Hồi sinh di sản văn hóa bằng công nghệ

Ngày 16/5, người dân và du khách đến Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Hà Nội có nhiều bất ngờ thú vị khi thưởng lãm trưng bày chuyên đề đặc biệt “Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ”. Cùng với những hiện vật tiêu biểu, được chọn lọc từ khối di sản Phật giáo thời Lý đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia như: Đầu chim phượng, Lá đề chạm rồng, Hiện vật từ một phần mô hình tháp…, những giá trị đặc sắc nhất của nghệ thuật Phật giáo thời Lý trở nên sống động qua những diễn giải và trình chiếu bằng các kỹ thuật 3D mapping, hologram, digital revival, gauze projection...

Về sự kiện này, TS Nguyễn Văn Đoàn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia cho biết, trưng bày chuyên đề “Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ” là hoạt động nhiều ý nghĩa, được Bảo tàng Lịch sử quốc gia phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Văn minh Châu Á, Công ty TNHH C.M.Y.K. Việt Nam tổ chức nhân Ngày Quốc tế Bảo tàng và ngày Khoa học, Công nghệ Việt Nam (18/5/2025), kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ứng dụng công nghệ giúp du khách hiểu sâu hơn về giá trị nghệ thuật thời Lý qua hiện vật đầu chim phượng.

Hiện vật trang trí hình rồng trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.

Theo ông Đoàn, trong lịch sử phát triển gần 2.000 năm kể từ khi du nhập Việt Nam, Phật giáo đã ảnh hưởng lâu dài và sâu sắc đến mọi mặt của đời sống xã hội. Vào thời đại nhà Lý, quốc gia Đại Việt là một quốc gia phát triển và thịnh trị trong khu vực, Phật giáo đã trở thành hệ tư tưởng chính thống, chi phối mạnh mẽ tới lịch sử, văn hóa và nghệ thuật. Phật giáo Việt Nam đã để lại nhiều di sản văn hóa đặc sắc bao gồm hệ thống không gian, kiến trúc chùa tháp, các tác phẩm điêu khắc, tượng thờ, đồ gốm, văn học, âm nhạc và nhiều nghi lễ Phật giáo, đóng góp xứng đáng vào kho tàng nghệ thuật phong phú và độc đáo của dân tộc.

Những hiện vật giới thiệu tại trưng bày chuyên đề “Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ” chứa đựng những giá trị đặc sắc nhất của nghệ thuật Phật giáo thời Lý. Việc sử dụng các công nghệ kỹ thuật số trong triển lãm góp phần phục dựng, tái tạo và hồi sinh các di sản văn hóa vô cùng quý giá này, đồng thời mang tới cho khách tham quan những trải nghiệm mới, sâu sắc và hấp dẫn hơn, từ đó trân quý hơn những giá trị văn hóa truyền thống, nâng cao ý thức bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa dân tộc.

Trưng bày “Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ” thu hút đông đảo chuyên gia, nhà nghiên cứu văn hóa.

Nghệ thuật Phật giáo thời Lý (thế kỷ 11 - 13) là đỉnh cao của mỹ thuật Đại Việt. Sự kết hợp độc đáo giữa tinh thần Thiền tông và văn hóa bản địa, nghệ thuật cung đình và dân gian tạo nên phong cách độc đáo. Thông qua trưng bày chuyên đề “Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ”, người xem có dịp tìm hiểu sâu hơn về những giá trị nghệ thuật thời Lý trong kiến trúc chùa tháp, nghệ thuật điêu khắc, gốm nghệ thuật, âm nhạc và vũ đạo. Ban tổ chức cho biết, việc hồi sinh các di sản văn hóa vô cùng khó khăn, đòi hỏi nhiều kỳ công. Từ những họa tiết, họa tiết, hoa văn trên các hiện vật, các nhà nghiên cứu ứng dụng công nghệ, tổng hợp nhiều kết quả nghiên cứu nhằm phục dựng, tái tạo di sản văn hóa sống động, chính xác nhất.

Thông qua diễn giải và trình chiếu bằng các kỹ thuật công nghệ, người xem có dịp tìm hiểu kiến trúc nghệ thuật thời Lý với nhiều ngôi “quốc tự” như chùa Một Cột, tháp Báo Thiên, chùa Dạm, chùa Phật Tích, chùa Long Đọi... Cũng nhờ công nghệ, người xem hiểu hơn các kỹ thuật chế tác tượng tròn, phù điêu, chạm nổi, chạm lộng... trong các tác phẩm điêu khắc; kỹ thuật trang trí với các hoa văn đặc trưng liên quan đến Phật giáo như hoa sen, cúc dây, chim phượng, rồng, vũ công... trong đồ gốm; nghệ thuật âm nhạc và vũ đạo đặc sắc thời Lý với sự kết hợp độc đáo giữa nghi lễ tôn giáo, truyền thống dân gian và nghệ thuật cung đình...

Trưng bày “Vũ khúc Thiền môn - Nghệ thuật Phật giáo thời Lý: Di sản và Công nghệ” sẽ diễn ra đến tháng 7/2025.

N.Hoa