Hoạt chất quý từ Tùng đỏ

Cây Tùng đỏ. Ảnh: INT

Bệnh rối loạn máu nhiễm mỡ đang trẻ hóa

Trong những năm gần đây, tỷ lệ người mắc bệnh rối loạn lipid máu tại Việt Nam không ngừng gia tăng và có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Theo Viện Dinh dưỡng quốc gia, khoảng 29% người trưởng thành tại Việt Nam mắc bệnh máu nhiễm mỡ (còn gọi là rối loạn lipid máu, tăng cholesterol), đặc biệt ở khu vực thành thị, tỷ lệ này lên tới 44,3%.

Trước đây, bệnh chủ yếu xuất hiện ở nhóm tuổi trên 55, nhưng hiện nay độ tuổi mắc bệnh đang dịch chuyển rõ rệt về phía người trẻ. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, nhóm tuổi từ 35 đến 41 đang có tốc độ gia tăng nhanh nhất về tỷ lệ mắc bệnh.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học như sử dụng thực phẩm giàu chất béo, uống nhiều rượu bia, nước ngọt có ga, dùng chất kích thích... làm tăng cholesterol xấu và triglyceride, các tác nhân chính dẫn đến máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ. Bên cạnh đó, áp lực công việc, căng thẳng kéo dài và thói quen ít vận động cũng là yếu tố khiến bệnh lý này trở nên ngày càng phổ biến trong cộng đồng.

Với mục tiêu phát triển sản phẩm chiết xuất tự nhiên, có tác dụng hỗ trợ chống rối loạn lipid máu, TS Nguyễn Thị Mai Hương và nhóm nghiên cứu Trung tâm Vật lý ứng dụng và Thiết bị khoa học, Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã thực hiện Dự án: “Phát triển thương mại sản phẩm Nano Dihydroquercetin (Taxifolin) chiết xuất từ cây Tùng đỏ (Dahurian Larch) hỗ trợ ổn định Lipid máu”.

Theo TS Nguyễn Thị Mai Hương, thực tế hiện nay cho thấy, tỷ lệ người mắc các bệnh liên quan đến rối loạn lipid máu và xơ vữa động mạch đang ngày càng gia tăng, đặc biệt ở nhóm tuổi ngày càng trẻ.

Trước tình trạng đó, xu hướng sử dụng các chất chống oxy hóa để làm chậm hoặc ngăn chặn quá trình oxy hóa lipid, nguyên nhân chính dẫn đến hình thành mảng bám và gây xơ vữa động mạch đang được giới khoa học và người tiêu dùng đặc biệt quan tâm.

Hiện trên thị trường đã xuất hiện nhiều sản phẩm hỗ trợ ổn định mỡ máu, lưu thông khí huyết, tuy nhiên phần lớn vẫn ở dạng hoạt chất thô, khả năng hấp thu còn hạn chế. Trong khi đó, một số sản phẩm nhập khẩu tuy có chất lượng tốt nhưng giá thành cao hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Vì vậy, nhóm nghiên cứu đã xác định rõ việc phát triển sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, an toàn, hiệu quả và phù hợp với nhiều nhóm đối tượng sử dụng là nhiệm vụ cấp thiết và có ý nghĩa thực tiễn cao.

Tìm ra hoạt chất tự nhiên quý hiếm

Dihydroquercetin, hay còn gọi là Taxifolin, là hoạt chất flavonoid quý hiếm được chiết xuất từ cây Tùng đỏ (Dahurian Larch), loài thực vật mọc phổ biến tại vùng Siberia, Nga và một số quốc gia ôn đới. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh hoạt chất này có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp trung hòa các gốc tự do, bảo vệ màng tế bào, từ đó phòng ngừa các bệnh do lão hóa và stress oxy hóa gây ra.

Ngoài ra, Dihydroquercetin còn có tác dụng giảm cholesterol xấu, tăng cường tuần hoàn máu não, bảo vệ gan, cải thiện chất lượng giấc ngủ và hỗ trợ ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa trong lòng mạch.

TS Nguyễn Thị Mai Hương cho biết, kết quả phân tích của Phòng thí nghiệm Brunswick (Hoa Kỳ) cho thấy chỉ số chống oxy hóa ORAC của Dihydroquercetin đạt 104.126 µmol TE/gram, cao gấp 55 lần so với vitamin C và vượt xa vitamin E. Đây là một trong số ít các hoạt chất tự nhiên có khả năng trung hòa gần như toàn bộ các gốc tự do tồn tại trong cơ thể.

Tuy nhiên, điểm yếu của Dihydroquercetin dạng thô là khó tan trong nước, sinh khả dụng thấp, khó hấp thu vào cơ thể khi sử dụng bằng đường uống. Trăn trở trước bài toán này, nhóm nghiên cứu đã phát triển thành công công nghệ nano hóa hoạt chất thành dạng gel lỏng với kích thước hạt dưới 50 nanomet.

Nhờ đó, hoạt chất dễ dàng phân tán hoàn toàn trong nước, hấp thụ nhanh vào cơ thể và phát huy tác dụng tối ưu. Đây được xem là bước đột phá công nghệ tạo nên sản phẩm Nano Dihydroquercetin.

Sau quá trình nghiên cứu và hoàn thiện quy trình công nghệ, nhóm đã chế tạo thành công Nano Dihydroquercetin dạng gel, đồng thời sản xuất thử nghiệm 2.000 sản phẩm thương mại. Trong đó, 1.200 sản phẩm được chuyển giao cho doanh nghiệp để thương mại hóa, 800 sản phẩm phục vụ mục đích nghiên cứu và phát triển tiếp theo của Viện.

Với mong muốn đưa khoa học gắn bó chặt chẽ với đời sống, TS Nguyễn Thị Mai Hương và các đồng nghiệp đã dành nhiều tâm huyết để phát triển sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, hướng tới nhóm đối tượng có nguy cơ cao về tim mạch như: Người bị rối loạn lipid máu, xơ vữa và tắc nghẽn mạch máu, gan nhiễm mỡ, thiểu năng tuần hoàn máu não, mất ngủ, đau đầu…

Sản phẩm cũng đã được Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Hiện tại, nhóm nghiên cứu và các đối tác đang tích cực xây dựng mạng lưới phân phối, mở rộng thị trường trong nước nhằm đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng.

Nhật Phong