Hướng dẫn mới về điều kiện nhập quốc tịch Việt Nam và giữ quốc tịch nước ngoài

Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 191/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Quốc tịch Việt Nam.

Nghị định gồm sáu chương, 38 Điều, hướng dẫn nhiều quy định mới tại Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quốc tịch 2025 mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 9.

Đoàn kiều bào từ 24 quốc gia trong một chuyến thăm đảo Trường Sa. Ảnh:NVCC

Hướng dẫn về điều kiện nhập quốc tịch Việt Nam

Điều 19 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) quy định 5 điều kiện để công dân nước ngoài và người không quốc tịch được nhập quốc tịch Việt Nam.

Thứ nhất, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật Việt Nam, trừ trường hợp là người chưa thành niên xin nhập quốc tịch Việt Nam theo cha hoặc mẹ, người chưa thành niên có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam;

Thứ hai, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật Việt Nam; tôn trọng văn hóa, truyền thống, phong tục, tập quán của dân tộc Việt Nam;

Thứ ba, biết tiếng Việt đủ để hòa nhập vào cộng đồng Việt Nam;

Thứ tư, đang thường trú ở Việt Nam;

Thứ năm, thời gian thường trú ở Việt Nam từ 05 năm trở lên tính đến thời điểm xin nhập quốc tịch Việt Nam;

Cuối cùng là có khả năng bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam.

Trong đó, Nghị định 191/2025 đã hướng dẫn rõ "biết tiếng Việt đủ để hòa nhập vào cộng đồng Việt Nam" là khả năng nghe, nói, đọc, viết bằng tiếng Việt phù hợp với môi trường sống và làm việc của người xin nhập quốc tịch Việt Nam.

Khả năng bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam của người xin nhập quốc tịch Việt Nam được chứng minh bằng tài sản, nguồn thu nhập hợp pháp của người đó hoặc sự bảo lãnh của tổ chức, cá nhân tại Việt Nam.

Người xin nhập quốc tịch Việt Nam mà không được miễn điều kiện về thường trú phải là người đang thường trú tại Việt Nam và đã được cơ quan công an có thẩm quyền của Việt Nam cấp thẻ thường trú.

Thời gian thường trú tại Việt Nam của người xin nhập quốc tịch Việt Nam được tính từ ngày người đó được cấp thẻ thường trú.

Cũng theo Luật Quốc tịch Việt Nam 2008 (sửa đổi năm 2025) với một số đối tượng đặc biệt thì luật quy định họ được miễn một số điều kiện.

Trong đó, người có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam; có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chỉ cần đáp ứng 2 điều kiện đầu tiên là có năng lực hành vi dân sự và tuân thủ hiến pháp, pháp luật...

Theo hướng dẫn tại Nghị định, người có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam phải là người được tặng thưởng Huân chương, Huy chương, danh hiệu cao quý khác của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam hoặc được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam xác nhận về công lao đặc biệt đó trên cơ sở hồ sơ, ý kiến của cơ quan, tổ chức có liên quan và quy định của pháp luật chuyên ngành

Ngoài ra, các trường hợp có lợi cho Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam bao gồm:

Người có tài năng vượt trội trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế, pháp luật, văn hóa, xã hội, nghệ thuật, thể thao, y tế, giáo dục hoặc các lĩnh vực khác đã được cơ quan quản lý Nhà nước cấp bộ xác nhận về tài năng; hoặc được giải thưởng quốc tế, huân chương, huy chương và có cơ sở cho thấy người đó sẽ đóng góp tích cực, lâu dài cho sự phát triển lĩnh vực nói trên của Việt Nam;

Doanh nhân, nhà đầu tư là cá nhân có hoạt động kinh doanh, đầu tư tại Việt Nam đã được cơ quan quản lý Nhà nước cấp bộ xác nhận về việc người đó sẽ đóng góp tích cực, lâu dài cho sự phát triển của Việt Nam.

Được cam kết về điều kiện giữ quốc tịch nước ngoài

Một trong những điểm mới tại Luật Quốc tịch sửa đổi năm 2025 đó là luật quy định với những đối tượng đặc biệt như người có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam... thì sẽ được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng hai điều kiện sau và được Chủ tịch nước cho phép: (i) Việc giữ quốc tịch nước ngoài phù hợp với pháp luật của nước đó; (ii) Không sử dụng quốc tịch nước ngoài để gây phương hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, xâm hại an ninh, lợi ích quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Để chứng minh các điều kiện này, khoản 3 Điều 13 Nghị định 191 quy định người xin nhập quốc tịch phải nộp giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp về việc giữ quốc tịch nước ngoài phù hợp với pháp luật của nước đó.

Đáng chú ý, trường hợp pháp luật nước ngoài không quy định việc cấp loại giấy tờ này thì người đó phải có bản cam đoan về việc cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không quy định việc cấp loại giấy tờ này và việc xin giữ quốc tịch nước ngoài khi nhập quốc tịch Việt Nam là phù hợp với pháp luật của nước ngoài đó.

Ngoài ra, người xin giữ quốc tịch phải làm bản cam kết không sử dụng quốc tịch nước ngoài để gây phương hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; xâm hại an ninh, lợi ích quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trường hợp không đáp ứng đủ các điều kiện, giấy tờ nêu trên thì sẽ phải thôi quốc tịch nước ngoài khi xin nhập quốc tịch Việt Nam.

HUỲNH THƠ