'Hòn ngọc Viễn đông' thời kỳ mới

Xoay quanh câu chuyện này, lãnh đạo TPHCM và các chuyên gia, nhà khoa học đã có những kiến giải nhằm giúp thành phố xác định những trọng tâm, trọng điểm để triển khai thực hiện các nhiệm vụ then chốt trong giai đoạn tới.

PHẢI LÀ NƠI “THỊ TRƯỜNG NHẤT”
TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai thực hiện
Nghị quyết 98 của Quốc hội

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc là cơ hội để TPHCM thực hiện khát vọng phát triển lâu nay. Khát vọng vốn đã có, bây giờ là thời điểm TPHCM biến khát vọng thành hiện thực. Sau 50 năm xây dựng và phát triển, trải qua những bước thăng trầm, TPHCM đã khẳng định vị trí, vai trò là vùng kinh tế động lực đối với Nam bộ và cả nước. Đã có lúc TPHCM đóng góp trên 20% GDP cả nước, 30% ngân sách, 25% giá trị xuất khẩu - thương mại.

Việc thực hiện khát vọng của TPHCM không phải là giấc mơ hão huyền mà là có nền tảng thực tiễn. Vị trí địa kinh tế, hạ tầng kinh tế, tiềm lực khoa học công nghệ hay nguồn nhân lực thì TPHCM đều có ưu thế để phát triển. Điều này đã được chứng minh ngay trong giai đoạn phục hồi hậu COVID-19 mà nhiều nơi khác không có được. Bằng lợi thế này, nếu trong kỷ nguyên mới mà thực hiện theo phương châm “chuyển nhanh mô hình tăng trưởng đi vào sáng tạo, chuyển đổi kinh tế số, kinh tế xanh”, TPHCM sẽ có điều kiện nhanh nhất để tiến vào kỷ nguyên mới so với nhiều địa phương khác.

Giai đoạn 2026 – 2035, chứ không phải giai đoạn 5 năm tới có ý nghĩa quyết định với sự nghiệp đưa nước ta trở thành nước công nghiệp và phải là giai đoạn thể hiện cao nhất khát vọng vươn lên của dân tộc. Vì vậy, cần xác định vai trò của TPHCM trong 10 năm tới theo đúng tinh thần nghị quyết của Bộ Chính trị.

Trong kỷ nguyên vươn mình này, điều đầu tiên, tốc độ tăng trưởng của TPHCM ít nhất phải gấp 1,2 - 1,5 lần mức bình quân cả nước. Đặc biệt là trong giai đoạn 2026 – 2030, 2030 – 2035 phải đạt ở mức độ hai con số. TPHCM đã có giai đoạn tăng trưởng hai con số nhưng bây giờ mức hai con số ấy phải “mập” hơn trước thì mới đạt được “mục tiêu vươn mình”.

Thứ hai, hoạt động kinh tế trên địa bàn TPHCM phải là nơi “thị trường nhất” so với cả nước. Có nghĩa là định chế gì vận hành của thị trường mà chúng ta tiếp nhận được nhưng chưa làm phổ biến trên cả nước thì có thể làm sandbox (thí điểm) ở TPHCM để tận dụng tối đa các công cụ thị trường trong vận hành, phát triển.

Thứ ba, phải đi đầu trong kinh tế số, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đặc biệt là chuyển đổi kinh tế. Trong tương lai, TPHCM sẽ huy động, khai thác trở thành nơi phát triển trên không gian số, hình thành không gian văn hóa sáng tạo trong mọi mặt đời sống xã hội. Thời gian tới TPHCM phải khai thác cho được không gian trên cao và không gian ngầm. Các loại không gian này sẽ chi phối phát triển thành phố. Vài năm nữa thôi, đời sống xã hội – kinh tế hoạt động trên không gian số và cùng với đó phải đẩy nhanh, hình thành được không gian văn hóa sáng tạo để cân bằng sự phát triển trong tương lai.

TPHCM tự tin bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Với những mục tiêu như vậy, TPHCM cần làm gì trong kỷ nguyên mới? Thành phố lâu nay khổ sở với chuyện “cái mới thì nhiều, cái cũ còn tồn tại xử lý mãi không được, trong khi lại phát sinh khó khăn”. Do đó, thành phố phải tập trung xử lý nhanh, hiệu quả các công trình, dự án đang tồn đọng liên quan đến pháp lý, quy hoạch treo trong các năm 2025 – 2027. Nếu làm dứt điểm cái này thì không chỉ xử lý vấn đề lãng phí mà còn bơm dòng vốn cực lớn vào nền kinh tế. Đầu năm 2025 “gỡ” được điều này thì hàng trăm ngàn tỷ đồng sẽ bơm vào thúc đẩy kinh tế, tạo dòng vốn cực lớn. Ít nơi nào mà tiền “ngồi chờ” để triển khai như tại TPHCM.

Nắm bắt cơ hội, thực hiện khát vọng xây dựng TPHCM thành đô thị toàn cầu, văn minh, hiện đại, có mức sống cao ngang tầm các đô thị lớn trên thế giới có lẽ là hành động bây giờ hoặc không bao giờ nếu bỏ lỡ cơ hội.

GIẢI QUYẾT VƯỚNG MẮC, TỒN ĐỌNG
PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Trợ lý Bí thư Thành ủy TPHCM

Để thành phố tự tin cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới bắt đầu từ năm 2026, tức từ Đại hội XIV của Đảng, TPHCM chọn chủ đề năm 2025 “Tập trung sắp xếp tổ chức bộ máy tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; đẩy mạnh chuyển đổi số, triển khai Nghị quyết 98; giải quyết cơ bản những vướng mắc, tồn đọng của thành phố”.

Thành tố “giải quyết cơ bản những vướng mắc, tồn đọng” được thống nhất bổ sung vào sau đó nhằm để thành phố quyết tâm giải quyết những “gánh nặng” vốn đã kiên trì giải quyết những năm qua.

Dù chưa hài lòng với hạ tầng của TPHCM nhưng nhìn chung hệ thống cầu đường trên địa bàn có sự thay đổi rất lớn khi thành phố đã làm được rất nhiều cây cầu, mở rộng các tuyến đường và xây dựng được khoảng 5.000 phòng học và hơn 10 bệnh viện. Nguồn lực đầu tư trong thời gian qua rất lớn. Tuy nhiên, so với kỳ vọng thì TPHCM vẫn chưa đạt được và đang làm rất nỗ lực.

Khái quát như vậy để chúng ta có thêm niềm tin là TPHCM đang rất tự tin cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc. Để bước vào kỷ nguyên mới này, thành phố nghiên cứu thực hiện phương pháp “3-3-3”. Cụ thể, có “3 đột phá” chiến lược làm nền tảng cần phải bám sát, kiên trì thực hiện. Đó là đột phá về thể chế. TPHCM phải tiếp tục đeo đuổi để có Luật Đô thị đặc biệt nhằm phù hợp với một chính quyền đặc biệt tương xứng với quy mô kinh tế và dân số; tiếp tục đầu tư hạ tầng và phải có cơ chế, điều kiện phù hợp với nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cùng với đó là thực hiện “3 tăng tốc”: tăng tốc trên cơ sở khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; tăng tốc về các dịch vụ chất lượng cao (y tế, giáo dục, logistics, tài chính…); đi liền với hệ sinh thái để phục vụ cho Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM trong thời gian tới. “3 bền vững” cần quan tâm là: chuyển đổi xanh; phát triển văn hóa theo hướng truyền thống và công nghiệp văn hóa; phát triển du lịch.

LIÊN KẾT VÙNG
TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM

TPHCM và vùng Đông Nam bộ là nơi cảm nhận rõ nhất sự chuyển động mạnh mẽ trong việc chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới. TPHCM có những tiềm năng, cơ hội nhưng cũng nhận thức rõ những tồn tại phải đối mặt. Những năm qua, thành phố tập trung, nỗ lực chuẩn bị các tiền đề quan trọng cũng như lượng hóa để bước vào giai đoạn mới, trong đó có việc đẩy mạnh thực hiện hoặc hoàn thành các dự án giao thông trọng điểm trên địa bàn như tuyến Vành đai 2, Vành đai 3, tuyến metro số 1… Cùng với đó là “giải” bài toán xóa gần 48.000 căn nhà trên và ven kênh, rạch; huy động chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, kết nối các viện, trường đại học hàng đầu thế giới...

Những bước chuyển mình trên cho thấy TPHCM đang tập trung mạnh mẽ cùng với vùng Đông Nam bộ để chuẩn bị cho giai đoạn này, đồng thời qua đó tạo sự hứng khởi cho các nhà khoa học cùng suy nghĩ, nghiên cứu và cống hiến cho thành phố.

Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi

Khi đất nước, dân tộc bước vào kỷ nguyên mới, câu hỏi đặt ra là thành phố sẽ nằm ở đâu trong hành trình này? Nói theo ngôn ngữ bóng đá, thành phố xác định mình phải nằm trong đội hình chính và phải đá tiền đạo. Đây như là sứ mệnh, trách nhiệm của TPHCM và thành phố không chỉ làm việc này một mình mà đặt mình trong vùng Đông Nam bộ, Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam.

Thời gian qua, những thuật ngữ mới như cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế số đã được nhắc đến rất nhiều. Tuy nhiên, trong bối cảnh đó, nội hàm, trọng tâm, bước đi, lộ trình, kết quả đạt được nhiều khi chưa rõ ràng. Do vậy, khi bước vào kỷ nguyên mới thì phải xác định cho được nội hàm, các trụ cột trọng tâm tại TPHCM, tại Đông Nam bộ, tại Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam và tiếp đó là bàn đến cách làm, lộ trình và kết quả đạt được theo từng mốc thời gian cùng phương thức phối hợp với nhau để thực hiện.

Có những việc cần làm ngay để đạt được mục tiêu trước mắt nhằm tạo nền tảng. Cũng có những việc mang tầm chiến lược cần thực hiện và đạt được trong những mốc thời gian về sau. Khi đã xác định rõ được nội hàm, trọng tâm rồi thì cách thức thực hiện và phối hợp, tổ chức nguồn lực cũng rất quan trọng.

Luôn đặt mình trong bối cảnh chung của vùng Đông Nam bộ và Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam, TPHCM sẽ nỗ lực hợp tác với các địa phương, các lực lượng, đồng thời cũng nhận nhiệm vụ làm cầu nối trong hợp tác quốc tế nhằm huy động nguồn lực để thực hiện các công việc.

NGÔ TÙNG (Ghi)