Hỗn loạn trên đường phố Hàn Quốc khi tổng thống tuyên bố thiết quân luật
Tối 3/12 (giờ Việt Nam), truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin Tổng thống Hàn Quốc - Yoon Suk Yeol đã gây bất ngờ khi tuyên bố thiết quân luật khẩn cấp toàn quốc, cáo buộc phe đối lập phá hoại quốc hội và chỉ trích 'các lực lượng chống chính phủ' ở đất nước ông.
Bài phát biểu gây sốc vào đêm khuya để ban bố tình trạng thiết quân luật của tổng thống nước này đã gây ra tình trạng hỗn loạn trên đường phố ở thủ đô Seoul, nơi đám đông công dân tức giận đã đụng độ với cảnh sát chống bạo động và lực lượng an ninh bên ngoài tòa nhà quốc hội.
Quân đội Hàn Quốc tuyên bố rằng theo thiết quân luật, quốc hội và các cuộc tụ họp chính trị khác có thể gây ra 'sự hỗn loạn xã hội' sẽ bị đình chỉ và bất kỳ ai bị phát hiện vi phạm các quy định đều có thể bị bắt mà không cần lệnh.
Trong bài phát biểu của mình, ông Yoon đã tuyên bố mạnh mẽ 'bảo vệ Cộng hòa Hàn Quốc tự do khỏi mối đe dọa... và bảo vệ trật tự hiến pháp'.
'Không quan tâm đến sinh kế của người dân, đảng đối lập đã làm tê liệt chính quyền chỉ vì mục đích luận tội, điều tra đặc biệt và che giấu nhà lãnh đạo của họ khỏi công lý... Thông qua thiết quân luật này, tôi sẽ xây dựng lại và bảo vệ nước Cộng hòa Hàn Quốc tự do, nơi đang rơi vào vực thẳm của sự hủy diệt quốc gia', - ông chủ Nhà Xanh tuyên bố.
Bài phát biểu đã ngay lập tức gây ra làn sóng phẫn nộ khi những công dân bất mãn diễu hành đến tòa nhà quốc hội ở thủ đô.
Sau đó, chủ tịch quốc hội triệu tập cuộc họp khẩn, tuyên bố luật này là vô hiệu khi các nhà lập pháp bỏ phiếu ngăn chặn với sự ủng hộ nhất trí của 190 thành viên có mặt. Tuy nhiên, quân đội Hàn Quốc đã tuyên bố sẽ duy trì thiết quân luật cho đến khi chính tổng thống Yoon bãi bỏ.
Kể từ khi nhậm chức vào năm 2022, ông Yoon đã phải vật lộn để thúc đẩy chương trình nghị sự của mình chống lại một quốc hội do phe đối lập kiểm soát, làm dấy lên nghi ngờ rằng việc thực hiện thiết quân luật đột ngột là một động thái chính trị để thực thi quyền lực lớn hơn của ông.
Sự ủng hộ dành cho ông cũng đã giảm sút trong thời gian gần đây trong bối cảnh nhiều vụ bê bối chính trị xảy ra với các chính trị gia thân cận của ông, với việc phe đối lập tìm cách luận tội các thành viên nội các vì không điều tra vợ của tổng thống Yoon về các cáo buộc tham nhũng và có hoạt động môi giới gây ảnh hưởng.
Quốc tế bị sốc
Động thái này khiến cả Hàn Quốc - quốc gia với hơn 50 triệu dân bị sốc cũng như gây bất ngờ cho cộng đồng quốc tế trong bối cảnh căng thẳng đang gia tăng với Triều Tiên.
Những hình ảnh gây sốc cho thấy hàng trăm cảnh sát chống bạo động và cảnh sát vũ trang đẩy lùi những người đang tức giận tụ tập bên ngoài quốc hội ngay sau khi bài phát biểu của tổng thống Yoon được phát sóng trên toàn quốc.
Trong khi đó, các đoạn video lan truyền trên mạng xã hội đã ghi lại khoảnh khắc trực thăng hạ cánh trên đỉnh tòa nhà quốc hội trước khi quân đội bố ráp và bắt đầu phong tỏa địa điểm này.
Các cảnh quay và hình ảnh khác sau đó cho thấy những người lính được trang bị vũ khí hạng nặng tuần tra qua các hành lang của quốc hội. Các trợ lý của quốc hội đã được nhìn thấy đang cố gắng đẩy lùi những người lính bằng cách phun bình chữa cháy.
Tuyên bố của ông Yoon đã vấp phải sự phản đối ngay lập tức từ các chính trị gia, bao gồm cả Han Dong-hoon - lãnh đạo Đảng Quyền lực nhân dân – đảng của chính ông. Han Dong-hoon gọi quyết định này là "sai" và tuyên bố sẽ "chấm dứt nó cùng với người dân".
Lãnh đạo phe đối lập Lee Jae-myung, người đã thua sít sao trước Yoon trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2022, đã gọi thông báo này là "bất hợp pháp và vi hiến".
Hiến pháp Hàn Quốc quy định rằng tổng thống có thể ban bố thiết quân luật khi được coi là cần thiết để đối phó với mối đe dọa quân sự hoặc để duy trì an toàn và trật tự công cộng bằng cách huy động lực lượng quân sự.
Nhưng không rõ tuyên bố thiết quân luật của Yoon sẽ có hiệu lực trong bao lâu.
Khi tổng thống ban bố thiết quân luật, phải thông báo cho quốc hội về quyết định này, sau đó quốc hội có thể bỏ phiếu về việc có nên duy trì thiết quân luật hay không.
Tổng thống phải tuân thủ khi quốc hội - nơi đảng đối lập hiện đang nắm đa số - yêu cầu dỡ bỏ thiết quân luật bằng đa số phiếu bầu của các thành viên.
Quốc hội, với 190 trong số 300 thành viên có mặt, đã thông qua một nghị quyết yêu cầu dỡ bỏ thiết quân luật. 'Trong số 190 thành viên có mặt, 190 người ủng hộ, tôi tuyên bố rằng nghị quyết kêu gọi dỡ bỏ thiết quân luật khẩn cấp đã được thông qua' - Chủ tịch quốc hội Woo Won-shik cho biết.
Nhưng trong một diễn biến khác, quân đội Hàn Quốc tuyên bố rằng thiết quân luật sẽ vẫn có hiệu lực cho đến khi chính tổng thống Yoon dỡ bỏ. Bộ quốc phòng đã nói với truyền thông Hàn Quốc: 'Chúng tôi sẽ duy trì lệnh thiết quân luật cho đến khi tổng thống dỡ bỏ nó'.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã ban bố tình trạng thiết quân luật khẩn cấp, nhấn mạnh rằng biện pháp này là cần thiết để bảo vệ đất nước khỏi các thế lực 'chống nhà nước' trong chính quốc gia của ông
Theo thiết quân luật, chỉ huy thiết quân luật, do tổng thống bổ nhiệm theo đề xuất của bộ trưởng quốc phòng trong số các tướng lĩnh đang tại ngũ, có quyền thực hiện các hành động liên quan đến bắt giữ người, khám xét và tịch thu, ngăn hoạt động báo chí và hội họp. Chỉ huy có thẩm quyền đối với mọi vấn đề hành chính và tư pháp.
'Mọi hoạt động chính trị, bao gồm hoạt động của quốc hội, hội đồng địa phương, đảng phái chính trị và hiệp hội chính trị, cũng như các cuộc hội họp và biểu tình, đều bị nghiêm cấm' - chỉ huy Park An-su cho biết trong một tuyên bố, đồng thời nói thêm: 'Mọi phương tiện truyền thông và ấn phẩm đều phải chịu sự kiểm soát của bộ tư lệnh thiết quân luật'.
Nền chính trị Hàn Quốc chao đảo
Tổng thống Yoon là một công tố viên chuyên nghiệp được bầu vào tháng 5 năm 2022 với tỷ lệ chênh lệch chưa đến 1%, đã không được lòng rộng rãi trong dân chúng, với tỷ lệ ủng hộ của ông dao động ở mức khoảng 20% trong nhiều tháng.
Đảng Quyền lực nhân dân (PPP) của ông đã phải chịu thất bại trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 4 năm nay, nhường quyền kiểm soát quốc hội đơn viện cho các đảng đối lập chiếm gần hai phần ba số ghế.
Sự ủng hộ của công chúng dành cho tổng thống Yoon đã giảm mạnh đặc biệt là do ông bác bỏ các lời kêu gọi điều tra độc lập về các vụ bê bối liên quan đến vợ ông và các quan chức cấp cao trong nội các khiến các đối thủ chính trị của ông nhanh chóng đưa ra những lời chỉ trích mạnh mẽ.
Tổng thống đã nhiều lần phủ quyết các dự luật do Đảng Dân chủ đối lập thông qua để bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt điều tra các hành vi sai trái bị cáo buộc của vợ ông, bao gồm cả cáo buộc thao túng giá cổ phiếu trước cuộc bầu cử của Yoon.
Phe đối lập cũng đã tìm cách luận tội các thành viên nội các, bao gồm cả người đứng đầu cơ quan kiểm toán của chính phủ, vì đã không điều tra đệ nhất phu nhân trong bối cảnh có các cáo buộc tham nhũng và môi giới gây ảnh hưởng.
Tuyên bố thiết quân luật của Yoon được đưa ra một ngày sau khi Đảng Dân chủ đối lập - đảng chiếm đa số trong quốc hội - đưa ra động thái luận tội một số công tố viên hàng đầu của Hàn Quốc trong bối cảnh cuộc điều tra hình sự đối với lãnh đạo của họ là ông Lee Jae-Myung đang diễn ra.
Phe đối lập coi các cuộc điều tra là một chiến dịch chính trị chống lại Lee Jae-Myung, người được coi là ứng cử viên sáng giá nhất cho cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo vào năm 2027 trong các cuộc thăm dò dư luận.
Các nghị sĩ đối lập tuần trước cũng đã cắt giảm ngân sách mà chính phủ và đảng cầm quyền đã đưa ra cho năm 2025.
Trong bài phát biểu gây sốc của mình, tổng thống Yoon tuyên bố: 'Quốc hội của chúng ta đã trở thành nơi ẩn náu của thế lực tìm cách làm tê liệt hệ thống tư pháp và hành chính và lật đổ trật tự dân chủ tự do của chúng ta'.
Ông cáo buộc các nhà lập pháp đối lập đã cắt giảm 'tất cả các ngân sách quan trọng cần thiết cho các chức năng cốt lõi của quốc gia, chẳng hạn như chống tội phạm ma túy và duy trì an ninh công cộng...’.
Ông Yoon tiếp tục cáo buộc phe đối lập, chiếm đa số trong quốc hội gồm 300 thành viên, là 'các thế lực chống nhà nước' và gọi quyết định của mình là 'không thể tránh khỏi'.
'Tôi sẽ đưa đất nước trở lại bình thường bằng cách loại bỏ các thế lực chống nhà nước càng sớm càng tốt', ông nói, đồng thời yêu cầu người dân 'tin tưởng vào ông' và 'chịu đựng một số bất tiện'.
Động thái của tổng thống Yoon là tuyên bố thiết quân luật đầu tiên kể từ khi đất nước dân chủ hóa vào năm 1987. Thiết quân luật gần đây nhất của đất nước là vào tháng 10 năm 1979.