Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua Kế hoạch Gaza

Hội đồng Bảo an LHQ gồm 15 thành viên đã bỏ phiếu với tỷ lệ 13-0 ủng hộ nghị quyết, trong đó Nga và Trung Quốc bỏ phiếu trắng, không sử dụng quyền phủ quyết của mình để ngăn chặn nghị quyết này.

Hội đồng Bảo an họp thông qua Nghị quyết tán thành "Kế hoạch toàn diện nhằm chấm dứt xung đột ở Gaza" do Mỹ soạn thảo.

Nghị quyết này nhằm mục đích tăng thêm tính hợp pháp quốc tế cho kế hoạch 20 điểm về Gaza của Tổng thống Mỹ Donald Trump, một phần trong số đó đã tạo thành cơ sở cho lệnh ngừng bắn có hiệu lực tại Dải Gaza vào tháng 10. Mỹ đã vận động hành lang mạnh mẽ để thông qua nghị quyết và điều này đã được ông Trump ca ngợi trong một bài đăng trên mạng xã hội.

Nghị quyết 2803 cho phép các yếu tố của kế hoạch, bao gồm việc thành lập Hội đồng Hòa bình như một cơ quan có thẩm quyền chuyển tiếp và thành lập Lực lượng ổn định quốc tế (ISF) tạm thời tại Gaza. Hôm 17/11, ông Trump cho biết "các thành viên của Hội đồng Hòa bình, cùng nhiều thông báo thú vị khác, sẽ được đưa ra trong những tuần tới".

Một số nguồn tin ngoại giao cho biết Nghị quyết 2803 sẽ giúp trao quyền cho các quốc gia tham gia ISF, vì giờ đây ISF sẽ nhận được sự hậu thuẫn của LHQ.

Đại sứ Mỹ tại LHQ Michael Waltz cho biết ISF, "một liên minh mạnh mẽ gồm các lực lượng gìn giữ hòa bình, nhiều người đến từ các quốc gia có đa số dân theo đạo Hồi như Indonesia, Azerbaijan và các quốc gia khác", sẽ được triển khai tới Gaza "dưới một bộ chỉ huy thống nhất" nhằm "bảo vệ các đường phố ở Gaza... giám sát quá trình phi quân sự hóa, bảo vệ dân thường và hộ tống hàng viện trợ qua các hành lang an toàn".

Nghị quyết kêu gọi các quốc gia thành viên LHQ và các tổ chức quốc tế hợp tác với Hội đồng Hòa bình "để đóng góp nhân sự, thiết bị và nguồn lực tài chính cho các thực thể hoạt động của mình và ISF, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho các thực thể hoạt động của mình và ISF, công nhận đầy đủ các hành động và tài liệu của mình".

Các quan chức Mỹ, bao gồm cả Ngoại trưởng Marco Rubio, đã thừa nhận sự cần thiết của một "ủy nhiệm quốc tế" để ủng hộ kế hoạch này. Trước cuộc bỏ phiếu, ông Waltz cảnh báo rằng "một phiếu chống nghị quyết này là một phiếu ủng hộ việc quay trở lại chiến tranh".

Mặc dù nghị quyết đã được thông qua, vẫn còn nhiều câu hỏi về việc thực hiện nó, với bản dự thảo có vẻ mơ hồ về trình tự và chi tiết. Các nguồn tin ngoại giao phương Tây cho rằng việc thiếu chi tiết trong nghị quyết sẽ khiến việc thực thi nghị quyết trở nên khó khăn. Nghị quyết đã bị chỉ trích vì thiếu mốc thời gian rõ ràng để chuyển giao việc điều hành cho Chính quyền Palestine, chỉ nói rằng sẽ làm như vậy sau khi Chính quyền Palestine "hoàn thành chương trình cải cách một cách thỏa đáng". Nghị quyết cho phép Hội đồng Hòa bình và "sự hiện diện dân sự và an ninh quốc tế" được ủy quyền khác hoạt động đến cuối năm 2027.

Bộ trưởng Ngoại giao Palestine Varsen Aghabekian Shahin.

Một nhà ngoại giao Anh cho biết việc giải giáp vũ khí sẽ là phần khó khăn nhất của tiến trình này và chỉ có thể diễn ra trong bối cảnh Israel rút quân hoàn toàn khỏi Gaza. Nghị quyết nêu rõ Hội đồng Hòa bình sẽ giám sát việc giải trừ vũ khí của Hamas và các phe phái khác - một yêu cầu quan trọng của Israel - và việc tái thiết Gaza. Tuy nhiên, Hamas đã bác bỏ yêu cầu giải giáp vũ khí, cho rằng điều này không nằm trong thỏa thuận ban đầu. "Việc giao cho lực lượng quốc tế các nhiệm vụ và vai trò bên trong Dải Gaza, bao gồm cả việc giải giáp lực lượng kháng chiến, tước bỏ tính trung lập của lực lượng này và biến họ thành một bên tham gia xung đột ủng hộ sự chiếm đóng", nhóm chiến binh này cho biết.

"Bất kỳ lực lượng quốc tế nào, nếu được thành lập, chỉ nên hiện diện tại biên giới để phân tách các lực lượng và giám sát lệnh ngừng bắn và lực lượng này phải chịu sự giám sát toàn diện của LHQ và chỉ hoạt động phối hợp với các thể chế Palestine, mà không có bất kỳ vai trò nào của lực lượng chiếm đóng trong việc này".

Các nhà lãnh đạo các nước Arab, những người đã miễn cưỡng thông qua kế hoạch này, cho biết Mỹ cần khẩn trương xác định thành phần của ủy ban kỹ trị Palestine được đề xuất, sẽ cung cấp dịch vụ bên trong Gaza, cũng như ban lãnh đạo của ISF. Thành phần của Hội đồng Hòa bình, cơ quan sẽ giám sát ISF và lực lượng cảnh sát dân sự Palestine cũng vẫn chưa được biết.

Đáng chú ý, nghị quyết cũng đề cập đến việc thành lập nhà nước Palestine, nhưng không nêu mốc thời gian cụ thể. Nhiều người Palestine đã không hài lòng vì nghị quyết của LHQ chỉ đặt ra con đường hạn hẹp nhất dẫn đến một nhà nước Palestine, bao gồm cả Gaza và Bờ Tây.

Đại diện từ Nga cho biết điều quan trọng là nghị quyết này không trở thành "hồi chuông báo tử cho giải pháp hai nhà nước". Còn đại diện từ Trung Quốc lập luận rằng "Palestine hầu như không được nhìn thấy trong nghị quyết này và chủ quyền cũng như quyền sở hữu của Palestine không được phản ánh đầy đủ".

Bộ trưởng Ngoại giao Palestine Varsen Aghabekian Shahin đã mô tả Nghị quyết 2803 là bước đầu tiên cần thiết trên con đường dài hướng tới hòa bình. Bà cho biết: "Nghị quyết của LHQ là bước đầu tiên trên con đường dài hướng tới hòa bình. Bước đi này là cần thiết vì chúng tôi không thể bắt tay vào bất cứ điều gì khác trước khi có lệnh ngừng bắn".

Bà nói rằng, mặc dù kế hoạch của Tổng thống Mỹ ám chỉ đến khả năng thành lập nhà nước Palestine chỉ sau khi Chính quyền Palestine tiến hành cải cách, nhưng vấn đề đó có thể được thảo luận sau. "Miễn là những yếu tố này được đưa vào, chúng tôi hài lòng với bước đi đầu tiên này", Shahin nói.

Trương Hùng (Tổng hợp)