Hội nghị Đối thoại Shangri-La lần thứ 22:Nhu cầu cấp thiết về đối thoại và hợp tác

Giới quan sát cho rằng, qua hội nghị, các bên sẽ hiểu rõ “lằn ranh đỏ” của nhau, qua đó tránh leo thang xung đột và thúc đẩy hợp tác khu vực.

Hội nghị Đối thoại Shangri-La lần thứ 22 không chỉ là một diễn đàn an ninh mà là tấm gương phản chiếu trật tự thế giới. Ảnh: The Herald Journal

Được tổ chức lần đầu vào năm 2002 bởi Viện Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (IISS), Đối thoại Shangri-La là diễn đàn an ninh cấp cao, nơi các quan chức quốc phòng và chuyên gia từ hơn 40 quốc gia tụ họp để thảo luận về các vấn đề an ninh khu vực và toàn cầu. Với tính chất không chính thức, Đối thoại Shangri-La luôn là cơ hội để các bên trao đổi quan điểm một cách thẳng thắn và linh hoạt, tạo điều kiện cho việc xây dựng lòng tin và hợp tác quốc phòng trong khu vực. Hai học giả Sarah Teo và Dylan Loh ở Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore) cho rằng, Đối thoại Shangri-La còn là nơi để các bên hiểu rõ “lằn ranh đỏ” của nhau, qua đó tránh leo thang xung đột và thúc đẩy hợp tác khu vực.

Với tính chất như vậy, dễ hiểu khi hội nghị năm 2025 - giai đoạn thế giới đang biến động mạnh mẽ, có nhiều khác biệt. Chẳng hạn, việc Trung Quốc hạ cấp phái đoàn tham dự hội nghị phản ánh sự căng thẳng trong quan hệ với Mỹ và các nước phương Tây. Việc này đã làm dấy lên lo ngại về sự thiếu vắng đối thoại trực tiếp giữa các cường quốc, trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ và cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng. Dù không có màn tranh luận trực tiếp nhưng những phát biểu từ đại diện Mỹ và đồng minh đều ít nhiều bày tỏ lo ngại về sự gia tăng sức mạnh, ảnh hưởng quân sự của Bắc Kinh. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth nêu rõ, Washington sẽ không bị loại khỏi khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và sẽ tiếp tục hỗ trợ các đồng minh trong việc duy trì ổn định khu vực.

Diễn đàn lần này cũng chứng kiến các quốc gia châu Á, thay vì chỉ đứng giữa các cường quốc, đang tích cực định hình tiếng nói riêng. Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio, trong bài phát biểu khai mạc, đã cảnh báo rằng “Ukraine hôm nay có thể là Đông Á ngày mai”, nhấn mạnh mối liên hệ giữa cuộc xung đột tại Ukraine và các điểm nóng an ninh tại châu Á. Các quốc gia Đông Nam Á tại Hội nghị Đối thoại Shangri-La đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì trật tự dựa trên luật lệ và vai trò trung tâm của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) trong việc giải quyết các tranh chấp khu vực. Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, trong vai trò Chủ tịch ASEAN cũng nhân dịp này kêu gọi tăng cường hợp tác giữa các quốc gia thành viên để bảo đảm hòa bình và ổn định.

Tuy nhiên, đối mặt với những bất ổn, nhìn chung số đông đại biểu đều thể hiện mong muốn một thế giới đoàn kết và hướng tới ổn định. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi châu Âu và châu Á hợp tác chặt chẽ để duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, đồng thời tránh bị lôi kéo vào cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc. Ông chủ Điện Elysee cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ vững chủ quyền và hòa bình; đồng thời đề xuất xây dựng quan hệ đối tác mới giữa ASEAN và châu Âu, qua đó tập hợp sức mạnh để thúc đẩy công nghệ, giải quyết các thách thức thương mại, bảo vệ lợi ích chung toàn cầu, mang lại sự cân bằng trong thời kỳ khó khăn...

Các nhà quan sát nhận định, Đối thoại Shangri-La năm nay đã cho thấy sự gia tăng cạnh tranh giữa các cường quốc và nhu cầu cấp thiết về đối thoại, hợp tác để duy trì hòa bình và ổn định. Sự kiện này cũng phản ánh rõ ràng sự chuyển dịch trong cán cân quyền lực toàn cầu và vai trò ngày càng quan trọng của châu Á trong việc định hình trật tự quốc tế. Các phát biểu tại hội nghị đã nêu rõ sự cần thiết của hợp tác đa phương, nhấn mạnh là công cụ không thể thiếu để kiểm soát rủi ro. Việc lần đầu tiên một Tổng thống Pháp phát biểu tại Hội nghị Đối thoại Shangri-La cũng cho thấy sự trở lại của châu Âu trong bức tranh địa chính trị châu Á.

Nhìn chung, Đối thoại Shangri-La năm 2025 tiếp tục thể hiện tốt vai trò diễn đàn để các bên thể hiện lập trường, qua đó đem tới cái nhìn toàn cảnh, cho phép các chuyên gia phân tích và đề xuất giải pháp ứng phó những thách thức mới phát sinh. Sự đa dạng ý kiến trong hội nghị lần này cũng cho thấy bối cảnh phức tạp của môi trường địa chính trị hiện tại và nhu cầu cấp thiết về đối thoại và hợp tác, để duy trì hòa bình và ổn định.

Hoàng Linh (Theo Wall Street Journal, CNA, The Guardian)