Hướng tới mục tiêu Net Zero: Doanh nghiệp Việt trên hành trình chuyển đổi xanh

Đây là nhận định đưa ra tại Tại tọa đàm “Hướng tới mục tiêu Net Zero – Cơ hội và thách thức” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức chiều 17/10.

Các đại biểu chụp hình lưu niệm tại buổi tọa đàm. Ảnh: Khánh Duy

Doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Phương Nam - Tổng Giám đốc Công ty Tư vấn và Dịch vụ Đổi mới khí hậu KLINOVA, đơn vị chuyên tư vấn chiến lược giảm phát thải, chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn chia sẻ góc nhìn từ thực tiễn triển khai các dự án khí hậu tại Việt Nam.

Ông Nam nhấn mạnh, để đạt được mục tiêu Net Zero, toàn bộ cộng đồng doanh nghiệp, từ sản xuất đến tài chính, dịch vụ đều phải tham gia tích cực. Khách hàng của KLINOVA rất đa dạng, từ doanh nghiệp sản xuất, ngân hàng đến các doanh nghiệp FDI đang hoạt động tại Việt Nam, họ đều đang chung tay giảm phát thải, hướng tới phát triển bền vững.

Theo ông Nguyễn Phương Nam, sau khi Thủ tướng Chính phủ đưa ra cam kết tại COP26, hàng loạt chính sách, văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành, tạo hành lang pháp lý cho tiến trình Net Zero.

Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhiều bộ, ngành khác cũng đã chủ động tham gia: Bộ Tài chính xây dựng Đề án phát triển thị trường carbon (Quyết định số 232/QĐ-TTg, năm 2025); Ngân hàng Nhà nước ban hành Quyết định số 1408/QĐ-NHNN năm 2023 thúc đẩy tín dụng xanh; đồng thời, các chính sách phân loại hoạt động kinh tế xanh cũng đang được hoàn thiện.

Những bước đi này thể hiện rõ ý chí và sự đồng hành của Chính phủ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp trên con đường chuyển đổi xanh.

"Nếu như trước năm 2020, phần lớn nỗ lực giảm phát thải của Việt Nam dựa vào nguồn hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế, thì sau cam kết Net Zero, các doanh nghiệp trong nước đã chủ động hơn, coi chuyển đổi xanh không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là lợi thế cạnh tranh trên bản đồ kinh tế toàn cầu", ông Nam chia sẻ.

Tổng Giám đốc Công ty Tư vấn và Dịch vụ Đổi mới khí hậu KLINOVA Nguyễn Phương Nam phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Tháng 4/2025, Hội Doanh nghiệp Xanh TP. Hồ Chí Minh được thành lập, quy tụ nhiều doanh nghiệp tiên phong như Vinamilk, Phúc Khang cùng các tập đoàn cà phê, chè lớn trong nước. Những doanh nghiệp này đã áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải và triển khai nhiều hoạt động phát triển bền vững.

"Ba năm trở lại đây, không chỉ doanh nghiệp lớn mà cả doanh nghiệp vừa và nhỏ đều đang chuyển đổi xanh một cách thực chất, có chiến lược và kế hoạch hành động bài bản.

Điều này không chỉ giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu Net Zero 2050 mà còn tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng quốc tế," ông chia sẻ.

Cần tháo gỡ khó khăn về vốn và chính sách

Theo ông Nam, dù đạt được nhiều kết quả tích cực, quá trình hiện thực hóa Net Zero vẫn còn không ít thách thức. Khung pháp lý và các quy định liên quan đến môi trường, khí hậu đang thay đổi nhanh chóng, khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc cập nhật và tuân thủ.

Ông cho rằng chỉ trong ba năm gần đây đã có rất nhiều luật, nghị định, thông tư mới được ban hành. Doanh nghiệp, đặc biệt là khối vừa và nhỏ, khó có thể đáp ứng đầy đủ trong thời gian ngắn. Trong khi đó, các chính sách hỗ trợ và ưu đãi cho chuyển đổi xanh vẫn chưa thực sự đi vào thực tế.

Khó khăn lớn nhất hiện nay nằm ở nguồn vốn và cơ chế ưu đãi. Đầu tư cho công nghệ sạch và sản xuất xanh đòi hỏi nguồn lực lớn, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tiếp cận được tín dụng xanh hay các gói hỗ trợ tài chính.

Một doanh nghiệp không thể tự mình gánh toàn bộ chi phí cho chuyển đổi xanh, nếu các nguồn vốn hỗ trợ không đến kịp, họ buộc phải ưu tiên duy trì sản xuất trước khi nghĩ đến phát triển bền vững.

Ông Nam đề xuất cần có các chính sách hỗ trợ kịp thời và thiết thực hơn, đặc biệt về lãi suất, thuế và tín dụng xanh. Đồng thời, đơn giản hóa thủ tục hành chính, báo cáo môi trường để doanh nghiệp có thể tập trung nguồn lực cho đổi mới sáng tạo.

Đặc biệt, trong bối cảnh địa chính trị thế giới còn nhiều biến động, doanh nghiệp rất cần một môi trường chính sách ổn định, minh bạch và nhất quán để yên tâm đầu tư dài hạn cho mục tiêu Net Zero, ông Nam đề xuất.

Mạnh Hưng