?

- Hà Nội tiếp tục là địa phương đi đầu cả nước trong chuyển đổi số giáo dục. Năm học 2024 - 2025, gần 100% trường học đã sử dụng sổ điểm và học bạ điện tử. Riêng bậc tiểu học có tỉ lệ áp dụng học bạ điện tử đạt tới 97,64%. Việc tích hợp công nghệ vào quản lý giáo dục giúp giảm thời gian làm hồ sơ, báo cáo, đồng thời tăng cường tính minh bạch và liên thông giữa phụ huynh - giáo viên - nhà trường.

Ngoài ra, Thành phố đã triển khai hiệu quả các phần mềm hỗ trợ dạy học trực tuyến, xây dựng ngân hàng học liệu số, thư viện mở... Các trường cũng khai thác tối đa các nền tảng số để tổ chức kiểm tra, đánh giá trực tuyến - điều này không chỉ nhằm thích ứng trong tình huống khẩn cấp như dịch bệnh, thiên tai, mà còn là hướng đi tất yếu khi Hà Nội đang nỗ lực xây dựng xã hội học tập, tham gia mạng lưới “Thành phố học tập” của UNESCO.

- Giáo viên luôn là yếu tố then chốt quyết định chất lượng giáo dục. Trong bức tranh phát triển toàn diện của giáo dục Thủ đô, đội ngũ nhà giáo đã được Hà Nội quan tâm, đầu tư như thế nào?

- Chúng tôi xác định rõ: Muốn đổi mới giáo dục thành công thì cốt lõi vẫn là con người. Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường tổ chức bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên. Tính đến cuối tháng 5-2025, Hà Nội có hơn 127.600 giáo viên. Tỉ lệ đạt chuẩn đào tạo ở các cấp học đều cao. Trong đó cấp trung học phổ thông đạt 100%; tỉ lệ này ở trung học cơ sở là 99%; tiểu học là 92,05% và mầm non là 81%.

Ngành Giáo dục Hà Nội cũng phối hợp với các trường sư phạm để tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực sư phạm theo hướng hội nhập, đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ quản lý các trường cũng được bồi dưỡng kiến thức lý luận chính trị, tin học, ngoại ngữ, kỹ năng quản trị trường học theo hướng hiện đại, minh bạch và lấy người học làm trung tâm.

Kiểm tra cơ sở vật chất chuẩn bị năm học mới ở Trường THCS Hoàng Hoa Thám (phường Ngọc Hà). Ảnh: Quang Thái

Kỳ vọng chuyển mình toàn diện

- Việc xây dựng trường chuẩn quốc gia được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm tạo ra những “sản phẩm giáo dục đạt chuẩn” cho Thủ đô. Xin ông cho biết kế hoạch và giải pháp của Hà Nội với nội dung này?

- Tính đến hết năm học 2024 - 2025, Hà Nội có 1.767/2.841 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỉ lệ 62,2%, trong đó, khối công lập đạt 76,8%. Mục tiêu đặt ra là đến cuối năm 2025, tỉ lệ này đạt từ 80 - 85%, bảo đảm thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVII và giải quyết dứt điểm việc thiếu trường, lớp học tại một số địa bàn. Để đạt mục tiêu này, toàn ngành đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ xây dựng kế hoạch công nhận mới 117 trường, đồng thời công nhận lại 426 trường trong năm nay.

Chúng tôi tập trung vào chất lượng thực chất chứ không chạy theo chỉ tiêu. Việc nâng cấp cơ sở vật chất, cải tạo phòng học, nhà vệ sinh, thư viện, phòng chức năng, sân chơi bãi tập... đang được đẩy mạnh, đặc biệt tại khu vực nội thành, nơi đông dân cư. Hà Nội cũng tăng cường kiểm tra, rà soát để duy trì chất lượng trường đạt chuẩn; nếu trường không còn đạt tiêu chí, chúng tôi không ngần ngại đưa ra khỏi danh sách trường chuẩn.

- Từ năm học 2025 - 2026, trẻ mầm non và học sinh phổ thông trên cả nước được miễn học phí. Riêng tại Hà Nội, học sinh tiểu học còn được hỗ trợ bữa ăn bán trú. Ông đánh giá như thế nào về tác động của hai chính sách này đối với học sinh Thủ đô trong năm học mới?

- Hai chính sách này là bước tiến lớn, mang tính nhân văn sâu sắc, thể hiện trách nhiệm của Thành phố trong việc chăm lo cho thế hệ tương lai. Việc miễn học phí giúp xóa bỏ rào cản kinh tế đối với những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, tạo điều kiện để tất cả học sinh được đến trường, không bị đứt gãy việc học.

Chính sách hỗ trợ ăn trưa cho học sinh tiểu học là điểm nhấn nổi bật trong năm học mới. Với mức hỗ trợ 20.000 - 30.000 đồng/ngày tùy khu vực, phụ huynh bớt áp lực chi phí, học sinh được bảo đảm bữa ăn đủ chất, từ đó học tập tốt hơn. Chúng tôi tin rằng, chính sách này sẽ góp phần nâng tỉ lệ học sinh học 2 buổi/ngày, tăng khả năng tiếp cận giáo dục toàn diện, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục bậc tiểu học.

- Với vai trò là người đứng đầu ngành Giáo dục Hà Nội, ông kỳ vọng điều gì ở năm học 2025 - 2026?

- Với sự đồng lòng, quyết tâm cao, toàn ngành kỳ vọng năm học 2025 - 2026 sẽ tiếp tục là bước chuyển mạnh mẽ của Giáo dục Thủ đô, không chỉ tập trung mở rộng quy mô trường lớp, bảo đảm điều kiện học tập cho học sinh, mà còn chú trọng đến chất lượng, môi trường sư phạm và sự hài lòng của người học, người dạy.

Tôi mong đội ngũ thầy cô sẽ tiếp tục là những người truyền cảm hứng tích cực, là “người đồng hành” với học sinh, đặc biệt trong giai đoạn các em phải thích ứng với nhiều thay đổi và cả những áp lực từ cuộc sống hiện đại.

Với học sinh, tôi mong các em luôn giữ vững khát vọng học tập, lòng biết ơn và tinh thần trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Còn với các bậc phụ huynh, tôi kỳ vọng sự đồng hành, sẻ chia trong từng quyết sách giáo dục. Giáo dục không thể thành công nếu thiếu mối liên kết chặt chẽ giữa nhà trường - gia đình - xã hội.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Hồng Hạnh