Hơn 40% đất sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp bị thoái hóa

Thâm canh tăng vụ cũng là lý do khiến "sức khỏe" đất xuống cấp. Trong ảnh là nông dân huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp bên ruộng lúa vụ 3 năm 2024. Ảnh: Trung Chánh

Theo thống kê gần đây nhất, diện tích đất bị thoái hóa hiện nay chiếm đến 35,7% tổng diện tích tự nhiên cả nước. Trong số này có 43% diện tích đất bị thoái hóa là đất sản xuất nông nghiệp và 42% diện tích bị thoái hóa là đất lâm nghiệp.

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị Tổng kết, đánh giá và đề xuất xây dựng chương trình hành động quốc gia chống sa mạc hóa do Cục Lâm nghiệp phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Sinh thái và Môi trường rừng tổ chức sáng 20-12, tại Hà Nội, theo TTXVN.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, tính đến năm 2019, tổng diện tích đất bị thoái hóa cả nước là 11,8 triệu ha. Trong đó, đất bị suy thoái nặng là 1,2 triệu ha, suy thoái trung bình là 3,8 triệu ha, suy thoái nhẹ là 6,8 triệu ha. Vùng có diện tích đất suy thoái lớn nhất là Trung du miền núi phía Bắc; Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung; suy thoái ít nhất là Đồng bằng sông Cửu Long và không có diện tích đất bị suy thoái nặng.

Dù chưa phải xếp vào quốc gia bị ảnh hưởng nghiêm trọng về suy thoái đất và khô hạn, tuy nhiên Việt Nam đã sớm nhận diện nguy cơ và ký kết gia nhập Công ước chống sa mạc hóa của Liên Hợp quốc. Tham gia Công ước chống sa mạc hóa của Liên Hợp quốc (Công ước UNCCD), thực hiện cam kết, Thủ tướng chính phủ ban hành Chương trình hành động quốc gia chống sa mạc hóa giai đoạn 2006 - 2010 và định hướng đến năm 2020.

Việc điều tra, đánh giá đất thoái hóa và các nghiên cứu, chương trình, dự án, đề án phục hồi, cải tạo đất cũng đã được triển khai thực hiện ở các vùng ưu tiên. Sau 15 năm thực hiện, nguyên nhân sa mạc hóa do hoạt động của con người gây ra đã dần được khắc phục.

Trong giai đoạn này, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể như giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước; nghiên cứu cây trồng chịu hạn, chịu mặn; hệ thống hồ chứa nước đa mục tiêu phục vụ cho mùa khô; hệ thống kênh mương được kiên cố và mở rộng; kỹ thuật lâm sinh cải tiến.

Việc nâng cao hiệu quả khai thác các công trình thủy lợi, chủ động phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn cho sản xuất nông nghiệp đã góp phần quan trọng đảm bảo năng suất cây trồng và bảo vệ đất, đặc biệt những vùng đất bị sa mạc hóa, hoang mạc hóa, đất dốc vùng đồi núi và đất cát ven biển. Diện tích cây trồng cạn được áp dụng tưới tiết kiệm nước tăng đáng kể qua các năm. Từ 115.000 ha (năm 2015) lên 529.000 ha (2020) cây trồng được tưới tiết kiệm, tăng hơn 4,5 lần so với năm 2015.

Nguyên Tân